Evaluatie storm Eunice: inzet NL-Alert was noodzakelijk

5 oktober 2022

Het lectoraat Crisisbeheersing van NIPV voerde in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid een evaluatie uit naar de overbelasting van 112 tijdens de storm Eunice op 18 februari 2022. De evaluatie gaat over de inzet van de betrokken organisaties bij de voorbereiding op en de gebeurtenissen tijdens de storm Eunice.

Omgevallen boom door storm

Uit de evaluatie komt naar voren dat ondanks een maximale bezetting van de landelijke 112-centrale en de regionale meldkamers niet voorkomen kon worden dat bellers het alarmnummer 112 niet konden bereiken. Pas na het uitzenden van een NL-Alert waarin werd opgeroepen om alleen 112 te bellen bij levensgevaarlijke situaties, nam het aantal oproepen naar de landelijke 112-centrale af, en daarmee ook de wachtrij voor de regionale meldkamers. 

De onderzoekers constateren dat de overbelasting met name werd veroorzaakt door het groot aantal mensen dat tegelijkertijd met 112 belde voor situaties waarvoor spoedeisende hulp niet noodzakelijk was. De onbereikbaarheid van 112 heeft gelukkig niet geleid tot slachtoffers.

Aanbevelingen

NIPV doet in zijn evaluatierapport diverse aanbevelingen om de inzet en samenwerking van de betrokken organisaties bij situaties als storm Eunice te verbeteren. Volgens de onderzoekers laat de storm Eunice zien dat er voor de veiligheidsregio’s, naast de hoeveelheid werk die zich tijdens een dergelijke gebeurtenis ontvouwt, een bovenregionale en vooral operationele lacune ontstaat in kennisdeling en afstemming. Die lacune zou kunnen worden opgevuld door een landelijk operationeel leider.

Daarnaast wordt aanbevolen om meer en beter gebruik te maken van telefoonnummers voor niet-spoed-meldingen, en om de ideeën voor het digitaliseren van meldingen multidisciplinair nader uit te werken.

Tevens bevelen de onderzoekers aan om de discussie te starten over hoe breed of smal het gebruik van NL-Alert zou moeten c.q. mogen zijn. Wellicht kan een vroege NL-Alert een overbelasting van de meldkamer voorkomen. Verder doen zij aanbevelingen over de inzet van risicocommunicatie, het nader bezien van de opschaling van kleurcode oranje naar kleurcode rood, de samenwerking tussen calamiteitencoördinatoren en de inzet van de brandweer tijdens stormen.

Lees het rapport

Download het rapport op de onderzoekspagina Incidentonderzoek.

Kamerbrief

Lees de Kamerbrief met beleidsreactie op evaluatie inzet van betrokken organisaties bij storm Eunice.

Lees ook

22-12-2025
Belangrijke stappen naar sterker samenspel in het onderwijs

De Raad van Commandanten en Directeuren Veiligheidsregio’s (RCDV) en het MT NIPV hebben weer ingestemd met een aantal belangrijke besluiten binnen het programma Onderwijs Onderweg.

19-12-2025
“De DPG-opleiding geeft je een gevulde rugzak voor als het erop aankomt”

Saskia Vonk is manager Veilig Thuis bij GGD Gelderland-Zuid en lid van het MT bij de GGD. Toen de bezetting voor de back-up functie Directeur Publieke Gezondheid (DPG) krap werd, besloot ze de DPG opleiding voor de GHOR-taken bij het NIPV te gaan doen.

18-12-2025
Nieuwe kennisbundel over veiligheid van ammoniak in de energietransitie

Als drager van waterstof maakt ammoniak de grootschalige opslag en het transport van deze stof mogelijk. De toenemende aandacht voor ammoniak was voor het NIPV de aanleiding om een nieuwe kennisbundel te publiceren.

17-12-2025
Jaarplan 2026: goede samenwerking is van doorslaggevend belang

Het Algemeen Bestuur, bestaande uit de voorzitters van de veiligheidsregio’s, heeft op vrijdag 12 december ingestemd met ons jaarplan 2026.

16-12-2025
Een Extreem Rapport: extreem weer in tijden van klimaatverandering

Het NIPV werkte mee aan de uitgave ‘Een Extreem Rapport’ van het KNMI. Onderzoeker Brian Verhoeven schreef mee aan een casus over een natuurbrand en de impact daarvan op de brandweerinzet.

15-12-2025
Nieuwe look voor webpagina’s LEC Industriële Veiligheid

De webpagina’s van het LEC Industriële Veiligheid hebben een nieuwe ‘look’. Met de nieuwe indeling en lay-out willen we de vindbaarheid van thema’s en documentatie verbeteren.

15-12-2025
Jaarplan LEC en Netwerk Industriële Veiligheid 2026: focus op doorontwikkeling samenwerking

Versterking van samenwerking is een van de speerpunten in het Jaarplan 2026 van het LEC Industriële Veiligheid (LEC IV) en het Netwerk Industriële Veiligheid (IV). Een greep uit de highlights voor komend jaar.

15-12-2025
Training gedragsbeïnvloeding: steun voor effectieve advies- en inspectiepraktijk

Het LEC Industriële Veiligheid biedt een training gedragsbeïnvloeding voor specialisten industriële veiligheid aan. Op 15 januari start de volgende training.

15-12-2025
Terugblik Netwerkdag Industriële Veiligheid en Omgevingsveiligheid: “Maak principiële keuzes voor veiligheid en economie”

Voor het eerst trokken het Netwerk Industriële Veiligheid en het Netwerk Omgevingsveiligheid samen op in de organisatie van de halfjaarlijkse netwerkdag van het LEC Industriële Veiligheid. Een terugblik.

Blog: Ervaringen bij onderzoek van de Bijlmerramp

30 september 2022, Menno van Duin

Lector Crisisbeheersing Menno van Duin kijkt in een drieluik terug op de Bijlmerramp, 30 jaar geleden. In deze tweede blog beschrijft hij zijn ervaringen als onderzoeker: de eerste dagen na de ramp.

Wij zaten die bewuste avond, 4 oktober 1992, aan tafel. Mijn vrouw en ik waren net begonnen aan het avondeten toen een collega van het COT belde dat er in Amsterdam een vliegtuig zou zijn neergestort. Omdat het COT eerder dat jaar onderzoek had gedaan naar de explosie/ramp bij Cindu in Uithoorn, hadden we wat inseinafspraken gemaakt met de Algemene Verkeersdienst van de Rijkspolitie om ter plekke onderzoek te kunnen doen bij crises. Dat betekende dat we vervolgens snel tot actie overgingen.

Vanuit verschillende plaatsen in het land trokken onderzoekers en student-assistenten naar Amsterdam. Zelf reed ik met Uri Rosenthal mee. Hij beschikte indertijd al over een autotelefoon die, met alles erbij, de omvang had van een kleine hutkoffer. Zo onderhielden we in de auto contact met Amsterdam en werden we naar de Bijlmersporthal geleid. Toen we daar tegen tienen aankwamen, bleek Werner Overdijk – toen nog student-assistent bij het COT ‒ al aanwezig en tot onze verrassing ter plekke te zijn gebombardeerd tot een soort van opvangcoördinator.

Die avond zagen we de sporthal volstromen met vooral ‘allochtonen’ – een woord dat in die tijd nog werd gebruikt – maar er klopten ook vele (potentiële) hulpverleners aan. Vele psychologen meldden zich spontaan. De meeste van hen hadden overigens geen enkel idee wat de overlevenden van de ramp of andere ontheemden die eerste uren wensten. Eigenlijk nooit een psycholoog, maar vooral wat warmte, een arm om de schouder, iets te eten en vooral informatie, informatie en informatie.

De dagen erna waren sommigen van ons nog in Amsterdam, maar volgden wij ‒ net als de rest van Nederland – de gebeurtenissen toch vooral via de televisie. De eindeloze beelden van het rampterrein, de indrukwekkende tocht naar de RAI waar een herdenkingsdienst plaatsvond en de veelkleurige vormen van rouw.

