Programma Onderwijs Onderweg: “Moeten we supermensen opleiden?”
Februari 2025
Een van de speerpunten waar het programma Onderwijs Onderweg mee aan de slag is gegaan, is de manschappenopleiding. Onderwijs Onderweg werkt de komende jaren aan verbetering van het onderwijs voor brandweer en crisisbeheersing. Het programma is opgezet in opdracht van de RCDV en het NIPV om het onderwijsstelsel voor de veiligheidsregio’s te verbeteren. De ambitie is om samen op weg te gaan naar een goed werkend onderwijsstelsel met praktijkgericht, flexibel en up-to-date onderwijs voor alle brandweer- en crisisprofessionals in de veiligheidsregio’s. Maar waarom moet het onderwijs anders, hoe gaat het programma dit doen en wat heeft het al bereikt? Op de pagina van het programma Onderwijs Onderweg is hier meer over te lezen, waaronder onderstaande artikel. Projectleiders Alex van Schaik en Pieter Lodder over de manschappenopleiding.
Waar moet een manschap anno nu aan voldoen?
De kern van het vraagstuk: waar moet een manschap anno nu aan voldoen? En hoe zorgen we ervoor dat we tot een gezamenlijke vraag vanuit de beroepspraktijk komen? Het woord is aan projectleiders Alex van Schaik en Pieter Lodder.
Pieter Lodder: “Het kwalificatiedossier Manschap is voor het laatst herzien in 2017. Sindsdien zijn er vanuit het land verschillende opmerkingen gekomen dat het anders moet. Op die behoeftes willen we nu inspelen en tot een breed gedragen voorstel komen voor een nieuwe opleiding voor manschap. Het doel is om het kwalificatiedossier en de manschappenopleiding actueel te maken. Met de flexibiliteit om in de toekomst snel te kunnen vernieuwen als de praktijk daar om vraagt.”
Alex van Schaik: “Wij zijn al veel het land in geweest om input op te halen en dat zullen we blijven doen. Wat speelt er? Wat zijn de behoeftes om de opleiding aan te passen? De vraag vanuit de beroepspraktijk is leidend. Waar moet een manschap aan voldoen en hoe moet de opleiding eruitzien? We zetten heel bewust een stap terug om echt te starten bij de basis.”
Eenheidsworst
Pieter Lodder: “De herziening van de manschappenopleiding vraagt om een andere aanpak dan de huidige manier. Voorheen gingen we de bestaande opleiding verbeteren. Dan blijf je dus voor het grootste deel hangen in wat je al hebt. Waarbij de neiging is om er nóg méér kennis in te stoppen. Maar hoeveel kennis kan iemand aan? Heeft een manschap misschien meer baat bij digitale vaardigheden om snel iets op te zoeken?”
Alex van Schaik: “Moeten we supermensen opleiden? En als we dat doen: hoe blijven ze supermensen? De vraag is of alle onderdelen van het vak nog in de basisopleiding moeten terugkomen. Misschien hebben we meer behoefte aan een stelsel met verschillende kwalificatiedossiers in plaats van de eenheidsworst die we nu aanbieden. Dat zou bijvoorbeeld kunnen helpen om de variabele voertuigbezetting, waar diverse veiligheidsregio’s behoefte aan hebben, een stap verder te brengen.”
Sentiment
Pieter Lodder: “De herziening van de manschappenopleiding gaat over de vraag hoe jij collega’s krijgt waarmee je het werk op straat kunt blijven doen. En voor leidinggevenden over de vraag hoe je de organisatie anders kunt inrichten als er keuzeopties zijn voor verschillende kwalificatiedossiers. Er is ook ruimte voor een kritische blik. Er zijn mensen die een minder complete basisopleiding zien als een uitholling van het brandweervak. Ook dat sentiment nemen we mee.”
Alex van Schaik: “Een belangrijke vraag voor nu is: hoe gaan we iedereen bereiken? Cursisten, instructeurs, begeleiders, opleidingscentra en zittende manschappen. De ideale manier voor iedereen om mee te doen hebben we nog niet paraat. We gunnen onszelf de tijd om te leren. Houd in ieder geval de ontwikkelingen in de gaten. Bijvoorbeeld via vakbekwaamheid en de opleidingscentra in je eigen regio.”
