Kennisdocument Incidentonderzoek Industriële Veiligheid gelanceerd

Nieuws van het LEC Industriële Veiligheid, april 2023

Tijdens de netwerkdag op 9 maart jl. lanceerde het LEC Industriële Veiligheid (LEC IV) het ‘Kennisdocument Incidentonderzoek Industriële Veiligheid’, een kader waarmee de veiligheidsregio’s hun incidentonderzoek in het industriële domein kunnen inrichten. Volgens projectleider Henk van Wetten van het LEC IV is het document primair geschreven voor toepassing in de Brzo-industrie en bij aangewezen bedrijfsbrandweren, maar is het evengoed toepasbaar voor het opzetten van een methodiek voor incidentonderzoek bij andere categorieën risicorelevante bedrijven. Het LEC IV, dat het initiatief nam voor het kennisdocument, vraagt de IV-samenwerkingsgebieden om dit jaar ieder minimaal één industrieel incident te onderzoeken op basis van de beschreven kaders en methodieken.

Incidentonderzoek bij aangewezen bedrijfsbrandweren en Brzo-bedrijven ligt al van meet af aan op het bordje van de veiligheidsregio’s, als onderdeel van hun takenpakket op grond van de toezichthoudende bevoegdheden in het kader van de bedrijfsbrandweer (onder andere Brzo 2015, bedrijfsbrandweeraanwijzing en Omgevingsvergunning). Om die onderzoekstaak goed in te vullen, hadden de veiligheidsregio’s behoefte aan bundeling van kennis omtrent beschikbare en geschikte methodieken. Een werkgroep, gevormd door vertegenwoordigers uit de samenwerkingsgebieden, is hiermee aan de slag gegaan.

Henk van Wetten: “Vanwege het specifieke karakter van een industriële omgeving met zijn specialistische techniek en processen en de te hanteren toetsingskaders bij het onderzoek, is voor het goed uitvoeren van een industrieel incidentonderzoek kennis van en ervaring met het IV-domein nodig. De werkgroep die het kennisdocument heeft samengesteld, is op zoek gegaan naar verschillende onderzoeksmethodieken die binnen en buiten Nederland bekend en beschreven zijn. Zo hebben de samenwerkingsgebieden Noord en Oost gezamenlijk een eenvoudige onderzoeksmethodiek ontwikkeld die laagdrempelig toepasbaar is. Verreweg de meeste veiligheidsregio’s hebben input geleverd aan de totstandkoming van het kennisdocument. Daarmee is het een document van, voor en door het hele Netwerk IV geworden.”

Volgens Henk van Wetten kan bij de uitvoering van industriële incidentonderzoeken eventueel worden samengewerkt met andere onderzoekers, zoals de teams brandonderzoek (TBO) waarover vrijwel alle veiligheidsregio’s beschikken. De doelstellingen van een IV-incidentonderzoek zijn weliswaar anders dan van een brandonderzoek, maar voor het helder krijgen van feiten over het incidentverloop kan samenwerking meerwaarde hebben.

Henk van Wetten: “De Teams Brandonderzoek richten zich bij hun onderzoeken na complexe of bijzondere branden vooral op het achterhalen van brandoorzaken en het brandverloop, als input voor lessen op het gebied van preventie en repressie. Bij industrieel incidentonderzoek draait het om andere vragen, zoals het functioneren van stationaire veiligheidsvoorzieningen, blus- en koelinstallaties en de bedrijfsbrandweer bij aangewezen bedrijven. Doel van deze categorie incidentonderzoek is vast te stellen of die preventieve en repressieve voorzieningen hebben gefunctioneerd conform de eisen in de Brzo-regelgeving, bedrijfsbrandweeraanwijzing of de Omgevingsvergunning. Afhankelijk van de uitkomsten van het onderzoek kan dan eventueel ook een handhavingstraject worden opgestart, als blijkt dat bij een geconstateerde onvoldoende prestatie van een stationaire voorziening of de bedrijfsbrandweer sprake is van overtreding van de regels. Bij brandonderzoeken ontbreekt dat handhavingsdoel.”

Niet ieder incident kan worden onderzocht, benadrukt Van Wetten. Tijd en capaciteit binnen het specialisme industriële veiligheid zijn niet oneindig en een goed incidentonderzoek kost behoorlijk wat tijd en inspanning. Er moeten dus keuzes worden gemaakt. “Het kennisdocument is een handreiking die kaders geeft om stapsgewijs beslissingen te nemen óf een incidentonderzoek gewenst is, wat het doel van het onderzoek is en welke methodiek daar het best bij aansluit. Uitgangspunt is dat de incidentonderzoekers zich bij industriële incidenten moeten concentreren op gebeurtenissen die het grootste leer- en veiligheidsrendement hebben. Dat wil niet zeggen dat incidentonderzoek bij kleinere industriële incidenten per definitie niet lonend is. In tegendeel: ze komen meer voor dan complexe incidenten met grote impact en kunnen ook belangrijke leerpunten opleveren. Goede registratie van incidenten is dan ook belangrijk om inzicht te krijgen in aantallen en aard van de incidenten en een prioritering te kunnen maken.”