Weken later startten wij ons evaluatieonderzoek in opdracht van de gemeente. Sommige van die gesprekken ‒ bijvoorbeeld met Hugo Ernst de brandweercommandant – zal ik nooit vergeten. Brandweermensen zien ‒ ook in de flats in de Bijlmermeer ‒ het nodige, maar spreken hier verder niet over. Ook bij een volgende brand willen ze immers onbelemmerd toegang hebben. Ook boeiend was een gesprek met wethouder Frank de Grave (de eerste locoburgemeester van de stad) die ten tijde van de ramp in het verre buitenland was. Toen hij na een aantal dagen terugkeerde in Amsterdam, had hij dagenlang een achterstand. Hij voelde zich aanvankelijk een buitenstaander; had de ramp niet meebeleefd.

Hoewel wij als COT al wat evaluaties hadden verricht, was dit natuurlijk van een totaal andere orde. Gelukkig hadden we de tijd om niet alleen stukken te lezen en gesprekken te voeren, maar ook om met elkaar observaties te delen en gaandeweg ons een beeld te vormen. We waren dan ook zeer tevreden met het eindresultaat.

Het rapport werd goed ontvangen en de naam van het COT was gevestigd. Uri Rosenthal had een team om zich heen dat van waarde was. Voor ons verdween de ramp echter meer en meer naar de achtergrond, want nieuwe crises dienden zich aan zoals bijvoorbeeld de hoogwatersituaties van 1993 en begin 1995. Maar de Bijlmerramp en vooral de nasleep ervan verdwenen bij anderen helemaal niet uit beeld. Enkele journalisten doken met een ongekende hardnekkigheid op de gebeurtenissen die zich kort na de ramp zouden hebben voltrokken. Hulpverleners zouden zijn blootgesteld aan gevaarlijke stoffen; dat verklaarde dat verschillende van hen ziek waren geworden. Mannen in witte pakken hadden de nacht(en?) na de ramp allerlei belastende informatie op het rampterrein verdonkeremaand.

De hardnekkige zoektocht naar de waarheid en de toenemende onduidelijkheden over wat er nu echt gebeurd was, leidden uiteindelijk in 1998 tot de Bijlmerramp-enquête. Dagenlang volgden velen de verhoren op televisie. Het werd vooral spannend toen iemand met een laadbrief kwam, die schokkende informatie bevatte. Hoge ambtenaren van het verantwoordelijk ministerie van Verkeer en Waterstaat zouden deze informatie ‘onder de pet’ hebben gehouden. Kwalijk was echter vooral dat de enquêtecommissie al vrij snel wist dat het de laadbrief van een ander toestel betrof en dat vervolgens zelf enkele dagen ‘onder de pet hield’.

Zelf had ik in die periode nog een radio-interview met Clairy Polak, die vooral wilde suggereren dat de gemeente Amsterdam nauwelijks was voorbereid op een ramp. Dat werd gaandeweg de ‘tone of voice’ ten tijde van de parlementaire enquête.  Ze noemde het voorbeeld van politiechef Nordholt die in zijn ‘verhoor’ aangaf dat hij op 4 oktober als eerste aankwam bij het beleidscentrum in de Stopera en flink had moeten zoeken naar het licht. Mijn wedervraag of soms in het gemeentelijk rampenplan ook de plaats van de lichtknopjes zou moeten worden opgenomen, werd niet erg gewaardeerd. Relativeringen waren minder welkom.

Hoewel uiteindelijk ook de enquêtecommissie oordeelde dat de rampenbestrijding goed was aangepakt, was de commissie van oordeel dat de gemeente indertijd meer had moeten doen om zekerheid te hebben omtrent de lading en de eventuele aanwezigheid van bepaalde gevaarlijke stoffen aan boord van het vrachtvliegtuig. Achteraf kan dat natuurlijk geconcludeerd worden. Feit is dat het thema van de lading in 1992 geen enkele rol speelde en wij in de gesprekken nooit een woord hierover gehoord hebben (en er ook niet naar hebben gevaagd). De lading was simpelweg een non-issue en achteraf ‒ na uitvoerig onderzoek van de commissie ‒ ook wel weer min of meer begrijpelijk. Er was ook weinig betekenisvols gevonden.

Eén conclusie van de commissie bleef na afloop een heikel punt. De commissie zag een rechtstreeks verband tussen de gezondheidsklachten en de Bijlmerramp. In een motie van wantrouwen werd dat met name minister Borst, in 1999 verantwoordelijk voor Volksgezondheid (maar in 1992 niet!), fors aangerekend. De motie werd maar net overleefd. Feitelijk was het verband vooral indirect. Ook het RIVM had in onderzoek aangegeven slechts een indirecte relatie te zien.

Minister Borst, ten slotte, leerde snel van de motie van wantrouwen. Dat verklaarde ook dat een aantal maanden later bij de vuurwerkramp in Enschede (mei 2000) al na enkele dagen een team van het ministerie van Volksgezondheid zich in Enschede meldde. Er moest op stel en sprong een gezondheidsonderzoek worden gestart en een informatie- en adviescentrum worden ingericht.

Zelfs dertig jaar later biedt de Bijlmerramp nog volop interessante inzichten. Welke lessen zijn er voor mij uit deze ramp te trekken? Ik noem er enkelen:

  • De Bijlmerramp toonde in optima forma de gelaagdheid en de ‘gekleurdheid’ van onze samenleving.
  • Rampen met de omvang van de Bijlmerramp werpen lange schaduwen vooruit; ze houden lang grote attentiewaarde.
  • Evalueren is al snel ook een ‘politieke’ aangelegenheid met veel gevoeligheden; voor een parlementaire enquête geldt dat des te meer.
  • Publicaties van journalisten  krijgen vaak – zeker afgezet tegen de kwaliteit – onevenredig veel aandacht.
  • De (dreigende) ramp na de ramp verdient veel aandacht (maar dan niet zozeer de complotten maar wel het zorgvuldige nazorg-traject) hetgeen vaak lastig blijkt, omdat velen weer willen overgaan op de ‘orde van de dag’.

Menno van Duin, Lector Crisisbeheersing

Lees ook de eerste blog: Het Bijlmerramp-complot

Lees ook

22-12-2025
Belangrijke stappen naar sterker samenspel in het onderwijs

De Raad van Commandanten en Directeuren Veiligheidsregio’s (RCDV) en het MT NIPV hebben weer ingestemd met een aantal belangrijke besluiten binnen het programma Onderwijs Onderweg.

19-12-2025
“De DPG-opleiding geeft je een gevulde rugzak voor als het erop aankomt”

Saskia Vonk is manager Veilig Thuis bij GGD Gelderland-Zuid en lid van het MT bij de GGD. Toen de bezetting voor de back-up functie Directeur Publieke Gezondheid (DPG) krap werd, besloot ze de DPG opleiding voor de GHOR-taken bij het NIPV te gaan doen.

18-12-2025
Nieuwe kennisbundel over veiligheid van ammoniak in de energietransitie

Als drager van waterstof maakt ammoniak de grootschalige opslag en het transport van deze stof mogelijk. De toenemende aandacht voor ammoniak was voor het NIPV de aanleiding om een nieuwe kennisbundel te publiceren.

17-12-2025
Jaarplan 2026: goede samenwerking is van doorslaggevend belang

Het Algemeen Bestuur, bestaande uit de voorzitters van de veiligheidsregio’s, heeft op vrijdag 12 december ingestemd met ons jaarplan 2026.

16-12-2025
Een Extreem Rapport: extreem weer in tijden van klimaatverandering

Het NIPV werkte mee aan de uitgave ‘Een Extreem Rapport’ van het KNMI. Onderzoeker Brian Verhoeven schreef mee aan een casus over een natuurbrand en de impact daarvan op de brandweerinzet.