“Zie het als een kans, niet als een risico”
“Ik ben heel positief over de zorgvuldige aanpak van Onderwijs Onderweg, omdat dit recht doet aan de vragen uit het werkveld”, aldus Marinus van de Velde, adjunct-commandant Brandweer Fryslân bij Veiligheidsregio Fryslân. “We hebben nu een vrij rigide onderwijssysteem. Sommige veiligheidsregio’s stoeien ermee om nieuwe mensen op te leiden. Zit er ballast in de huidige opleiding? Zijn bepaalde onderdelen niet heel erg regio specifiek? Waar het volgens mij vooral om gaat, is dat in de opleiding de goede dingen aan bod komen. Die inhoudelijke discussie is superinteressant. Maar het gaat verder dan dat, want het gaat ook om de ontwikkeling van een modern onderwijsstelsel. Iedereen die daar een goed beeld bij heeft, zou hierover moeten meepraten. Ik ken de kritische geluiden van mensen die een minder complete basisopleiding zien als de uitholling van het brandweervak. Daar moeten we het met elkaar over hebben. Maar ik zie deze herziening toch vooral als een kans en niet als een risico. Ik hoop dat we samen komen tot een breed gedragen en toekomstbestendig stelsel waar Brandweer Nederland echt mee verder kan.”
Bekijk ook
Flexibel leerlandschap Risicomanagement nadert zijn voltooiing, maar is nooit echt ‘af’
Februari 2025
“Onderwijs is dynamisch en nooit ‘af’. Het flexibel leerlandschap blijft altijd in ontwikkeling”, vertelt Maarten de Groot, decaan Risicomanagement bij het NIPV.
“Ruim 6 jaar geleden is de wens ontstaan om het brandweeronderwijs te flexibiliseren. Het decanaat risicomanagement ging er als eerste binnen het NIPV mee aan de slag. Dit vanuit de gedachte dat het onderwijs beter flexibel aangeboden kan worden en meer passend bij de individuele leerbehoeften van de studenten. Zo zijn we aan de slag gegaan om de bestaande leergangen om te zetten naar adviesleerroutes. Een adviesleerroute bestaat, in tegenstelling tot een traditionele leergang, uit ‘stapelbare’ leerblokken die de opmaat vormen naar de eindproeve en diplomering. De student heeft de regie over zijn/haar leerproces en wij adviseren daarbij in de te kiezen leerblokken. Een voorbeeld van hoe de overgang naar het flexibele onderwijs in zijn werk ging wordt beschreven door docent Keven Kruiswijk. Hij was als voormalig student betrokken bij de totstandkoming van de adviesleerroute Industriële Veiligheid en geeft nu les over een van de leerblokken.”
“Twee jaar geleden ben ik als decaan begonnen bij het NIPV en verder gegaan met de ontwikkeling van het leerlandschap risicomanagement. De overkoepelende leerstroom (basiskennis voor alle leerroutes) en adviesleerroute voor Specialist ruimtelijke veiligheid (SRV) draaide toen al en kort na mijn aantreden startten de adviesleerroutes Adviseur industriële veiligheid (AIV) en Inspecteur industriële veiligheid (IIV).”
Voltooiing
“Afgelopen jaar is de leergang Brandonderzoek (BO) herontwikkeld tot een adviesleerroute. De eerste groep is nu in opleiding. Parallel aan de ontwikkeling van de adviesleerroute Brandonderzoek is ook de bestaande leergang Specialist brandpreventie (SBP) omgezet naar de adviesleerroute Specialist brandveiligheid (SBV). In april van dit jaar start de eerste adviesleerroute. Hiermee nadert het vooraf beoogde leerlandschap risicomanagement zijn voltooiing. Voor dit jaar staat alleen nog de herontwikkeling van de leergang Medewerker brandpreventie (MBP) tot Medewerkeker brandveiligheid (MBV) op het programma. We zijn hier onlangs mee gestart en gaan ervan uit dat de implementatie eind dit jaar gaat plaatsvinden.”
Met de naderende voltooiing van het leerlandschap risicomanagement is modern onderwijs ontstaan, zowel inhoudelijk als didactisch. Sneller instappen is nu mogelijk en samen met de studenten en de veiligheidsregio’s kunnen individuele leerroutes bepaald worden. De studenten worden opgeleid tot beginnend beroepsbeoefenaars.
Vakbekwaam zijn
“In het flexibel leerlandschap risicomanagement wordt geen onderscheid gemaakt in vakbekwaam ‘worden’ en ‘blijven’. We spreken van vakbekwaam ‘zijn’. Dat impliceert dat de leerblokken in het leerlandschap ook interessant zijn voor de zittende populatie. De leerblokken in het leerlandschap zijn namelijk op inhoud dynamisch en sluiten aan bij de actualiteit en recente onderzoeken van het NIPV. Zo is de mogelijkheid ontstaan om kennis actueel te houden. De individuele leerblokken kunnen via open inschrijving gevolgd worden. Dit doen we als decanaat natuurlijk in nauwe samenwerking met het werkveld maar ook met onderzoekers en andere onderwijsprofessionals binnen het NIPV. Zo blijven we werken aan een actueel en toonaangevend onderwijsaanbod.”
