“Informatie over de situatie is slechts de helft van de puzzel”

12 september 2023

Willem Treurniet werkt als strategisch adviseur Netcentrisch werken bij het NIPV. In zijn rol was hij samen met brandweercommandant Bert Brugghemans te gast bij de eerste aflevering van de podcastreeks ‘De Kracht van Netwerken: Samen door de crisis’.

“In 2005 publiceerde de Adviescommissie Coördinatie ICT Rampenbestrijding (ACIR) het rapport ‘De Vrijblijvendheid Voorbij’. Hieruit bleek dat we in Nederland nog niet zo goed op weg waren met informatievoorziening bij grootschalig gezamenlijk optreden. Er is toen – in eerste instantie binnen de Veiligheidsregio’s – gericht geïnvesteerd in informatiemanagement. Met als uitgangspunt: het delen van informatie over de situatie. In de loop der jaren kwamen we erachter dat dit niet genoeg is. Het delen van informatie over andere bij de crisis betrokken organisaties is óók belangrijk. Juist omdat je zo afhankelijk bent van elkaar. Er moet een netwerkbewustzijn ontstaan. Zo voorkom je dat je een ander in de wielen rijdt en kun je in plaats daarvan iets voor elkaar betekenen.”

“Denk bijvoorbeeld maar eens terug aan het vaarincident in Grave in 2016. Een benzeentanker ramde een stuwdam. Het schip bleef heel, maar de stuw raakte beschadigd. Als in zo’n situatie ieder voor zich aan de slag gaat, sluit Rijkswaterstaat bijvoorbeeld andere stuwen en sluizen. Die maatregelen kunnen op zich goed zijn voor het watersysteem. Maar voor het vaarverkeer slecht, want dat stremt door het veranderde waterpeil. Ook ontstaat er vissterfte. Het nemen van maatregelen vraagt om het constant afwegen van belangen. En alleen door samen te werken kom je tot een oplossing die voor iedereen passend is. Maar daarvoor moet je elkaar wel kennen. Crisismanagement is netwerkmanagement: het gaat niet om hiërarchie, maar om wederzijdse afhankelijkheden.”

“Daarom kan ik elke crisisprofessional ook adviseren om in de koude fase al te investeren in netwerkvorming. Van mens tot mens en op ieder niveau. Zodat je elkaar weet te vinden op het moment dat het spannend wordt.”

In de podcastaflevering ‘Cruciale connecties’ vertellen Bert en Willem je meer over de waarde van een krachtig netwerk én over hoe je als professional netwerkbewuster wordt.

34 studenten starten met unieke minor Publieke veiligheid: brandweerzorg en crisisbeheersing

7 september 2023

Deze week zijn 34 studenten van vooral de Saxion Hogeschool gestart met de minor Publieke veiligheid: brandweerzorg en crisisbeheersing. Ze werden verwelkomd bij het NIPV, zodat ze kennis konden maken met de trainers, adviseurs en onderzoekers.

De minor wordt aangeboden aan hbo-studenten en is opgezet in samenwerking met Saxion Hogeschool. De opleiding van zes maanden wordt gegeven bij het Centrum voor Veiligheid en Digitalisering in Apeldoorn. We doen dit om onze NIPV-kennis beschikbaar te stellen voor een bredere doelgroep om op die manier mensen enthousiast te maken en op te leiden voor het werken aan de publieke veiligheid. Tijdens de introductiedag leerden de studenten elkaar en het NIPV kennen en kregen ze een rondleiding.

Verdiepende minor

Jochem Stoeten, trainer-adviseur opleidingen: “De meeste studenten komen van de opleiding integrale veiligheidskunde, maar er zijn ook studenten van security management en forensisch onderzoek. Studenten hebben nadrukkelijk gekozen voor de minor en zo biedt de minor hun een verdieping op hun reguliere studieloopbaan. Interessant aan de doelgroep is dat sommige studenten werkzaam zijn binnen een veiligheidsregio, terwijl anderen dankzij de minor hier voor het eerst mee in aanraking komen.”

Tweede inventarisatie inzet NL-Alert 2018-2022

6 september 2023

Bij welke incidenttypen is NL-Alert in de periode 2018-2022 ingezet en wat was de kwaliteit van de NL-Alerts? Dat onderzocht het NIPV in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid.