15-12-2025
Nieuwe look voor webpagina’s LEC Industriële Veiligheid

De webpagina’s van het LEC Industriële Veiligheid hebben een nieuwe ‘look’. Met de nieuwe indeling en lay-out willen we de vindbaarheid van thema’s en documentatie verbeteren.

15-12-2025
Jaarplan LEC en Netwerk Industriële Veiligheid 2026: focus op doorontwikkeling samenwerking

Versterking van samenwerking is een van de speerpunten in het Jaarplan 2026 van het LEC Industriële Veiligheid (LEC IV) en het Netwerk Industriële Veiligheid (IV). Een greep uit de highlights voor komend jaar.

15-12-2025
Training gedragsbeïnvloeding: steun voor effectieve advies- en inspectiepraktijk

Het LEC Industriële Veiligheid biedt een training gedragsbeïnvloeding voor specialisten industriële veiligheid aan. Op 15 januari start de volgende training.

15-12-2025
Terugblik Netwerkdag Industriële Veiligheid en Omgevingsveiligheid: “Maak principiële keuzes voor veiligheid en economie”

Voor het eerst trokken het Netwerk Industriële Veiligheid en het Netwerk Omgevingsveiligheid samen op in de organisatie van de halfjaarlijkse netwerkdag van het LEC Industriële Veiligheid. Een terugblik.

Het Bijlmerramp-complot

30 september 2022, Menno van Duin

Lector Crisisbeheersing Menno van Duin kijkt in een drieluik terug op de Bijlmerramp, 30 jaar geleden. In zijn eerste blog staat hij stil bij de complotverhalen rondom deze ramp.

Dertig jaar na de Bijlmerramp zijn de complotten van indertijd over deze ramp nog steeds populair. Eén dezer dagen start een vijfdelige serie over het neerstorten van de El Al Boeing die kort na de start van Schiphol neerstortte op een tweetal flats in de Bijlmermeer (4 oktober 1992) waarbij uiteindelijk 43 personen om het leven kwamen.

De serie is niet zozeer gericht op de ramp zelf en de spanningen van de eerste weken, maar zal – als ik de beschrijvingen in de media over deze serie mag geloven – vooral inzoomen op de verhalen die vele maanden tot jaren na de ramp de ronde deden. Iedereen die nu ouder is dan zo 45 jaar zal zich daar nog wel wat van herinneren. Het vrachtvliegtuig zou vol hebben gezeten met wapens en munitie; de exacte route van het toestel na de start zou anders zijn dan aanvankelijk werd aangegeven; direct na de ramp zouden personen van de Israëlische veiligheidsdienst in witte pakken op het rampterrein allerlei spullen hebben weggehaald; alle hulpverleners zouden (als gevolg van de lading) zijn blootgesteld aan chemische en nucleaire stoffen.

Een klein jaar na de ramp kwamen de eerste geruchten en vanaf dat moment doken verschillende journalisten – en later ook het PvdA-kamerlid Van Gijzel – hierop. In de serie staan twee van deze journalisten centraal die zich jaren richtten op al die verhalen en ook het nodige bijdroegen aan al deze geruchten en complottheorieën.

In 1998  was inmiddels zoveel over deze ramp onduidelijk dat een parlementaire enquête helderheid moest gaan bieden. De journalisten die jarenlang al die informatie boven tafel haalden, zagen dit als een succes. Zie je wel dat er het nodige aan de hand was. Uiteindelijk bleef echter weinig over van al deze geruchten en complotten en kwam de commissie – in ieder geval voor deze journalisten – met een ontluisterend rapport. Natuurlijk erkenden de betreffende journalisten niet dat zij fout zaten, maar werd ook deze enquête gezien als onderdeel van die doofpot.

Interessant is dat niet alleen de betreffende journalisten maar ook de regisseur van de serie – onder de noemer van fictie – kennelijk geen afstand kunnen nemen van al die complotverhalen. Het levert vast een spannend programma op. Ook in het Volkskrant-artikel over deze serie (Paul Onkenhout, De Volkskrant, 23 september) worden deze journalisten (Pierre Heyboer en Vincent Dekker die model staan voor de twee journalisten in de serie) nog met alle egards beschreven. Hun vasthoudendheid en doorzettingsvermogen worden geroemd. Mij leert het dat wij kennelijk in die tijd journalisten als Maarten Keulemans misten die wel in staat zijn feit en fictie goed te onderscheiden. Keulemans slaagde er ten tijde van de coronacrisis bijvoorbeeld goed in verschillende angstverhalen en complotten die de ronde deden, te weerleggen.

Kennelijk is het nog steeds moeilijk om in te zien dat deze rampvlucht en de directe nasleep minder spectaculair was dan al deze verhalen suggereerden. Het zal vast een spannende serie opleveren, maar het houdt helaas wel deze complotten in leven.

Menno van Duin, Lector Crisisbeheersing

Lees ook het tweede blog: Ervaringen bij onderzoek van de Bijlmerramp

Lees ook

22-12-2025
Belangrijke stappen naar sterker samenspel in het onderwijs

De Raad van Commandanten en Directeuren Veiligheidsregio’s (RCDV) en het MT NIPV hebben weer ingestemd met een aantal belangrijke besluiten binnen het programma Onderwijs Onderweg.

19-12-2025
“De DPG-opleiding geeft je een gevulde rugzak voor als het erop aankomt”

Saskia Vonk is manager Veilig Thuis bij GGD Gelderland-Zuid en lid van het MT bij de GGD. Toen de bezetting voor de back-up functie Directeur Publieke Gezondheid (DPG) krap werd, besloot ze de DPG opleiding voor de GHOR-taken bij het NIPV te gaan doen.

18-12-2025
Nieuwe kennisbundel over veiligheid van ammoniak in de energietransitie

Als drager van waterstof maakt ammoniak de grootschalige opslag en het transport van deze stof mogelijk. De toenemende aandacht voor ammoniak was voor het NIPV de aanleiding om een nieuwe kennisbundel te publiceren.

17-12-2025
Jaarplan 2026: goede samenwerking is van doorslaggevend belang

Het Algemeen Bestuur, bestaande uit de voorzitters van de veiligheidsregio’s, heeft op vrijdag 12 december ingestemd met ons jaarplan 2026.

16-12-2025
Een Extreem Rapport: extreem weer in tijden van klimaatverandering

Het NIPV werkte mee aan de uitgave ‘Een Extreem Rapport’ van het KNMI. Onderzoeker Brian Verhoeven schreef mee aan een casus over een natuurbrand en de impact daarvan op de brandweerinzet.

15-12-2025
Nieuwe look voor webpagina’s LEC Industriële Veiligheid

De webpagina’s van het LEC Industriële Veiligheid hebben een nieuwe ‘look’. Met de nieuwe indeling en lay-out willen we de vindbaarheid van thema’s en documentatie verbeteren.

15-12-2025
Jaarplan LEC en Netwerk Industriële Veiligheid 2026: focus op doorontwikkeling samenwerking

Versterking van samenwerking is een van de speerpunten in het Jaarplan 2026 van het LEC Industriële Veiligheid (LEC IV) en het Netwerk Industriële Veiligheid (IV). Een greep uit de highlights voor komend jaar.

15-12-2025
Training gedragsbeïnvloeding: steun voor effectieve advies- en inspectiepraktijk

Het LEC Industriële Veiligheid biedt een training gedragsbeïnvloeding voor specialisten industriële veiligheid aan. Op 15 januari start de volgende training.

15-12-2025
Terugblik Netwerkdag Industriële Veiligheid en Omgevingsveiligheid: “Maak principiële keuzes voor veiligheid en economie”

Voor het eerst trokken het Netwerk Industriële Veiligheid en het Netwerk Omgevingsveiligheid samen op in de organisatie van de halfjaarlijkse netwerkdag van het LEC Industriële Veiligheid. Een terugblik.

De invloed van duurzaam bouwen op brandveiligheid

3 oktober 2022

Klimaatverandering, de energiezuinigheid en het streven naar duurzaamheid spelen een steeds grotere rol in de bouwmethoden en de bouwmaterialen die in Nederland worden gebruikt. Wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen op dit gebied? Welke invloed hebben nieuwe bouwmethoden en bouwmaterialen op de bouwkundige brandveiligheid van gebouwen? De laatste inzichten zijn samengebracht in een nieuwe publicatie.