Nooit af
Onderwijs is dynamisch en nooit ‘af’. Het flexibel leerlandschap zal dan ook altijd in ontwikkeling blijven. In de toekomst zullen de leerblokken telkens geactualiseerd worden en zal er ruimte zijn voor het ontwikkelen van ‘expertblokken’ (bijscholing) voor de zittende populatie. Ook op andere vlakken is het (brandweer)onderwijs nooit ‘af’. Zo wordt er vanuit het programma Onderwijs Onderweg hard gewerkt aan het verbeteren van het onderwijsstelsel. Een van de speerpunten waar het programma mee aan de slag is gegaan is de manschappenopleiding. Ook is het kwalificatiedossier Officier van dienst herzien, is het loket Landelijk Functioneel Beheer Onderwijsapplicaties ingericht en wordt er vanuit het Ontwikkelfonds gewerkt aan de ontwikkeling van les- en leerstof voor de (v)mbo-functies bij de brandweer.
Trots
“Ik ben trots op het team van inhoudsdeskundigen (veiligheidsregio’s en NIPV) en onderwijskundigen die het flexibel leerlandschap tot stand hebben gebracht en nog brengen. Alleen door deze samenwerking is het mogelijk om actueel en passend onderwijs te realiseren. Voor meer informatie verwijs ik graag naar het leerlandschap risicomanagement.”
Bekijk ook
Landelijke dataset brandkraanlocaties bijgewerkt
1 oktober 2024
De Landelijke dataset Brandkraanlocaties is bijgewerkt per oktober 2024. De data is beschikbaar als WFS en WMS service in DATA4OOV en wordt voor de veiligheidsregio’s ook aangeboden als geopackage (als download van de landelijk set brandkranen).
Mail naar geodata@nipv.nl voor toegang. De landelijk set is alleen beschikbaar voor Veiligheidsregio’s. Gemeenten kunnen apart een verzoek doen aan geodata@nipv.nl voor een download van hun gebied.
22.000 brandweermensen in het nieuw
28 oktober 2024
“50.000 polo’s, 34.000 broeken en 68.000 paar sokken. Eind dit jaar hebben we 22.000 brandweermensen in het nieuw gestoken.” Sabrina van Schendel is teamcoördinator kleding in Zoetermeer. Vanaf december 2022 werkte zij met haar team aan het inkopen en uitleveren van de nieuwe brandweerkleding. “We zijn nu nog bezig met de regio Rotterdam en in 2025 zijn er nog een paar regio’s waar we moeten uitleveren, maar een mega-operatie is langzamerhand wel tot een einde gekomen.”
“Er was al een langere tijd een roep om een nieuw uniform. Uiteindelijk heeft de regio Haaglanden een ontwerp laten maken. Daarna is er door de Raad van Commandanten besloten dat de rest van het land datzelfde uniform zou krijgen en dat het NIPV die uitrol ging verzorgen. We hebben nu 33.500 pakketten uitgeleverd. Als je ervan uitgaat dat één orderpicker 30 pakketten per dag klaar kan maken, komt dat neer op 1120 werkdagen.”
“Er komt natuurlijk een heleboel bij kijken. We hebben te maken met verschillende veiligheidsregio’s en ook met bedrijfsbrandweren. Iedere organisatie heeft eigen wensen over hoe een pakket eruit moet zien en wat ze precies willen hebben. Er was veel overleg nodig, we richtten de webshops in en maakten ons magazijn klaar om dit aan te kunnen. We moesten opschalen van zo’n 200 orders naar zo’n 1000 orders per week.”
Beheer
“Of ik er trots op ben? Zeker. Ik ben bijzonder trots wat we als team hebben bereikt. Het is leuk om te zien als je brandweermensen op straat tegenkomt en ziet hoe goed ze eruitzien. Daar doen we het voor. Het is ook goed te horen dat er veel enthousiasme is over het nieuwe pak. Voorheen had je onderscheid tussen de officieren en de overige brandweermensen. Dat is nu niet meer zo en ik denk dat dat binnen de brandweer een goed signaal is. Er is eenheid.”