Om dezelfde reden is het onderzoekskader niet louter geschikt voor gebruik in de Brzo-praktijk. Ook in andere categorieën risicorelevante bedrijven die met gevaarlijke stoffen werken kan een onderzoek gerechtvaardigd zijn om te toetsen aan (Wabo-)regelgeving en lessen te trekken voor het bevorderen van de veiligheid en de effectiviteit van beheersmaatregelen en responsorganisatie. Van Wetten: “Het beschreven kader biedt zeker ook houvast voor het uitvoeren van incidentonderzoek in de categorie risicorelevante bedrijven, ook al ligt het zwaartepunt in de Brzo-sector. Dat is immers wat het Brzo wettelijk van de veiligheidsregio’s vraagt.”

Nu er een door alle samenwerkingsgebieden aanvaard kader voor incidentonderzoek ligt, is het belangrijk ervaring op te doen met het gestructureerd uitvoeren van industrieel incidentonderzoek. Zoals gezegd wordt alle samenwerkingsgebieden gevraagd dit kalenderjaar minimaal één incident in een Brzo-inrichting of risicorelevant bedrijf volgens de kaders uit het kennisdocument te onderzoeken. ‘Leren van incidenten’ door ‘lerende organisaties’ vraagt van de veiligheidsregio’s om onderzoeksresultaten, ervaringen en lessen ook met elkaar te delen, zodat de industriële veiligheid landelijk profijt heeft van die lessen. Daar zijn verschillende communicatiemethoden voor. Zoals informatiebladen of IV-Alerts (bij gebleken urgente lessen/veiligheidsproblemen) of het delen van ervaringen via casusbesprekingen in workshops, bijvoorbeeld op de netwerkdagen van het LEC IV.

Logo LEC-IV Landelijk Expertise Centrum Industriële Veiligheid

Lees ook

03-10-2023
Dienstverlening COVB volop in ontwikkeling

In 2022 is de voormalige Brandweeracademie deels overgegaan in het Centrum voor Opleiding en Vorming Brandweer (COVB) van het NIPV. Welke ontwikkelingen zijn er op het gebied van onderwijs en examinering? En wat zijn de plannen voor het komende onderwijsjaar?

03-10-2023
Samen werken aan structurele invulling van het Ontwikkelfonds

“Door het Ontwikkelfonds structureel in te zetten voor vakbekwaam worden en vakbekwaam blijven, kan er beter en sneller worden ingespeeld op de vakbekwaamheidsbehoeften in het werkveld”, vertelt Jan Pieter Duhen, voorzitter van de stuurgroep namens de WVA.

03-10-2023
Nieuwe, flexibele leerstroom Industriële Veiligheid van start

“Met de leerblokken wordt ingespeeld op de individuele, uiteenlopende leerbehoefte van de deelnemers. Ook de nieuwe leerstroom Industriële Veiligheid houdt rekening met een doelgroep die steeds meer diversiteit kent en een werkomgeving die aan verandering onderhevig is”, legt onderwijskundige Marieke Geelen uit.

02-10-2023
Officiersopleiding biedt ook kansen bij Defensie

Aan de 53e voltijdopleiding Brandweerofficier nemen twee studenten van de Koninklijke Luchtmacht deel, vanuit de wens om een functie als officier bij de luchtmacht brandweer te vervullen. Student Martin vertelt over zijn ervaringen.   

02-10-2023
Start van nieuwe nieuwsbrief en start van nieuw onderwijsjaar

“Er gebeurt veel binnen het brandweeronderwijs. Via deze eerste, periodieke nieuwsbrief informeren we daarom graag collega’s in het land over de laatste ontwikkelingen”, vertelt Albert Gieling, manager bij het NIPV.

04-09-2023
Tankopslagbedrijven Zuid-Holland krijgen drie jaar voor vervanging foamdammen

Tankopslagbedrijven in Zuid-Holland die foamdammen van aluminium toepassen op drijvende tankdaken, moeten deze uiterlijk eind 2025 hebben vervangen door foamdammen van staal of een aantoonbaar gelijkwaardig ander materiaal.

04-09-2023
Traineeship Omgevingsveiligheid bij veiligheidsregio’s

Doel van dit project is om recent afgestudeerde studenten aan het hoger beroepsonderwijs en universiteiten te interesseren voor een job met industriële specialisatie bij de veiligheidsregio’s.

04-09-2023
Scenariokaarten Industriële Veiligheid online

Het scenarioboek en de bijbehorende 112 scenariokaarten maken deel uit van de ‘paraplu’ van scenarioboeken op de website van het NIPV, naast de publicaties over externe veiligheid en energietransitie.

04-09-2023
Lichte stijging bedrijfsbrandweeraanwijzingen

Het aantal bedrijven met een bedrijfsbrandweeraanwijzing is in 2022 licht gestegen ten opzichte van 2021, van 96 naar 103. Ook het aantal beoordeelde bedrijven is gestegen, van 328 naar 362. Dat blijkt uit het rapport ‘Stand van zaken bedrijfsbrandweeraanwijzingen bij Brzo-bedrijven’, dat het LEC IV heeft opgesteld ten behoeve van de Staat van de Veiligheid 2022.