Voor deze publicatie voerden onderzoekers van het NIPV een literatuurstudie uit. Ook werd informatie ingewonnen bij deskundigen en andere betrokkenen, zoals projectontwikkelaars, ontwerpers, bouwers, adviseurs en medewerkers van veiligheidsregio’s.

Voor wie?

De publicatie is bedoeld voor brandveiligheidsadviseurs van veiligheidsregio’s. De uitgave geeft hun meer inzicht in de bouwkundige brandveiligheid van nieuwe materialen en methoden die gebruikt (zullen) worden als gevolg van ontwikkelingen rondom duurzaam bouwen, energiezuinigheid en klimaatadaptatie.

Inhoud publicatie

De uitgave besteedt aandacht aan:

  • de ontwikkelingen rond duurzaam, energiezuinig, circulair en klimaatadaptief bouwen
  • de manier waarop deze ontwikkelingen zijn terug te vinden in bouwmethoden en materiaalgebruik
  • de invloed van deze ontwikkelingen op de bouwkundige brandveiligheid, de brandveiligheidsrisico’s en mogelijke preventieve oplossingen daarvoor
  • enkele voorbeelden van bouwprojecten, met de nadruk op die aspecten die van invloed zijn op de bouwkundige brandveiligheid.

Constateringen

De onderzoekers concluderen dat er nog veel onbekend is over hoe nieuwe en innovatieve materialen zich precies zullen gedragen wanneer ze betrokken raken bij brand. Verder constateren zij dat de huidige normen en testmethoden vaak zijn gebaseerd op traditionele toepassingen en bouwwijzen en niet altijd zijn toegesneden op nieuwe en innovatieve materialen. Ook kunnen elementen zijn toegevoegd (beplanting/vergroening van gevels) die buiten de scope van het Bouwbesluit vallen, maar wel van invloed zijn op de brandveiligheid. Wel is het mogelijk om met de juiste preventieve voorzieningen de brandveiligheidsrisico’s te beperken en duurzame gebouwen brandveilig te maken.

Bekijk ook

Lees ook

22-12-2025
Belangrijke stappen naar sterker samenspel in het onderwijs

De Raad van Commandanten en Directeuren Veiligheidsregio’s (RCDV) en het MT NIPV hebben weer ingestemd met een aantal belangrijke besluiten binnen het programma Onderwijs Onderweg.

19-12-2025
“De DPG-opleiding geeft je een gevulde rugzak voor als het erop aankomt”

Saskia Vonk is manager Veilig Thuis bij GGD Gelderland-Zuid en lid van het MT bij de GGD. Toen de bezetting voor de back-up functie Directeur Publieke Gezondheid (DPG) krap werd, besloot ze de DPG opleiding voor de GHOR-taken bij het NIPV te gaan doen.

18-12-2025
Nieuwe kennisbundel over veiligheid van ammoniak in de energietransitie

Als drager van waterstof maakt ammoniak de grootschalige opslag en het transport van deze stof mogelijk. De toenemende aandacht voor ammoniak was voor het NIPV de aanleiding om een nieuwe kennisbundel te publiceren.

17-12-2025
Jaarplan 2026: goede samenwerking is van doorslaggevend belang

Het Algemeen Bestuur, bestaande uit de voorzitters van de veiligheidsregio’s, heeft op vrijdag 12 december ingestemd met ons jaarplan 2026.

16-12-2025
Een Extreem Rapport: extreem weer in tijden van klimaatverandering

Het NIPV werkte mee aan de uitgave ‘Een Extreem Rapport’ van het KNMI. Onderzoeker Brian Verhoeven schreef mee aan een casus over een natuurbrand en de impact daarvan op de brandweerinzet.

15-12-2025
Nieuwe look voor webpagina’s LEC Industriële Veiligheid

De webpagina’s van het LEC Industriële Veiligheid hebben een nieuwe ‘look’. Met de nieuwe indeling en lay-out willen we de vindbaarheid van thema’s en documentatie verbeteren.

15-12-2025
Jaarplan LEC en Netwerk Industriële Veiligheid 2026: focus op doorontwikkeling samenwerking

Versterking van samenwerking is een van de speerpunten in het Jaarplan 2026 van het LEC Industriële Veiligheid (LEC IV) en het Netwerk Industriële Veiligheid (IV). Een greep uit de highlights voor komend jaar.

15-12-2025
Training gedragsbeïnvloeding: steun voor effectieve advies- en inspectiepraktijk

Het LEC Industriële Veiligheid biedt een training gedragsbeïnvloeding voor specialisten industriële veiligheid aan. Op 15 januari start de volgende training.

15-12-2025
Terugblik Netwerkdag Industriële Veiligheid en Omgevingsveiligheid: “Maak principiële keuzes voor veiligheid en economie”

Voor het eerst trokken het Netwerk Industriële Veiligheid en het Netwerk Omgevingsveiligheid samen op in de organisatie van de halfjaarlijkse netwerkdag van het LEC Industriële Veiligheid. Een terugblik.

Europees project ASSISTANCE afgerond: leerpunten voor verder gebruik virtual reality

30 september 2022

Hoe kan het omgevingsbewustzijn van hulpverleners (first responders) bij complexe incidenten worden verbeterd? Deze vraag stond centraal bij het Europese project ASSISTANCE. Het project is eind september afgesloten in een reviewmeeting met de Europese Commissie. Uit de evaluatie komen verschillende punten waarmee in de toekomst verder kan worden gewerkt aan het gebruik van virtual reality om het omgevingsbewustzijn te vergroten.

Praktijkoefening in Spanje

De naam ASSISTANCE komt voort uit Adapted Situation AwareneSS tools and taIlored training scenarios for increaSing capabiliTies and enhANcing the proteCtion of First RespondErs. In het driejarige project werkten 19 partners uit 8 landen samen. Het project had twee hoofddoelen:

  • het helpen en beschermen van verschillende soorten hulpdiensten die samenwerken bij de bestrijding van grote rampen (door de natuur of de mens veroorzaakt)
  • het vergroten van de capaciteiten en vaardigheden van de ambulance-, brandweer- en politiemedewerkers om het hoofd te kunnen bieden aan complexe situaties.

Hulpmiddelen en technologieën

Om de bescherming en de efficiëntie van first responders te verbeteren, zijn in het project hulpmiddelen en technologieën ontwikkeld. Voorbeelden hiervan zijn drones en robots uitgerust met een reeks sensoren en draagbare sensoren zoals camera’s, vitale functies en GPS. Drie virtual reality (VR)-platforms zijn ingezet om de vaardigheden en vermogens van de first responders te vergroten. Het idee achter het gebruik van de platforms was tweeledig. Ten eerste dat de drie VR-platforms door alle deelnemende landen gebruikt kunnen worden. Ten tweede dat zelfs gezamenlijke opleidingsoefeningen tussen verschillende hulpdiensten uit verschillende landen kunnen worden uitgevoerd. De ontwikkelde instrumenten, technologieën en VR-systemen zijn online en in live pilotsessies getest.

