Release LCMS 2025 Q2 – TGV

6 mei 2025

Op dit moment zijn we bezig met de uitrol van de release LCMS Q2 2025 – Toegangsservice Gezamenlijke Voorzieningen (TGV). TGV is een landelijke oplossing die de toegang tot voorzieningen en websites voor gebruikers binnen de veiligheidsregio’s en crisispartners regelt. Gebruikers kunnen hiermee nog veiliger inloggen. In dit bericht informeren we je over de planning van deze release.

Planning release

Op maandag 26 mei laten wij weten of de release doorgaat. Dit besluit hangt af van functionele bevindingen en securitytesten. Bij een ‘Go’ staat de release gepland op: 

• Dinsdag 27 mei (Oefenomgeving) 

• Dinsdag 3 juni (Operationele omgeving).  

Vóór we van start gaan met de releases controleren we of er een incident gaande is. Is er een reden om niet te releasen? Dan communiceren wij dat op de dag van de release. 

Release op Oefenomgeving – dinsdag 27 mei

Tijdens de release zijn beide omgevingen (zowel Oefen als Operationeel) niet beschikbaar van 09:00 tot 11:00 uur. In deze periode is het LCMS dus niet te gebruiken. De reden hiervan is de update van de module Centraal Gebruikersbeheer (CGB). 

• De Operationele omgeving is vanaf 11:00 uur weer beschikbaar.  
  Let op: is er sprake van geplande oefeningen? Plaats deze dan tijdelijk op de Operationele omgeving. Vermeld in dat geval duidelijk het woord ‘Oefening’ in de naam van de activiteit. 
• De Oefenomgeving is naar verwachting vanaf 16:00 uur weer toegankelijk.  

Release op Operationele omgeving – dinsdag 3 juni

Vanaf 9:00 uur vindt de release plaats op de Operationele omgeving. Vanaf dat moment is de Operationele omgeving niet beschikbaar. 

• De Operationele omgeving is naar verwachting vanaf 16:00 uur weer toegankelijk. 
• De Oefenomgeving blijft beschikbaar. Uitwijken naar de Oefenomgeving is mogelijk bij calamiteiten. 

Liveblog lcms.nl

Tijdens de release geven we via een liveblog hier op lcms.nl updates over de voortgang en de beschikbaarheid van de omgevingen. De link naar dit liveblog delen we tijdig. 

Steeds vaker inzet van drones en robots tijdens incidenten

6 mei 2025

Waar het landelijke brandweerspecialisme Team digitale verkenning (TDV) enkele jaren geleden nog niet bestond, zijn drones en robots nu niet meer weg te denken tijdens incidenten. Landelijk coördinator TDV a.i. Bram Seen: “Met 375 uitrukken in 2024, 5 nieuwe teams bij verschillende veiligheidsregio’s en een goed doorlopen audit mogen we trots terugkijken op de afgelopen periode. Met innovatieve technologie zorgen we ervoor dat brandweermensen steeds effectiever, efficiënter en veiliger hun werk kunnen doen.”

Goed doorlopen audit door stabiele en professionele vliegorganisatie

“Veiligheidsregio’s organiseren zelf pilots met TDV’s, allemaal afhankelijk van wat er nodig is in hun regio. Maar er zijn wel speciale ontheffingen nodig om met een drone te vliegen in de nacht en bijvoorbeeld boven industriegebieden en gecontroleerd luchtruim. De richtlijnen daarvoor hebben we landelijk afgesproken en het NIPV is de vergunninghouder voor de landelijke vliegorganisatie. In de afgelopen jaren werkten we hard aan het leggen van een sterke en goede basis voor een stabiele en professionele vliegorganisatie. Dat heeft z’n vruchten afgeworpen: de audit van de Inspectie Leefomgeving en Transport is helemaal goed doorlopen. De vliegorganisatie zag er keurig uit, vertelden ze, waarbij veiligheid hoog in het vaandel staat.”

Maar liefst vijf nieuwe teams erbij

“In het afgelopen jaar traden vijf nieuwe teams in dienst. Zij voldoen aan de afgesproken richtlijnen en kregen officiële goedkeuring voor inzetten. Het laatste team dat we officieel welkom mogen heten, is TDV Drenthe dat sinds 30 maart inzetbaar is. Ik wens ze veilige vluchten toe en begreep dat er al direct een inzet was voor het team.” Team digitale verkenning is breed inzetbaar tijdens incidenten. Zo heeft TDV Utrecht een onderwaterdrone beschikbaar en werken Fryslân, Groningen en Drenthe samen als TDV 3 Noord om snellere slagen te maken.

Team digitale verkenning Drenthe: buitendrone en misschien ook nog wel een verkenningsrobot

Jeroen Antoons is projectleider XR/Digitale ontwikkelingen en hoofdofficier van dienst/leider commando plaats incident (CoPI). Hij vertelt dat de ze al een aantal jaren bezig zijn om een droneteam op te zetten in Veiligheidsregio Drenthe: “Het droneteam heeft de beschikking over een DJI M30t. Dat is een outdoor drone die ons helpt om beeld van bovenaf te geven, als helicopterview, zodat de Assistent operator (camerabediener) duiding kan geven aan de beelden van het incident. TDV bestaat bij ons uit zes leden die brandweervrijwilliger zijn bij de post Rolde. Ze rukken uit bij een alarmering met hun voertuig, voorzien met de dronekoffer.”