“Er komt weer een nieuwe aanbesteding aan, maar we komen nu in de beheersfase. Hopelijk doet de brandweer zo’n 20 jaar met dit pak en voor straks zijn wij er voor vervangingsvragen en verzorgen we natuurlijk de kleding voor nieuwe mensen.”
Bekijk ook
Tien veiligheidsregio’s gestart met leergang Instructeur in Canvas
24 oktober 2024
In september zijn tien veiligheidsregio’s van start gegaan met de herziene leergang Instructeur in de nieuwe elektronische leeromgeving (ELO) Canvas. Wat zijn de ervaringen van de docenten en cursisten van Brandweerschool Noord-Holland met het nieuwe systeem?
Brandweerschool Noord-Holland is op 25 september gestart met de leergang Instructeur Basis. Tien deelnemers uit drie veiligheidsregio’s in Noord-Holland worden opgeleid tot instructeur. Jip Nauta en Roos Konijn-Kapteijn zijn als docenten van deze leergang erg enthousiast over het gebruik van Canvas in hun cursus.
Ambassadeurs
Jip Nauta is behalve docent ook implementatiebegeleider van Canvas binnen de veiligheidsregio’s. “We hebben er bewust voor gekozen om te starten met de instructeursopleiding in Canvas. Instructeurs worden opgeleid om brandweermensen te scholen binnen hun veiligheidsregio. Het is dan ook belangrijk dat zij goed met de ELO leren omgaan en als ambassadeurs kunnen optreden. Wij vragen hun ook om begrip te hebben voor eventuele ‘kinderziektes’ en ons te helpen om het systeem verder te verbeteren.”
Roos Konijn-Kapteijn is naast haar werk als docent ook geestelijk verzorger in opleiding, werkt freelance als docent en is OvD in Noord-Holland Noord. “Mijn eerste ervaringen zijn positief. Canvas is een overzichtelijk systeem dat makkelijk is in het gebruik. Het ziet er mooi uit en je kunt door middel van aankondigingen communiceren naar je cursisten. Ook is het fijn om de voortgang te kunnen volgen van de opdrachten die zij moeten maken. De leerwerkplekbegeleiders zijn gekoppeld aan hun eigen cursist en kunnen de opdrachten van deze cursist eenvoudig beoordelen.”
Canvas-app
Carla Nijsten, onderwijskundig adviseur bij de Brandweerschool, komt binnen met taart. Ook zij is blij met het nieuwe systeem en laat trots de Canvas-app zien die zij heeft gedownload. “Zo heb je op je smartphone alle informatie van de cursus bij de hand en kun je zelfs e-modules bekijken. Het zou mooi zijn als er ook software wordt toegevoegd die de opdrachten voorleest, zodat ook mensen die moeite hebben met het lezen van de leerstof, deze op een andere manier tot zich kunnen nemen.”
Trots
De cursisten hebben allemaal al ingelogd in Canvas en sommigen hebben zelfs de app al gedownload, waaronder Lianne Meijer. Zij is werkzaam bij de afdeling Risicobeheersing in Amsterdam-Amstelland en vrijwilliger in Zaanstreek-Waterland. Ze heeft al diverse leergangen gevolgd, waaronder Manschap, Bevelvoerder en Bediener redvoertuig.
Lianne Meijer: “Ik wil graag instructeur worden om mijn passie te delen over het brandweervak. Tijdens deze leergang hoop ik handvatten mee te krijgen hoe je de stof kan overbrengen. Ik ga stagelopen bij de opleiding Manschap. Mijn eerste indruk van Canvas is dat het fris en overzichtelijk oogt. De oude ELO is nogal rommelig, want er staat ontzettend veel in. Canvas ziet er gestructureerd uit. Je hoeft minder handelingen uit te voeren om hetzelfde gedaan te krijgen. Ik ben er best trots op dat we de eerste zijn die ermee gaan werken en dat we kunnen meedenken om het systeem verder te ontwikkelen.”
Planning overige leergangen
Afgelopen jaar hebben de onderwijskundigen van het NIPV samen met het projectteam en ontwikkelaars in de veiligheidsregio’s hard gewerkt aan het inrichten van de leergangen in Canvas. Na de leergang Instructeur worden de overige landelijke leergangen vanaf oktober gedeeld met de regionale opleidingsinstituten en de veiligheidsregio’s. Zij kunnen deze leergangen dan nog naar hun eigen wensen inrichten, zodat de eerste opleidingen vanaf 2025 in Canvas van start kunnen gaan. In de komende maanden vinden trainingsmomenten plaats voor de gebruikers van Canvas.