Trainingssessies VR-systemen

Medisch personeel, brandweerlieden en politieagenten uit Nederland, Polen, Spanje, Zweden en Turkije namen deel aan de trainingen van drie verschillende VR-platformen. Vanuit Nederland is gewerkt met het platform ADMS. NIPV ontwikkelde de virtuele oefenscenario’s. De virtuele trainingsoefeningen werden eerst online getest. Daarna in de praktijk. Eric Didderen, projectleider van ASSISTANCE namens NIPV vertelt hierover. “Tijdens drie praktijkoefeningen in Turkije, Nederland en Spanje konden de first responders live deelnemen aan oefeningen met verschillende VR-scenario’s. Er was een grote variatie van scenario’s zoals een incident met gevaarlijke stoffen met slachtoffers, een schietpartij in een middelbare school en een gekantelde bus op een luchthaven.” Na iedere praktijkoefening werd er geëvalueerd. “Hieruit bleek dat first responders de scenario’s interessant en de training effectief, waardevol en motiverend vonden. Als verbetermogelijkheden voor de drie systemen noemden zij o.a. meer scenario’s met toenemende moeilijkheidsgraad, meer natuurlijke interactie en andere omgevingen (bijv. bosbranden). De VR-training werd beoordeeld als tijd- en kosteneffectief en een veilige omgeving om in te oefenen. Er werd wel opgemerkt dat een vituele oefening geen vervanging moet zijn voor andere belangrijke praktijktrainingen en dat de implementatie ervan aan moet sluiten bij de behoeften”, vertelt Didderen.

Situational Awareness (SA)-platform

De gegevens van de drones, robots, sensoren en ingevoerde informatie door first responders werden via een tablet gedeeld op een SA-platform. Uit de evaluatie blijkt dat dit in de huidige vorm nog niet als bevredigend wordt ervaren. Didderen: “De first responders gaven in de pilots aan onvoldoende informatie te krijgen. Het schakelen tussen repressieve taken en de informatie op de tablet bekijken bleek lastig te zijn. Ook werd het platform niet gebruiksvriendelijk genoeg ervaren. De toegevoegde waarde van het platform wordt wel gezien. Voorwaarden hiervoor zijn wel dat de problemen worden opgelost, first responders goed worden opgeleid in het gebruik en dat de hulpverleners er tijd mee winnen tijdens hun optreden.“

Warme contacten voor de toekomst

Aan het nevendoel om de ASSISTANCE-netwerkcontacten voort te zetten en elkaar te inspireren, wordt ook gewerkt. Vertegenwoordigers van NIPV en de Gezamenlijke Brandweer/Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond gaan in oktober naar Zweden om de ervaringen uit te wisselen op het gebied van VR, gebruikte technologieën en digitale verkenning. Daarnaast heeft ASSISTANCE-partner ETRA NIPV benaderd om mee te doen in een ander Europees project.

Ontwikkelingen VR-toepassingen binnen Nederlandse brandweer

De afgelopen jaren zijn er binnen de Nederlandse brandweer ook veel ontwikkelingen geweest op het gebied van VR-toepassingen. Zo is er een VR-simulatie voor chauffeur-pompbediener in de ELO beschikbaar en is de VR-simulatie buurtbatterijen opgeleverd. Inmiddels is er zelfs een heel virtueel energiedorp opgezet waarin verschillenden incidenten kunnen worden geoefend. Voorbeelden van scenario’s zijn een woningbrand met zonnepanelen en een brand in een zonnepanelenpark. Op dit moment wordt gewerkt aan een scenario van een brand in thuisopslagbatterijen met een aangesloten e-voertuig. Daarnaast is het Landelijk netwerk Digitale simulaties brandweer bezig met een ontwerpplan en programma van eisen voor een VR-applicatie om de basisprincipes van brandbestrijding te oefenen. Tot slot is er een VR-applicatie voor straalpijpvoering in de maak.

Meer informatie

Bekijk voor meer informatie over het ASSISTANCE-project de filmpjes van de pilots, de ASSISTANCE-website of de pagina over het project. Neem voor meer informatie over VR-simulaties contact op via onderstaande contactgegevens.

Lees ook

22-12-2025
Belangrijke stappen naar sterker samenspel in het onderwijs

De Raad van Commandanten en Directeuren Veiligheidsregio’s (RCDV) en het MT NIPV hebben weer ingestemd met een aantal belangrijke besluiten binnen het programma Onderwijs Onderweg.

19-12-2025
“De DPG-opleiding geeft je een gevulde rugzak voor als het erop aankomt”

Saskia Vonk is manager Veilig Thuis bij GGD Gelderland-Zuid en lid van het MT bij de GGD. Toen de bezetting voor de back-up functie Directeur Publieke Gezondheid (DPG) krap werd, besloot ze de DPG opleiding voor de GHOR-taken bij het NIPV te gaan doen.

18-12-2025
Nieuwe kennisbundel over veiligheid van ammoniak in de energietransitie

Als drager van waterstof maakt ammoniak de grootschalige opslag en het transport van deze stof mogelijk. De toenemende aandacht voor ammoniak was voor het NIPV de aanleiding om een nieuwe kennisbundel te publiceren.

17-12-2025
Jaarplan 2026: goede samenwerking is van doorslaggevend belang

Het Algemeen Bestuur, bestaande uit de voorzitters van de veiligheidsregio’s, heeft op vrijdag 12 december ingestemd met ons jaarplan 2026.

16-12-2025
Een Extreem Rapport: extreem weer in tijden van klimaatverandering

Het NIPV werkte mee aan de uitgave ‘Een Extreem Rapport’ van het KNMI. Onderzoeker Brian Verhoeven schreef mee aan een casus over een natuurbrand en de impact daarvan op de brandweerinzet.

15-12-2025
Nieuwe look voor webpagina’s LEC Industriële Veiligheid

De webpagina’s van het LEC Industriële Veiligheid hebben een nieuwe ‘look’. Met de nieuwe indeling en lay-out willen we de vindbaarheid van thema’s en documentatie verbeteren.

15-12-2025
Jaarplan LEC en Netwerk Industriële Veiligheid 2026: focus op doorontwikkeling samenwerking

Versterking van samenwerking is een van de speerpunten in het Jaarplan 2026 van het LEC Industriële Veiligheid (LEC IV) en het Netwerk Industriële Veiligheid (IV). Een greep uit de highlights voor komend jaar.

15-12-2025
Training gedragsbeïnvloeding: steun voor effectieve advies- en inspectiepraktijk

Het LEC Industriële Veiligheid biedt een training gedragsbeïnvloeding voor specialisten industriële veiligheid aan. Op 15 januari start de volgende training.

15-12-2025
Terugblik Netwerkdag Industriële Veiligheid en Omgevingsveiligheid: “Maak principiële keuzes voor veiligheid en economie”

Voor het eerst trokken het Netwerk Industriële Veiligheid en het Netwerk Omgevingsveiligheid samen op in de organisatie van de halfjaarlijkse netwerkdag van het LEC Industriële Veiligheid. Een terugblik.

53e voltijdopleiding Brandweerofficier gestart: “Ik heb mijn passie gevonden”

28 september 2022

Negentien studenten zijn deze maand gestart met de voltijdopleiding Brandweerofficier. Zij worden de komende anderhalf jaar breed opgeleid tot brandweerofficier. Met een openingsceremonie bij NIPV is de opleiding officieel van start gegaan. Twee studenten vertellen over waarom ze brandweerofficier willen worden en over hun ambities en ervaringen toe nu toe.

De negentien studenten van de 53e voltijdopleiding Brandweerofficier.

Renske Noordermeer-Simon en Stijn Lazaroms zijn twee studenten van de 53e leergang. Renske werkt bij Veiligheidsregio Utrecht: “Al van jongs af aan heb ik interesse in de brandweer. Ik bekeek de studieboeken bevelvoerder van mijn vader en ik was regelmatig bij oefenavonden. Ik was altijd onder de indruk. Toen ik drie jaar geleden vlakbij een kazerne bleek te wonen, begon het weer te kriebelen en heb ik mij aangemeld als vrijwilliger. Nu kan ik vol overtuiging zeggen dat ik mijn passie heb gevonden! Ik heb nu echt het gevoel dat ik een toegevoegde, maatschappelijke bijdrage lever. Daarom heb ik gekozen voor de voltijdopleiding Brandweerofficier.” Stijn, werkzaam bij Veiligheidsregio Midden-West Brabant, herkent zich hierin. “Ik heb ook altijd al interesse in en waardering voor de brandweer gehad. Tijdens mijn studie was het niet handig om als vrijwilliger te starten. Toen ik tijdens mijn studie de vacature voor de 52e voorbij zag komen, dacht ik: aan de 53e wil ik zelf deelnemen! Nu deze van start is gegaan ben ik blij dat het gelukt is!”