“Een thermal runaway is een ongewenst chemisch proces waarbij de temperatuur van een batterijcel flink stijgt. Dit kan gebeuren door een thermische, elektrische of mechanische storing in de batterijcel. Hierdoor worden naburige cellen ook warm, waardoor ook deze in thermal runaway raken. De thermal runaway kan zich op deze manier uitbreiden door het gehele batterijpakket”, legt onderzoeker Henk Brans uit.

Drie effecten

Bij een thermal runaway komt een brandbaar en toxisch gasmengsel vrij. Dit gasmengsel ontsteekt in de meeste gevallen direct, maar kan in bepaalde gevallen ook vertraagd ontsteken. Er zijn 3 effecten mogelijk bij een thermal runaway: een toxische wolk, een batterijbrand en een wolkbrand/dampwolkexplosie.

“Doordat een thermal runaway zichzelf in stand houdt en zelfs kan voortduren als de vlammen zijn gedoofd, is het moeizaam om deze van buitenaf met blusmiddelen te stoppen en het incident te stabiliseren”, vertelt Brans.

Batterijen van de toekomst en veiligheid

19 juli 2023

De komende jaren verschijnen er nieuwe batterijtypen op de Nederlandse markt, zoals de nieuwe generatie lithium-ion batterijen, sodium-ion batterijen en redox-flow batterijen. Het NIPV onderzocht de veiligheid van deze batterijsoorten.

Het doel van het verkennende onderzoek was om vanuit veiligheidsperspectief vooruit te blikken op de betekenis van nieuwe batterijtypen voor bedrijfsleven, brandweer en veiligheidsregio’s. Het onderzoek bestond uit drie fasen:

• Achtergrondkennis verzamelen over de belangrijkste nieuwe batterijtypen die in een vergevorderd stadium van ontwikkeling zijn
• Literatuurstudie naar de veiligheid van de belangrijkste nieuwe batterijtypen: nieuwe generatie lithium-ion batterijen, sodium-ion batterijen en redox-flow batterijen
• Veiligheidsanalyse: op basis van de kennis uit de wetenschappelijke literatuur en onze eigen expertise een verwachting geven voor de grootte van de kans, de ernst van het effect en de mate van bestrijdbaarheid van een incident met deze drie batterijsoorten.

“De GoLive is een laatste test om te kijken of een organisatie écht aan de slag kan met netcentrisch werken”

15 juli 2024

Frank Bruinink, adviseur Netcentrisch werken bij het NIPV, is betrokken bij de aansluiting van de Nationale Reddingsvloot (NRV) op de Landelijke Voorziening Crisisbeheersing (LVCb). Hij vertelt in dit interview over de laatste test, die moet bewijzen dat het NRV klaar is voor de netcentrische werkwijze.

“Harde windstoten, extreme regenval en een dijk die op het punt van bezwijken staat: in een GoLive-oefening bootsen we een realistische crisissituatie na. De GoLive is een laatste test om te kijken of een organisatie écht aan de slag kan met netcentrisch werken. De oefening van de NRV verliep voorspoedig en de vraag ‘Kunnen we live?’ konden we dan ook zeker met een ‘ja’ beantwoorden. De NRV is nu aangesloten op de LVCb, en daarmee verbonden aan een breed netwerk van crisispartners.”

“De Nationale Reddingsvloot is een samenwerkingsverband van de brandweer en de reddingsbrigades in Nederland. In juli 2021 is de NRV ingezet tijdens de watersnood in Zuid-Limburg en de Belgische Ardennen. Deze inzet is geëvalueerd door het NIPV. Eén van de aanbevelingen uit de evaluatie was om gebruik te gaan maken van het LCMS. Zodat de informatie-uitwisseling tussen veiligheidsregio’s en het actiecentrum van de NRV nog beter verloopt en de inzetbehoefte sneller bepaald kan worden.”

“Tijdens de afsluitende GoLive-oefening toetsen we de manier waarop die informatie-uitwisseling tussen crisispartners verloopt. Ook kijken we naar het gebruik van het systeem en de wijze van beelden delen. Het scenario maken we dus zo realistisch mogelijk. In het geval van de NRV speelde het zich af in de Veiligheidsregio Kennemerland: ‘Er is sprake van wateroverlast die voor problemen zorgt. De kering van de Ringvaart is verzadigd. Er is dijkbewaking ingeschakeld. Na het bezwijken van de dijk worden drie reddingsgroepen van de NRV ingezet in het overstroomde gebied. Extra pelotons staan op de uitgangsstelling.”