Bekijk ook
Volgende stap in programma Onderwijs Onderweg
21 oktober 2024
Het Programma Onderwijs Onderweg, dat is opgezet om het onderwijsstelsel voor de veiligheidsregio’s te verbeteren, start met de volgende fase. Op vrijdag 18 oktober 2024 hebben de RCDV en het MT NIPV akkoord gegeven op de vervolgstappen van het programma. Het programma is opgezet in meerdere etappes, waarbij na elke etappe wordt teruggeblikt en vooruitgekeken. Dit zorgt ervoor dat er continu kan worden geleerd en waar nodig kan worden bijgestuurd.
Wat heeft het programma in de eerste etappe opgeleverd?
In de eerste etappe, die liep tot 1 oktober 2024, zijn drie belangrijke resultaten bereikt:
- Een beschrijving van het vernieuwde onderwijsstelsel en de rollen.
- Er is een verkenning naar Manschap uitgevoerd en de eerste conceptdocumenten zijn gemaakt om het proces van kwalificatiedossiers te verbeteren en te versnellen.
- Er is een eerste inzicht in de financiële stromen binnen het huidige stelsel en de manier waarop deze worden aangestuurd.
Deze doelen zijn gerealiseerd in samenwerking met verschillende spelers, zoals de Vakraad Leren en Ontwikkelen van Brandweer Nederland, vakbonden, opleidingsinstituten (zowel regionaal, interregionaal als het NIPV) en het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Bekijk de beschrijving van het vernieuwde onderwijsstelsel
Tweede etappe: praktijkgericht werken
De tweede etappe van het programma, die loopt van 18 oktober tot eind januari, richt zich onder andere op het toepassen van het vernieuwde onderwijsstelsel in de praktijk. Dit gebeurt aan de hand van drie concrete casussen:
- Het bepalen van de vraag uit de beroepspraktijk voor de functie Manschap. Dit is nodig voor het herzien van het kwalificatiedossier en daarna het aanpassen van de opleiding Manschap.
- Het bepalen van de vraag uit de beroepspraktijk voor de operationeel leider. Deze is ook nodig voor het herzien van het kwalificatiedossier en het aanpassen van de opleiding.
- Het verkennen van de wijze waarop het duikonderwijs landelijk/ interregionaal georganiseerd kan worden, zoals het opzetten van interregionale faciliteiten voor de opleiding tot brandweerduiker.
In deze drie casussen wordt een ‘rondje stelsel’ gemaakt om in de praktijk te ontdekken wat nodig is om het onderwijsstelsel optimaal te laten functioneren en welke spelregels daarbij belangrijk zijn. Deze praktijkervaringen geven het programma inzicht in wat werkt, waar nog aanpassingen nodig zijn en hoe het stelsel verder verbeterd kan worden. Zo wordt het stelsel stap voor stap sterker, gebaseerd op de ervaringen van alle betrokken partijen.
Naast deze drie praktijkcases werkt het programma ook aan het ontwikkelen van een gezamenlijke onderwijsvisie en aan bedrijfsvoeringsaspecten, zoals meer inzicht in de financiën. Ook werkt het programma aan het verbeteren van de samenwerking tussen de opleidingsinstituten, veiligheidsregio’s en het NIPV.
Bijdragen? Meld u nu aan!
Frans Schippers, programmadirecteur Onderwijs Onderweg, kijkt uit naar de tweede etappe: “Ik ben trots op de stappen die het kernteam al heeft gezet, maar er ligt nog veel werk voor ons. Interactie wordt steeds belangrijker in de tweede etappe en dat wil ik graag samen met iedereen vormgeven. We kunnen dit alleen succesvol doen met de hulp van iedereen. Dus wil je een bijdrage leveren aan de tweede etappe, meld je dan aan door te mailen naar onderwijsonderweg@nipv.nl.”
Bekijk ook
Volgende stap in programma Onderwijs Onderweg
21 oktober 2024
Het Programma Onderwijs Onderweg, dat is opgezet om het onderwijsstelsel voor de veiligheidsregio’s te verbeteren, start met de volgende fase. Op vrijdag 18 oktober 2024 hebben de RCDV en het MT NIPV akkoord gegeven op de vervolgstappen van het programma. Het programma is opgezet in meerdere etappes, waarbij na elke etappe wordt teruggeblikt en vooruitgekeken. Dit zorgt ervoor dat er continu kan worden geleerd en waar nodig kan worden bijgestuurd.
Wat heeft het programma in de eerste etappe opgeleverd?
In de eerste etappe, die liep tot 1 oktober 2024, zijn drie belangrijke resultaten bereikt:
- Een beschrijving van het vernieuwde onderwijsstelsel en de rollen.