Naast repressief ook nieuwsgierig naar andere taken binnen brandweer

“Ik verwacht een pittige, maar wel een supertoffe opleiding waar je in een sneltreinvaart veel verschillende facetten van de brandweer leert kennen”, vertelt Stijn. “Waar je als leek vooral denkt aan het repressieve is dat maar een klein aandeel in de werkzaamheden. Ik verwacht breed opgeleid te worden en veel bagage mee te krijgen om dit na de anderhalf jaar in mijn regio toe te kunnen passen.” Ook Renske is, naast de leerlijn van manschap tot Officier van Dienst (OvD), erg nieuwsgierig naar de ‘koude’ taken binnen de brandweer. “Komende anderhalf jaar wil ik inzicht krijgen in de verschillende afdelingen binnen de veiligheidsregio en daar met verschillende collega’s het gesprek over voeren. Daarnaast heb ik er zin in om de komende tijd aan mijn eigen leiderschapskwaliteiten te werken. Zodat ik straks op een manier die bij mij past leiding kan geven. Enthousiast en vol gedrevenheid!”

Enthousiaste en gepassioneerde mensen

De opleiding is eerder deze maand gestart met onder meer een kennismakingsweek. Renske: “De opleiding is nu twee weken van start en ik heb al enorm veel geleerd over de brandweerorganisatie. Wat mij opvalt is dat alle docenten en collega’s enorm enthousiast zijn en je allemaal wegwijs willen maken binnen de brandweer. Een warm welkom dus!” Ook Stijn is de hoeveelheid gepassioneerde mensen binnen de brandweerorganisatie opgevallen: “Ik kijk er dan ook naar uit om deze kennis en ervaringen op te halen. Het leuke aan de opleiding is de combinatie van warm en koud, zo kijk ik erg uit naar de rode leerlijn (repressie).” Renske heeft zin in de verschillende stageperiodes binnen de opleiding. “Daadwerkelijk diensten meedraaien als manschap, bevelvoerder en OvD. Ik heb er enorm veel zin om van alle collega’s te leren en de gedrevenheid binnen het brandweervak met elkaar te delen!”.

Onderdeel van de brandweerfamilie

De opleiding is op 27 september 2022 officieel van start gegaan met een openingsceremonie voor de studenten en voor familieleden, docenten, coaches en werkgevers. Verschillende mensen spraken de studenten toe. Albert Gieling, manager Centrum voor Opleiding en Vorming Brandweer van NIPV, had mooie woorden voor de studenten: “De start van de 53e voltijdse officiersopleiding is de eerste dag van de rest van je leven. In deze opleiding leer je het mooie vak van brandweerofficier en word je gevormd en onderdeel van de brandweerfamilie. Veel succes en plezier!” Ook IJle Stelstra, directeur bij NIPV, had een boodschap voor de studenten: “Het veiligheidsdomein reikt verder dan alleen het blussen van branden. Er zijn vele partners in veiligheid en dat maakt onze branche ingewikkeld, interessant en relevant. Jullie kunnen straks, met een rugzak vol kennis en ervaring, een bijdrage leveren aan een veiliger en weerbaarder Nederland.”

Aanstelling bij werkgever

De opleiding bestaat uit een kennismakingsweek, lesweken met theorie- en praktijklessen, trainings- en vormingsweken, (buitenland)stages en examenweken. NIPV faciliteert de opleiding. Na een intensief selectietraject hebben de deelnemers een aanstelling gekregen bij hun toekomstige werkgever. De deelnemende veiligheidsregio’s zijn dit keer: Amsterdam Amstelland, Brabant Noord, Fryslân, Gelderland-Zuid, Kennemerland, Midden- en West-Brabant, Noord-Holland Noord, Rotterdam-Rijnmond, Utrecht, Zaanstreek Waterland en Zeeland. Ook zijn er twee deelnemers namens het ministerie van Defensie. Na een succesvolle afronding van de opleiding gaan de deelnemers goed voorbereid aan de slag bij hun werkgever.

Meer informatie

Meer informatie over de opleiding is te vinden op de opleidingspagina Voltijdopleiding Brandweerofficier

Lees ook

22-12-2025
Belangrijke stappen naar sterker samenspel in het onderwijs

De Raad van Commandanten en Directeuren Veiligheidsregio’s (RCDV) en het MT NIPV hebben weer ingestemd met een aantal belangrijke besluiten binnen het programma Onderwijs Onderweg.

19-12-2025
“De DPG-opleiding geeft je een gevulde rugzak voor als het erop aankomt”

Saskia Vonk is manager Veilig Thuis bij GGD Gelderland-Zuid en lid van het MT bij de GGD. Toen de bezetting voor de back-up functie Directeur Publieke Gezondheid (DPG) krap werd, besloot ze de DPG opleiding voor de GHOR-taken bij het NIPV te gaan doen.

18-12-2025
Nieuwe kennisbundel over veiligheid van ammoniak in de energietransitie

Als drager van waterstof maakt ammoniak de grootschalige opslag en het transport van deze stof mogelijk. De toenemende aandacht voor ammoniak was voor het NIPV de aanleiding om een nieuwe kennisbundel te publiceren.

17-12-2025
Jaarplan 2026: goede samenwerking is van doorslaggevend belang

Het Algemeen Bestuur, bestaande uit de voorzitters van de veiligheidsregio’s, heeft op vrijdag 12 december ingestemd met ons jaarplan 2026.

16-12-2025
Een Extreem Rapport: extreem weer in tijden van klimaatverandering

Het NIPV werkte mee aan de uitgave ‘Een Extreem Rapport’ van het KNMI. Onderzoeker Brian Verhoeven schreef mee aan een casus over een natuurbrand en de impact daarvan op de brandweerinzet.

15-12-2025
Nieuwe look voor webpagina’s LEC Industriële Veiligheid

De webpagina’s van het LEC Industriële Veiligheid hebben een nieuwe ‘look’. Met de nieuwe indeling en lay-out willen we de vindbaarheid van thema’s en documentatie verbeteren.

15-12-2025
Jaarplan LEC en Netwerk Industriële Veiligheid 2026: focus op doorontwikkeling samenwerking

Versterking van samenwerking is een van de speerpunten in het Jaarplan 2026 van het LEC Industriële Veiligheid (LEC IV) en het Netwerk Industriële Veiligheid (IV). Een greep uit de highlights voor komend jaar.

15-12-2025
Training gedragsbeïnvloeding: steun voor effectieve advies- en inspectiepraktijk

Het LEC Industriële Veiligheid biedt een training gedragsbeïnvloeding voor specialisten industriële veiligheid aan. Op 15 januari start de volgende training.

15-12-2025
Terugblik Netwerkdag Industriële Veiligheid en Omgevingsveiligheid: “Maak principiële keuzes voor veiligheid en economie”

Voor het eerst trokken het Netwerk Industriële Veiligheid en het Netwerk Omgevingsveiligheid samen op in de organisatie van de halfjaarlijkse netwerkdag van het LEC Industriële Veiligheid. Een terugblik.

NIPV officieel partner van het Centrum voor Veiligheid en Digitalisering

21 september 2022

Digitale weerbaarheid staat hoog op de agenda bij het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid. Als officiële partner van het Centrum voor Veiligheid en Digitalisering (CVD) zal kennis met meerdere betrokken partners worden uitgewisseld en ingezet om deze weerbaarheid te versterken. Woensdag 21 september werd de samenwerking door beide partijen officieel bekrachtigd.

Ben Kokkeler, directeur-bestuurder van het Centrum voor Veiligheid en Digitalisering en IJle Stelstra, algemeen directeur NIPV.