“Niet alleen het scenario, maar ook de samenwerking tussen de deelnemers is zo realistisch mogelijk. Want crisismanagement is netwerkmanagement. Daarom deed een informatiemanager uit de betrokken veiligheidsregio mee aan de oefening. We borduurden daarmee voort op het implementatietraject dat crisispartners doorlopen om aan te kunnen sluiten op de LVCb. Want ook in zo’n traject, waarin de netcentrische werkwijze wordt aangeleerd, hebben de veiligheidsregio’s vanzelfsprekend een rol. Voor het implementatietraject van de NRV boden vier veiligheidsregio’s en het LOCC-KCR2 aan om als ‘adoptieregio’ mee te denken. Dit betekent dat deze regio’s het voortouw namen bij het maken van de samenwerkingsafspraken namens alle betrokken veiligheidsregio’s.”

“Ik ben blij met de NRV als nieuwe netcentrische crisispartner. Het netwerk van de LVCb wordt hiermee weer een stukje groter en krachtiger. De NRV is een mooie aanvulling op crisispartners als Ministerie van Defensie, dat het aantal krijgsmachtonderdelen begin dit jaar uitbreidde, en het Rode Kruis Nederland, dat in mei aansloot.”

Scenarioboek Energietransitie: 24 scenario’s beschikbaar

10 juli 2023

Het Scenarioboek Energietransitie bevat 24 ongevalsscenario’s over onder meer waterstof, methanol, batterijen/accu’s, biovergister, zonnepanelen en LNG. Met de scenario’s kunnen veiligheidsregio’s, omgevingsdiensten en gebiedsbeheerders adviseren over de (omgevings)veiligheid van energietransitieprojecten.

Jaarverslag 2022: een jaar van verandering en reorganisatie

6 juli 2023

Op 30 juni heeft het algemeen bestuur van het NIPV het jaarverslag en de jaarrekening 2022 vastgesteld. Voor het NIPV was 2022 een jaar van verandering en reorganisatie. Een terugblik.

“We kijken terug op een jaar waarin we onverminderd hebben bijgedragen aan een veilig en veerkrachtig Nederland. Dankzij de inspanningen, betrokkenheid en motivatie van al onze medewerkers hebben we mooie resultaten bereikt”, zegt IJle Stelstra, algemeen directeur. In het jaarverslag leest u meer over onze resultaten. Om aan te sluiten bij de Wet open overheid publiceren we het jaarverslag integraal.

Terugblik

2022 was een bewogen jaar. Het jaar startte wederom met een coronalockdown en niet veel later viel Rusland Oekraïne binnen. Zo volgde de Oekraïne-crisis de coronacrisis op. Beide crises hebben een sterke invloed gehad op de dienstverlening van het NIPV aan de veiligheidsregio’s, de Rijksoverheid en de crisispartners.

Begin maart was de naamswijziging een feit: Instituut Fysieke Veiligheid werd Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV). Een nieuwe naam als symbool van onze reorganisatie, maar ook van onze cultuur- en structuurwijziging. Organisatorisch werd dit zichtbaar in nieuwe afdelingen, gegroepeerd in vier centra met elk een eigen focusgebied en een stafafdeling.

Het afgelopen jaar stond verder in het teken van het aangaan van nieuwe samenwerkingsverbanden en het doorvoeren van innovaties. Dit met als doel om veiligheidsregio’s, Rijksoverheid en crisispartners verder te versterken met onderzoek, onderwijs, ondersteuning en informatie.

Incidentbestrijding elektrische voertuigen op schepen

21 juni 2023

Hoe is het gesteld met de veiligheid van elektrische voertuigen op schepen en dan met name met de incidentbestrijding? Onderzoeker Henk Brans reflecteert samen met lectoren Nils Rosmuller en Ricardo Weewer op de kennis die is opgedaan in een groot Deens onderzoek, het zogenoemde ELBAS-rapport.

Een uiterst actueel onderwerp, leggen Brans, Rosmuller en Weewer uit: “De volgende drie voorbeelden maken dit duidelijk. Ten eerste verbood een jaar geleden een ferry-ondernemer elektrische voertuigen aan boord van zijn ferry’s, wat veel media-aandacht opleverde, ook in Nederland. Ten tweede zonk begin 2022 autotransportschip Felicity Ace bij de Azoren, geladen met duizenden elektrische auto’s. En ten derde is er de zich steeds verder ontwikkelende regelgeving over elektrische voertuigen aan boord van schepen.”