- Er is een verkenning naar Manschap uitgevoerd en de eerste conceptdocumenten zijn gemaakt om het proces van kwalificatiedossiers te verbeteren en te versnellen.
- Er is een eerste inzicht in de financiële stromen binnen het huidige stelsel en de manier waarop deze worden aangestuurd.
Deze doelen zijn gerealiseerd in samenwerking met verschillende spelers, zoals de Vakraad Leren en Ontwikkelen van Brandweer Nederland, vakbonden, opleidingsinstituten (zowel regionaal, interregionaal als het NIPV) en het ministerie van Justitie en Veiligheid.
Bekijk de beschrijving van het vernieuwde onderwijsstelsel
Tweede etappe: praktijkgericht werken
De tweede etappe van het programma, die loopt van 18 oktober tot eind januari, richt zich onder andere op het toepassen van het vernieuwde onderwijsstelsel in de praktijk. Dit gebeurt aan de hand van drie concrete casussen:
- Het bepalen van de vraag uit de beroepspraktijk voor de functie Manschap. Dit is nodig voor het herzien van het kwalificatiedossier en daarna het aanpassen van de opleiding Manschap.
- Het bepalen van de vraag uit de beroepspraktijk voor de operationeel leider. Deze is ook nodig voor het herzien van het kwalificatiedossier en het aanpassen van de opleiding.
- Het verkennen van de wijze waarop het duikonderwijs landelijk/ interregionaal georganiseerd kan worden, zoals het opzetten van interregionale faciliteiten voor de opleiding tot brandweerduiker.
In deze drie casussen wordt een ‘rondje stelsel’ gemaakt om in de praktijk te ontdekken wat nodig is om het onderwijsstelsel optimaal te laten functioneren en welke spelregels daarbij belangrijk zijn. Deze praktijkervaringen geven het programma inzicht in wat werkt, waar nog aanpassingen nodig zijn en hoe het stelsel verder verbeterd kan worden. Zo wordt het stelsel stap voor stap sterker, gebaseerd op de ervaringen van alle betrokken partijen.
Naast deze drie praktijkcases werkt het programma ook aan het ontwikkelen van een gezamenlijke onderwijsvisie en aan bedrijfsvoeringsaspecten, zoals meer inzicht in de financiën. Ook werkt het programma aan het verbeteren van de samenwerking tussen de opleidingsinstituten, veiligheidsregio’s en het NIPV.
Bijdragen? Meld u nu aan!
Frans Schippers, programmadirecteur Onderwijs Onderweg, kijkt uit naar de tweede etappe: “Ik ben trots op de stappen die het kernteam al heeft gezet, maar er ligt nog veel werk voor ons. Interactie wordt steeds belangrijker in de tweede etappe en dat wil ik graag samen met iedereen vormgeven. We kunnen dit alleen succesvol doen met de hulp van iedereen. Dus wil je een bijdrage leveren aan de tweede etappe, meld je dan aan door te mailen naar onderwijsonderweg@nipv.nl.”
Bekijk ook
“Ik ben echt donkerrood, maar er is gewoon veel meer”
18 oktober 2024
Wilfred van Randwijk is sectormanager brandweerzorg bij Brandweer Amsterdam-Amstelland. Daar is hij verantwoordelijk voor een aantal brandweerkazernes en ondersteunende afdelingen waaronder de afdeling risicobeheersing en operationele voorbereiding. Daarnaast zit hij in het MT van de veiligheidsregio en is hij operationeel gezien hoofdofficier van dienst, leider CoPi en commandant van dienst. Onlangs heeft hij de opleiding Master of Crisis and Public Order Management (MCPM) afgerond. Hij vertelt graag over zijn ervaringen.
“Ik zag die opleiding en het leek mij heel leuk om eens in de keuken van anderen te kunnen kijken. Verder is er ook echt wetenschappelijke onderbouwing over manieren van samenwerking, crisisbeheersing, veiligheidsaspecten en bijvoorbeeld ook ethiek. Een heel breed palet dat je nodig hebt om als kolom brandweer goed te kunnen samenwerken. Even weg uit het rode, wel die kennis natuurlijk meenemen, maar vooral kijken hoe je samen crises kunt beheersen.”