Bij het NIPV staan onder andere de actuele maatschappelijke thema’s informatiegestuurde veiligheid en digitale weerbaarheid hoog op de agenda. IJle Stelstra, algemeen directeur: “De digitale en de fysieke wereld zijn onlosmakelijk verbonden en vormen het zenuwstelsel van de maatschappij. Wij brengen onze kennis en expertise van de fysieke wereld in bij het CVD en profiteren van het onderwijs en onderzoek dat bij de andere partners aanwezig is.”

Het NIPV sluit met deze ondertekening officieel aan bij de initiatiefnemers van het CVD: Gemeente Apeldoorn, Hogeschool Saxion, Politieacademie, Universiteit Twente en Aventus.

“Het gebruiksgemak was een van de belangrijkste verbeterpunten bij het ontwikkelen van de nieuwe leeromgeving”

18 september 2024

Jip Nauta werkt als implementatiebegeleider van Canvas namens de Veiligheidsregio Utrecht. Binnen het NIPV zorgt zij voor een goed implementatietraject voor de nieuwe Elektronische Leeromgeving (ELO). Ze vertelt over de belangrijkste verbeteringen van deze leeromgeving.

Jip Nauta geeft een training aan functioneel beheerders en onderwijsontwikkelaars om ze wegwijs te maken in de nieuwe ELO Canvas.
Jip Nauta geeft een training aan functioneel beheerders en onderwijsontwikkelaars om ze wegwijs te maken in de nieuwe ELO Canvas.

“De eerste leergang in de nieuwe elektronische leeromgeving Canvas is recentelijk gestart. In totaal starten er vanuit 10 organisaties 14 klassen, verdeeld over de maanden september tot en met december 2024 met de herziene leergang Instructeur. Deze groep is de eerste lichting die een opleiding volgt in het nieuwe systeem.”

“Het gebruiksgemak was een van de belangrijkste verbeterpunten bij het ontwikkelen van de nieuwe leeromgeving. Met een groep gebruikers uit het hele land hebben we deze behoefte opgehaald. In de oude leeromgeving bleek het heel lastig voor mensen om bijvoorbeeld materialen te vinden voor hun vakbekwaamheid. Gebruiksgemak stond dus bovenaan onze wensenlijst om te verbeteren.”

“Met Canvas hebben we een systeem dat veel gemakkelijker is voor de deelnemers aan leergangen en bijscholingen. Als deelnemer kom je nu op een portaal waarop je direct de welkomstpagina van je eigen veiligheidsregio ziet. Ook de studievoortgang is veel inzichtelijker voor de mensen die deelnemers begeleiden zoals docenten, trajectbegeleiders en leerwerkplekbegeleiders. Zij kunnen de deelnemers beter volgen en daardoor in kaart brengen waar deelnemers nog extra ondersteuning nodig hebben. In het oude systeem was dat veel moeilijker om te zien. Dus daar zijn we echt heel blij mee.”

“Voor opleidingen om vakbekwaam te blijven zijn we al een aantal maanden bezig om Canvas in te richten. Er zijn tal van mogelijkheden om eigen cursussen te ontwikkelen binnen Canvas. Ook biedt het nieuwe systeem mogelijkheden om individuele leerpaden of andere cursussen klaar te zetten. Zodat mensen de mogelijkheid hebben om zelf of in groepsverband hun materialen te bestuderen en hun eigen vakbekwaamheid te ontwikkelen.”

Blog: De boerenprotesten onder de loep

9 september 2022

“Terwijl de omgekeerde vlaggen wat uit het (landelijke) straatbeeld gaan verdwijnen, neemt de kans op een ‘heet najaar’ alleen maar toe”, stelt lector Crisisbeheersing Menno van Duin.

Het lectoraat Crisisbeheersing is aan het begin van de coronacrisis gestart met kleine snelle onderzoeksprojecten: ‘snelle kennismobilisaties’ (SKM). Tussen start van onderzoek en rapport lag meestal zo’n vier tot zes weken. Een vijftal van dergelijke onderzoeken volgden; steeds gebaseerd op de informatie van dat moment gecombineerd met tussen de 15 en 25 gesprekken met betrokken bestuurders en anderen. Vervolgens werden enkele van dergelijke rapporten over de vluchtelingencrisis gemaakt. Het doel van deze rapporten? Actueel zijn en polsen wat er NU speelt: vinger aan de pols houden van de crisis van vandaag ten behoeve van het leren voor morgen.

Vandaag verschijnt een eerste SKM over de boerenprotesten. In al deze rapporten proberen wij kort en bondig – op basis van de gesprekken en  observaties over de situatie, de wijze van aanpak van de besluitvorming en de signaleerde problemen (en soms de daarbij bedachte oplossingsrichtingen) op een rijtje te zetten. 

Vertekend beeld

Ook deze ‘crisis’ levert weer interessante inzichten op. In tegenstelling tot de andere rapporten hebben wij deze rapportage net wat uitgebreider gemaakt: een vrij uitgebreid feitenrelaas is opgenomen. Alleen dan al valt op hoeveel acties, blokkades en andere vormen van protest er de afgelopen maanden zijn geweest en, zo constateren wij, hoe weinig dat écht tot problemen leidde. De ruime media-aandacht voor enkele gebeurtenissen (en de vele herhalingen daarvan) vertekenen gemakkelijk het beeld.

Een valse start werkt als een rode lap

De onderzoekers hebben voor dit rapport een aantal dilemma’s centraal gesteld:

  • Kun je, bijvoorbeeld als burgemeester, begrip hebben voor de situatie en toch streng zijn?
  • Hoe handelt een vrijwilliger bij de brandweer die ook boer is?).

Eén ding is duidelijk. Een valse start, het beruchte kaartje!, van minister Van der Wal heeft gewerkt als de bekende rode lap. Het leek daarmee of alleen boeren verantwoordelijk zijn voor het stikstofprobleem en ook alsof die boeren (vooral de veehouders) nog niets deden op dat vlak.

De ‘crisis’ is zeker nog niet ten einde. Het rapport van de Raad van State (de investeringen van de boeren in stikstofarme stallen levert bij lange na niet die reductie op die werd verwacht!) en nieuw onderzoek dat aangeeft dat de gevolgen voor het milieu nog ingrijpender zijn dan gedacht maken de situatie alleen maar complexer. Remkes heeft waarschijnlijk een ‘impossible job’ om ook nog wat positiefs richting de boeren te kunnen zeggen, terwijl heel politiek Den Haag al maanden nauwelijks iets doet op het dossier vanwege het lange wachten op Remkes.

Een onvoorspelbaar kruitvat

Terwijl de omgekeerde vlaggen wat uit het (landelijke) straatbeeld gaan verdwijnen, neemt de kans op een ‘heet najaar’ alleen maar toe. Het feit dat dat steeds meer de boerenprotesten worden ondersteund door groepen die vooral vanuit een anti-overheidsgedachte participeren en ook verschillende vormen van onheil en andere ‘crisis’ (de vluchtelingencrisis; de koopkrachtcrisis; de extreme energieprijzen e.a.) aanleiding tot grote onrust (kunnen) geven, maakt een onvoorspelbaar kruitvat. Ik geloof bijvoorbeeld niet in een rustige jaarwisseling.   

Menno van Duin
Lector Crisisbeheersing

Lees ook

22-12-2025
Belangrijke stappen naar sterker samenspel in het onderwijs

De Raad van Commandanten en Directeuren Veiligheidsregio’s (RCDV) en het MT NIPV hebben weer ingestemd met een aantal belangrijke besluiten binnen het programma Onderwijs Onderweg.

19-12-2025
“De DPG-opleiding geeft je een gevulde rugzak voor als het erop aankomt”

Saskia Vonk is manager Veilig Thuis bij GGD Gelderland-Zuid en lid van het MT bij de GGD. Toen de bezetting voor de back-up functie Directeur Publieke Gezondheid (DPG) krap werd, besloot ze de DPG opleiding voor de GHOR-taken bij het NIPV te gaan doen.

18-12-2025
Nieuwe kennisbundel over veiligheid van ammoniak in de energietransitie

Als drager van waterstof maakt ammoniak de grootschalige opslag en het transport van deze stof mogelijk. De toenemende aandacht voor ammoniak was voor het NIPV de aanleiding om een nieuwe kennisbundel te publiceren.

