Vrijwilligheid bij de brandweer

Waarom dit onderzoek?

Maatschappelijke, demografische en juridische ontwikkelingen kunnen een negatieve invloed hebben op het stelsel van vrijwilligheid bij de brandweer. Daarom heeft Brandweer Nederland in 2018 de opdracht van het Veiligheidsberaad gekregen om in samenwerking met de Vakvereniging van Brandweer Vrijwilligers, NIPV en het ministerie van Justitie en Veiligheid, het programma Vrijwilligheid op te starten. Het doel is om te komen tot een betere inzet van vrijwilligers, te zorgen voor continuïteit en handvatten geven voor vrijwilligheid in de toekomst. De serie onderzoeken naar vrijwilligheid is een onderdeel van dit programma.

Lopend onderzoek programma Vrijwilligheid

In de loop van 2023 verschijnt een rapport dat de conclusies van alle onderzoeken naar vrijwilligheid bij de brandweer aan elkaar verbindt.

Afgeronde onderzoeken programma Vrijwilligheid

Hier werken brandweervrijwilligers (ja/nee). Onderzoek onder werkgevers naar beeldvorming en bereidheid tot faciliteren van brandweervrijwilligers (2023)

Werkgevers zijn een belangrijke speler bij het faciliteren van hun medewerkers om als vrijwilliger bij de brandweer actief te zijn. In dit onderzoek zijn werkgevers bevraagd over hun beeldvorming en bereidheid tot het faciliteren van medewerkers om ook bij de brandweer actief te zijn. Het onderzoek biedt handvatten voor wervingscampagnes en voor organisaties die het ondersteunen van brandweervrijwilligers vorm willen geven.

De pieper op tafel. Onderzoek naar vertrekredenen van oud-brandweervrijwilligers (2023)

In dit onderzoek zijn oud-(aspirant-)brandweervrijwilligers bevraagd naar het hoe en waarom van hun vertrek. Daarnaast is aan medewerkers van veiligheidsregio’s gevraagd hoe het stoppen gemonitord wordt (het wie, wanneer en waarom). Verder zijn ploegchefs betrokken bij het onderzoek; zij vormen een belangrijke schakel tussen de vrijwilliger en de veiligheidsregio.

Vrijwilligheid bij de brandweer in Nederland. Een onderzoek naar het werven en behouden van brandweervrijwilligers (2021)

Op basis van groepsgesprekken met vrijwilligers en managementleden uit de 25 veiligheidsregio’s is inzichtelijk gemaakt wat de belangrijkste positieve punten en knelpunten zijn. Ook beschrijft het rapport wat de veiligheidsregio’s doen om de knelpunten op te lossen.

Inventariserend onderzoek naar de vraag waarom burgers in de toekomst wel of niet actief willen worden als brandweervrijwilliger (2020)

Wat zijn mogelijke redenen voor burgers, die niet als vrijwilliger bij de brandweer zijn aangesloten, om wel (stimulans) of niet (belemmering) als brandweervrijwilliger actief te worden? De vraag is onderzocht met een enquête onder 1000 burgers. 

Inventariserend onderzoek naar wat de brandweer kan leren van andere organisaties die met vrijwilligers werken (2020)

Speelt de problematiek rondom het behouden van vrijwilligheid alleen bij de brandweer of ook bij andere organisaties waar met vrijwilligers gewerkt wordt? Hoe kijken deze organisaties naar de toekomst als het gaat om vrijwilligheid? Welke problemen ervaren zij en welke oplossingen zijn er bedacht? Voor dit onderzoek zijn interviews gehouden met vertegenwoordigers van andere organisaties.

Overige onderzoeken rondom vrijwilligheid

Inventariserend onderzoek naar de rechtspositie van brandweervrijwilligers in Europa (2019)

Vrijwilligheid bij de Nederlandse brandweer in de huidige vorm kan niet blijven bestaan, omdat de rechtspositie van vrijwilligers in strijd is met Europese regelgeving. Hebben andere Europese landen ook te maken met dit vraagstuk? Hoe ziet de rechtspositie van brandweervrijwilligers in andere Europese landen eruit? En welke invloed kan de Europese regelgeving in die landen hebben op de rechtspositie?

Recruitment and retention of volunteers in European Fire Services. Phase 1: document study and exploratory focus group (oktober 2019)

Brandweermensen uit vijftien landen gingen in april 2019 drie dagen met elkaar in gesprek om goede ervaringen, knelpunten en oplossingen te delen rondom vrijwilligheid binnen de brandweer. De uitkomsten van de Exchange of Experts staan beschreven in dit rapport.