Meestal zitten er bij een opleiding alleen brandweermensen in de zaal
“Maar nu waren er maar twee of drie collega’s en de rest was politie, geneeskunde of energie. Bij de eerste opdracht mocht ik met niemand van de brandweer in een groep en zo leer je elkaar direct kennen. Iedere organisatie is anders en heeft zijn eigen specifieke belangen en kenmerken. En daar leer je van. Ik ben echt donkerrood, maar er is gewoon veel meer. We leveren allemaal een aandeel en iedereen is even belangrijk. Maar binnen iedere kolom zitten ook rode lijnen en kun je van elkaar leren.”
De noodzaak tot samenwerking is groter geworden
Ik merk dat vooral bij de preparatie en aan de staart van het incident; de nazorg. Als we bijvoorbeeld betrokken raken bij een incident waarbij de continuïteit van de energielevering in het geding is, heeft dat een enorme impact op de samenleving. Hoe keer je na het incident terug in het normale? Daar heb je elkaar gewoon voor nodig. Je moet op de juiste momenten de juiste mensen goed in positie zetten. Communicatie wordt ook steeds belangrijker. Met de bevolking, maar ook naar elkaar. Hoe communiceren we bijvoorbeeld richting de gemeente? Wat speelt er nou bij een burgemeester? Waar zitten zijn of haar belangen bij het incident of de crisisbeheersing? Daar heb ik echt meer inzicht in gekregen.”
“Op een gegeven moment zie je dat de wereld in beweging is. En dat de brandweer en de veiligheidsregio in beweging zijn. En je beseft dat je het als brandweer alleen niet redt. Wij worden vaak als ‘de gereedschapskist’ gezien. Mensen weten het niet en bellen dan maar de brandweer. Maar als er echt iets aan de hand is, wordt dit alleen maar opgelost door de multidisciplinaire samenwerking tussen politie, GHOR, gemeenten en tegenwoordig bijvoorbeeld ook de energiebedrijven.”
Wat is er nou echt aan de hand?
“Tegenwoordig schrijf ik als een casus of vraagstuk zich aandient even op wat er nou echt aan de hand is. Wat moeten we hier beantwoord krijgen? En wat zijn onderliggende vragen die uiteindelijk bijdragen tot het antwoord op die vraag? Dat stuk onderzoek heb ik wel geleerd bij MCPM. Daarnaast heb ik veel meer begrip voor de verschillende belangen die spelen. En ook ben ik nog meer bewust geworden dat wij van de brandweer niet overal van zijn. Het besef dat je niet zomaar overal moet instappen en dat je niet altijd het wiel hoeft uit te vinden. Zo ben ik voor mijn thesis naar Duitsland, België en Frankrijk geweest. Je leert om je heen kijken in de wereld. Want er is al heel veel.”
“De samenleving verandert zo snel qua technologie, maar ook qua populatie en toch ook in de houding en gedrag van mensen. En dat speelt allemaal een rol, waardoor het heel belangrijk is dat je er niet door verrast gaat worden. Dat betekent meer goed aan de voorkant nadenken met elkaar. Als er een incident is, samen echt goed doorgronden wat er aan de hand is. En wat de effecten van besluiten zijn die we eventueel met elkaar gaan nemen.”
Meer informatie over de MCPM
Meer weten over de opleiding die op 10 januari 2025 weer van start gaat? Kijk op de opleidingspagina van de Master of Crisis and Public Order Management.
Bekijk ook
Hoogste brandweeronderscheiding voor lector Ricardo Weewer
17 oktober 2024
Donderdag 17 oktober 2024 ontving lector Brandweerkunde Ricardo Weewer tijdens het Brandweerevent in Nijkerk het Gouden Kruis van Verdienste Brandweer. Tijs van Lieshout, voorzitter van Brandweer Nederland, reikte Weewer de hoogste brandweeronderscheiding uit als waardering voor zijn jarenlange, bijzondere inzet voor de brandweer.
Na diverse functies bij Brandweer Amsterdam vervuld te hebben, waaronder die van plaatsvervangend commandant, startte Weewer in 2011 als lector Brandweerkunde bij het NIFV, voorloper van het NIPV. Eerst in deeltijd en vanaf 2015 fulltime als lector. In de afgelopen tien jaar heeft het lectoraat Brandweerkunde onder de bezielende leiding van Weewer een grote ontwikkeling doorgemaakt en heeft het onderzoek een grote vlucht genomen. Met kennisontwikkeling en innovatie zet Weewer zich in voor veilig en adequaat brandweeroptreden. Dit betreft niet alleen de incidentbestrijding, maar ook de (vakbekwaamheids)organisatie van de brandweer, inclusief cultuur en leiderschap.