17-12-2025
Jaarplan 2026: goede samenwerking is van doorslaggevend belang

Het Algemeen Bestuur, bestaande uit de voorzitters van de veiligheidsregio’s, heeft op vrijdag 12 december ingestemd met ons jaarplan 2026.

16-12-2025
Een Extreem Rapport: extreem weer in tijden van klimaatverandering

Het NIPV werkte mee aan de uitgave ‘Een Extreem Rapport’ van het KNMI. Onderzoeker Brian Verhoeven schreef mee aan een casus over een natuurbrand en de impact daarvan op de brandweerinzet.

15-12-2025
Nieuwe look voor webpagina’s LEC Industriële Veiligheid

De webpagina’s van het LEC Industriële Veiligheid hebben een nieuwe ‘look’. Met de nieuwe indeling en lay-out willen we de vindbaarheid van thema’s en documentatie verbeteren.

15-12-2025
Jaarplan LEC en Netwerk Industriële Veiligheid 2026: focus op doorontwikkeling samenwerking

Versterking van samenwerking is een van de speerpunten in het Jaarplan 2026 van het LEC Industriële Veiligheid (LEC IV) en het Netwerk Industriële Veiligheid (IV). Een greep uit de highlights voor komend jaar.

15-12-2025
Training gedragsbeïnvloeding: steun voor effectieve advies- en inspectiepraktijk

Het LEC Industriële Veiligheid biedt een training gedragsbeïnvloeding voor specialisten industriële veiligheid aan. Op 15 januari start de volgende training.

15-12-2025
Terugblik Netwerkdag Industriële Veiligheid en Omgevingsveiligheid: “Maak principiële keuzes voor veiligheid en economie”

Voor het eerst trokken het Netwerk Industriële Veiligheid en het Netwerk Omgevingsveiligheid samen op in de organisatie van de halfjaarlijkse netwerkdag van het LEC Industriële Veiligheid. Een terugblik.

Operationele en bestuurlijke dilemma’s bij boerenprotesten

9 september 2022

Terwijl sommige boeren hun omgekeerde vlaggen verwijderen (uit respect voor degenen die zich erdoor gekwetst voelen), haalde de Raad van State deze week een streep door de vergunningverlening aan emissiearme veestallen. 

Momenteel lijkt er een impasse te zijn tussen boerenorganisaties en het kabinet en is het wachten op het rapport van gespreksleider Remkes.  Een vervolg van boerenprotesten is daarom niet uit te sluiten. Het lectoraat Crisisbeheersing van het NIPV deed onderzoek naar de operationele en bestuurlijke dilemma’s die daarbij (kunnen) spelen aan de hand van de dilemmamethodiek.

Dilemma’s beschouwd

Er is de afgelopen zomermaanden veel gebeurd – demonstraties, blokkades, dumpen van afval op de snelweg, bedreigingen, omgekeerde vlaggen – maar het merendeel van de acties is zonder grote problemen verlopen. De belemmeringen die er waren bij het optreden bij protestacties, zoals capaciteitstekort en gebrek aan middelen bij de politie, droegen bij aan een weloverwogen en pragmatische aanpak.

Begrip voor de zorgen van de boeren

Bij de aanpak van de boerenprotesten speelde begrip, naast operationele afwegingen, ook een rol. Burgemeesters zijn vooral ‘lenig’ omgegaan met demonstraties en andere vormen van protest en probeerden zoveel als mogelijk in contact te blijven met de boeren. Duidelijk is er begrip voor de zorgen van deze boeren en hun wantrouwen jegens de (rijks)overheid door het kwakkelende beleid van de laatste jaren. Demonstraties werden gefaciliteerd, maar daar waar er sprake was van onaanvaardbaar gedrag grepen bestuurders en de politie in.

Het ‘stikstofkaartje’ werd door velen als een blunder gezien. Onder andere omdat voorbijgegaan werd gegaan aan eerdere inspanningen van de boeren, maar ook van gemeenten en provincies met betrekking tot het stikstofbeleid. Onvoldoende is rekening gehouden met het feit dat juist gemeenten met de gevolgen van dit landelijke beleid worden geconfronteerd. Op lokaal niveau zijn in veel regio’s al enkele jaren gesprekken gaande tussen gemeenten, de provincie en boeren. Tijdens de boerenprotesten zien we dat het gesprek tussen de burgemeester en de boeren van groot belang was om wederzijds begrip en respect te behouden.

Urgentie

Het is evident dat voor natuurherstel snel iets moet veranderen in de landbouw. De meningen zijn nog verdeeld over de manier waarop dat moet gebeuren, maar zeker is dat de boeren en de overheid (en andere sectoren) dat samen zullen moeten doen. Hiermee benadrukken we dat in gesprek blijven van groot belang is. Er werd voorheen veel over boeren gesproken, maar er moet met hen gesproken worden.

Onderzoek operationele en bestuurlijke dilemma’s bij het boerenprotest

Download hier het rapport.

Lees ook

22-12-2025
Belangrijke stappen naar sterker samenspel in het onderwijs

De Raad van Commandanten en Directeuren Veiligheidsregio’s (RCDV) en het MT NIPV hebben weer ingestemd met een aantal belangrijke besluiten binnen het programma Onderwijs Onderweg.

19-12-2025
“De DPG-opleiding geeft je een gevulde rugzak voor als het erop aankomt”

Saskia Vonk is manager Veilig Thuis bij GGD Gelderland-Zuid en lid van het MT bij de GGD. Toen de bezetting voor de back-up functie Directeur Publieke Gezondheid (DPG) krap werd, besloot ze de DPG opleiding voor de GHOR-taken bij het NIPV te gaan doen.

18-12-2025
Nieuwe kennisbundel over veiligheid van ammoniak in de energietransitie

Als drager van waterstof maakt ammoniak de grootschalige opslag en het transport van deze stof mogelijk. De toenemende aandacht voor ammoniak was voor het NIPV de aanleiding om een nieuwe kennisbundel te publiceren.

17-12-2025
Jaarplan 2026: goede samenwerking is van doorslaggevend belang

Het Algemeen Bestuur, bestaande uit de voorzitters van de veiligheidsregio’s, heeft op vrijdag 12 december ingestemd met ons jaarplan 2026.

16-12-2025
Een Extreem Rapport: extreem weer in tijden van klimaatverandering

Het NIPV werkte mee aan de uitgave ‘Een Extreem Rapport’ van het KNMI. Onderzoeker Brian Verhoeven schreef mee aan een casus over een natuurbrand en de impact daarvan op de brandweerinzet.

15-12-2025
Nieuwe look voor webpagina’s LEC Industriële Veiligheid

De webpagina’s van het LEC Industriële Veiligheid hebben een nieuwe ‘look’. Met de nieuwe indeling en lay-out willen we de vindbaarheid van thema’s en documentatie verbeteren.

15-12-2025
Jaarplan LEC en Netwerk Industriële Veiligheid 2026: focus op doorontwikkeling samenwerking

Versterking van samenwerking is een van de speerpunten in het Jaarplan 2026 van het LEC Industriële Veiligheid (LEC IV) en het Netwerk Industriële Veiligheid (IV). Een greep uit de highlights voor komend jaar.

15-12-2025
Training gedragsbeïnvloeding: steun voor effectieve advies- en inspectiepraktijk

Het LEC Industriële Veiligheid biedt een training gedragsbeïnvloeding voor specialisten industriële veiligheid aan. Op 15 januari start de volgende training.

15-12-2025
Terugblik Netwerkdag Industriële Veiligheid en Omgevingsveiligheid: “Maak principiële keuzes voor veiligheid en economie”

Voor het eerst trokken het Netwerk Industriële Veiligheid en het Netwerk Omgevingsveiligheid samen op in de organisatie van de halfjaarlijkse netwerkdag van het LEC Industriële Veiligheid. Een terugblik.