Eindconclusie ELBAS-rapport

Doel van het ELBAS-rapport was om direct implementeerbare aanbevelingen te doen voor de incidentbestrijding en risicobeheersing van elektrische voertuigen op schepen. De onderzoekers concluderen dat met de juiste technieken, training en instrumenten het risico beheersbaar kan blijven en er geen angst of belemmering hoeft te zijn om elektrische voertuigen te vervoeren.

Reflectie NIPV

Het pakket aan maatregelen dat het ELBAS-rapport adviseert, is fors. Wat duidelijk naar voren komt, is dat het scheepspersoneel en de brandweer razendsnel moeten kunnen optreden en daarbij ook nog over specialistische vaardigheden en gereedschap moeten beschikken. Dit vergt waarschijnlijk veel organisatorische maatregelen en investeringen voor een incident dat relatief weinig voorkomt.

Wij willen in deze reflectie benadrukken dat het in principe niet wenselijk is om de veiligheidsproblematiek die intrinsiek is aan een systeem, in dit geval elektrische voertuigen, af te schuiven op de repressieve dienst (de brandweer). De repressieve dienst fungeert namelijk als een vangnet en niet als primaire ‘line of defence’. Hoewel de brandweer bij elk incident zal optreden, moet men zich realiseren dat er ook beperkingen zijn aan scholing, materieel en oefening.

Inhoud van de release LCMS Q2-2023 op 20 juni

20 juni 2023

Het Landelijk Crisis Management Systeem (LCMS) van NIPV heeft op 20 juni een belangrijke nieuwe release gekregen: 12 wijzigingen en toevoegingen maken de Plot-applicatie makkelijker en vriendelijker voor de eindgebruiker.

Prominente plek voor Plot

De release van 20 juni draait om 12 verbeteringen aan de Plot-applicatie (de geomodule) en biedt veel nieuwe functionaliteit en is visueel getint. Veruit de belangrijkste wijziging is de nieuwe set van symbolen die worden gebruikt om op de kaart bijvoorbeeld een wegafzetting of een incidentlocatie aan te geven. De bestaande set was gedateerd. Bovendien gebruikte de Landelijke Meldkamer Samenwerking een andere set. Daarom hebben we nu één nieuwe symbolenset geïntroduceerd.

Handige wijzigingen voor meer gebruiksvriendelijkheid

De overige wijzigingen zijn allerlei handige wijzigingen die het voor de Plot-gebruiker makkelijker en gebruiksvriendelijker maken, bijvoorbeeld de waarschuwing dat je ongepubliceerde lagen gaat verwijderen als je de applicatie afsluit. Een ander voorbeeld van zo’n slimme wijziging draait om de verrijking van tekeningen met extra datalagen, bijvoorbeeld van risico-objecten. Zo’n laag kan soms een groot bestand zijn. Vooral in gebieden met een slechte mobiele dekking stond bij geo-medewerkers soms het zweet op het voorhoofd. Gebeurde er nu wat of niet? Nu krijg je een statusbalk te zien en heb je een indicatie dat je die laag inderdaad aan het laden bent. Een hele geruststelling als het door die slechte dekking wat langer duurt. Ook kun je nu een WFS-datalaag als tekenlaag importeren. Dat betekent dat je zo’n laag als het ware kloont naar je eigen tekenlaag, waarna je ‘m ook kunt bewerken en muteren.

Alle wijzigingen in Plot op een rij

1. Geheel vernieuwde symbolenset

2. Melding van ongepubliceerde wijzigingen bij uitloggen

3. Zoekmogelijkheid op WGS84-coördinaten

4. Volgorde van symbolen op kleur aangepast

5. Startmal nieuwe Plot kleiner gemaakt

6. Statussen WMS-lagen toegevoegd

7. Wit vlak schaalbaar gemaakt

8. Tekenvorm ovaal toegevoegd

9. Import WFS als tekenlaag

10. Legenda van datalagen kan worden toegevoegd aan printopdracht

11. Keuze in navigatiesoftware op device (niet alleen Google Maps)

12. Knop ‘Alles (de)selecteren’ bij teken-/datalagen toegevoegd