Brandweermensen betrekken bij onderzoek
Bij het doen van onderzoek vindt Weewer het heel belangrijk om brandweermensen uit de praktijk te betrekken. Dat begon bij de brandproeven in sloopwoningen in Zutphen in 2014. De experimenten, uitgevoerd samen met het lectoraat Brandpreventie, waren uniek voor binnen- en buitenland en kregen veel waardering. Andere belangrijke onderzoeken met deelname vanuit de praktijk waren het meerjarige onderzoek naar commandovoering, de experimenten rookgaskoeling en het grote praktijkonderzoek naar rookverspreiding in Oudewater. De resultaten droegen bij aan wat later is gaan heten de Basisprincipes van brandbestrijding. Daarnaast heeft het recentere onderzoek naar de brandweermens en de brandweerorganisatie, zoals vrijwilligheid en leiderschap, veel nieuwe inzichten opgeleverd. Met alle onderzoeken zijn puzzelstukjes geleverd voor het werken aan een toekomstbestendige brandweer.
Verbinder van praktijk en wetenschap
Er waren mooie woorden voor Weewer bij de uitreiking. De lector kan als geen ander de verbinding maken tussen twee werelden: die van de wetenschap en de praktijk. Weewer is zichtbaar en verbonden met de doelgroepen van de werkvloer, vakraden, netwerken, vakgroepen en Communities of Practice. Hij is in staat om zaken zo duidelijk en met zo veel enthousiasme te verwoorden dat dit aansluit op de beleving van álle brandweermensen. Weewer heeft de afgelopen jaren een grote bijdrage geleverd aan belangrijke veranderingen binnen de Nederlandse brandweer. Zoals de Brandweer over morgen, Rembrand, de doctrine Brandbestrijding en de Basisprincipes van brandbestrijding.
Internationaal van grote betekenis
Ook voor het internationale netwerk is Weewer van grote betekenis. Dankzij zijn uitstekende kennis en onderzoeken op het gebied van brandweerkunde wordt hij internationaal gezien als een gerenommeerd onderzoeker en spreker. Samen met het Amerikaanse Underwriters Laboratories heeft hij gewerkt aan wereldwijde standaarden voor de brandweer. Weewer is één van de initiatiefnemers van het Internationaal Congres Fire Safety & Science dat het NIPV ieder jaar organiseert. En veel onderzoeken van het lectoraat worden in het buitenland bestudeerd, overgenomen of geïmplementeerd.
Prachtige blijk van waardering
Coby Flier, directeur Onderwijs en Onderzoek, is trots op Weewer: “Deze onderscheiding is een prachtige en terechte blijk van waardering voor al het belangrijke werk dat Ricardo Weewer de afgelopen jaren voor de brandweer heeft gedaan. Zijn primaire drive als lector was én is om met kennisontwikkeling en kennisdeling eraan bij te dragen dat brandweermensen veilig hun werk kunnen doen. Waarbij het zijn doel is om de brandweer kennis te leveren die gebaseerd is op feiten in plaats van op alleen ervaringen en opvattingen. Daarin is hij ruimschoots geslaagd.”
Bekijk ook
Twaalf nieuwe scenario’s energietransitie beschikbaar
10 oktober 2024
Het Scenarioboek Energietransitie bevat 12 nieuwe scenario’s over onder andere ammoniak, geothermie en dimethyl ether. Met de scenario’s kunnen veiligheidsregio’s, omgevingsdiensten en gebiedsbeheerders efficiënt en uniform adviseren over de omgevingsveiligheidsaspecten van energietransitieprojecten. Met de toevoeging van de 12 nieuwe scenario’s zijn er nu 36 scenario’s beschikbaar.
Veiligheidsregio’s, omgevingsdiensten en gebiedsbeheerders hebben voor de uitvoering van hun taken inzicht nodig in de incidentscenario’s die van belang zijn voor de omgevingsveiligheid. De beschikbare scenario’s bieden een goed toegankelijke kennisbasis voor het adviseren over projectaanvragen rondom de energietransitie.
Basis voor scenario’s: energietransitieprojecten uit de praktijk
Het NIPV heeft de12 scenario’s samen met vijf veiligheidsregio’s en een omgevingsdienst opgesteld. De scenario’s zijn ontleend aan (infrastructurele) energietransitieprojecten waarmee zij te maken hebben (gehad) en waarover zij adviseren. Het Scenarioboek Energietransitie is ontwikkeld met een bijdrage uit het ‘Ontwikkelbudget nieuwe prioriteiten omgevingsveiligheid’ van Omgevingsdienst NL.
Scenario’s bekijken?
Ga naar de website Scenarioboek Energietransitie.