“De plannen voor de toekomst weten we nu nog niet precies, maar binnen onze veiligheidsregio kijken we uiteraard naar nieuwe ontwikkelingen. Wij zijn bijvoorbeeld bezig met een verkenningsrobot, genaamd BAS. Het staat allemaal nog in de kinderschoenen voor wat betreft een productiemodel. Maar we hopen uiteraard in de toekomst te kunnen uitbreiden met sensoren, zodat technologische ontwikkelingen ons kunnen ondersteunen bij incidenten. Waardoor we nog beter de juiste beslissingen kunnen nemen op de juiste momenten.”

Team digitale verkenning Fryslân experimenteert met drone-inzet voor meer grip op de grond

Sinds eind januari experimenteert het Friese Team digitale verkenning met drones, als extra ogen in de lucht om de teams op de grond te ondersteunen. Teamleden Taco Machiela en Wouter Titsing: “Onze buitendrone heeft verschillende camera’s en live datastreaming. Deze drone biedt ons extra ogen in de lucht. Bovendien kan een drone veilig opereren op plekken waar het voor mensen te gevaarlijk is om te werken.” De dronebeelden helpen bij het lokaliseren van brandhaarden, bij natuurbranden en of in complexe situaties.

“We moeten in de praktijk ontdekken waar onze drone het meest van waarde is”, legt Taco uit. “Ook onze collega’s moeten wennen aan de extra ogen die ze straks tot hun beschikking hebben. Na twee jaar wordt het experiment geëvalueerd om te bepalen of de veiligheidsregio verder wil met drones.” Op dit moment heeft het TDV bij 6 grotere incidenten de meerwaarde al bewezen. Leidinggevenden kregen door het streamen van de beelden een goed overzicht van de situatie ter plaatse en konden daarop de inzet bepalen.

Team digitale verkenning Groningen: drones zijn niet meer weg te denken

Sinds 1 september 2024 is TDV Groningen operationeel. Het team is actief vanuit post Winsum. Inmiddels is het droneteam al ingezet tijdens diverse incidenten, voornamelijk bij grote branden. Maar ook was het team actief bij een olielekkage op het water en bood het ondersteuning bij het zoeken naar een vermiste persoon. Dronepiloot Jeremy Postuma: “Het grote voordeel van de drone is dat je een 2D-situatie in één keer 3D maakt. Je creëert in één klap een mooi overzicht van de incidentlocatie. Dat scheelt tijd in de beeldvorming en zo kunnen we sneller beslissingen nemen en inzettactieken bepalen.”

Het droneteam dat op pad gaat bestaat uit drie personen: een piloot, teamleider/operator en een veiligheidsfunctionaris. Terwijl de piloot helemaal gefocust is op de drone in de lucht, zorgt de veiligheidsfunctionaris ervoor dat de andere teamleden hun werk veilig kunnen doen. De teamleider/operator bedient intussen de camera’s en interpreteert de beelden. Dronepiloot Peter Brouwer: “Als piloot ben je gefixeerd op de drone en de veiligheidsfunctionaris is er dan om de omgeving en het luchtruim in de gaten te houden. Stel, er komt een traumaheli aan, dan moet de drone naar beneden. Want bemand gaat voor onbemand. De veiligheidsfunctionaris is daarmee een cruciaal onderdeel van onze inzet.”

Het Groningse TDV is onderdeel van de pilot in 3-Noord samen met Fryslân en Drenthe. Het experiment loopt twee jaar. Daarna wordt er geëvalueerd en komt er een advies voor de toekomst.

Team digitale verkenning Limburg-Noord: intensief opleidingstraject tot dronepiloot

Officier van dienst Jeffrey Tolboom: “In Limburg-Noord werken we met een concept waarbij vrijwilligers naar de incidentlocatie gaan en vanaf post Meijel worden de drone en alle andere materialen gebracht. In 2025 onderzoeken we onder het mom van een pilot de meest effectieve vorm van TDV voor de regio. Hierom gaat het team standaard mee bij bepaalde classificaties, zoals grote brand of persoon te water.” TDV Limburg-Noord wordt onder meer ingezet bij:

• opsporen, monitoren en bestrijden van branden
• ontdekken van chemische reacties en lekkages van gevaarlijke stoffen
• opsporen van drenkelingen

Kevin de Smedt van post Panningen is een van de zes geselecteerde teamleden die, net als alle TDV-specialisten, een intensief opleidingstraject volgde. “Er kwam veel meer bij kijken dan we van tevoren hadden bedacht. We moesten bijvoorbeeld alles leren over luchtvaartregelgeving, iets waar je als brandweerman normaal niet over nadenkt. Tijdens de opleiding leer je precies hoe je veilig en volgens de regels opereert in het luchtruim. Hoewel we als brandweer uitzonderingen krijgen, moesten we alsnog alle regels kennen. We hebben meerdere praktijkdagen gehad en ook lessen in de avond om te leren vliegen in het donker. Ondanks dat het pittig was, waren we allemaal super gedreven en hebben we veel geleerd waardoor we in staat zijn veilig en effectief te vliegen.”

Team digitale verkenning Utrecht: experimenten met innovatieve techniek

Veiligheidsregio Utrecht onderzoekt hoe technologische innovatie de incidentbestrijding kan ondersteunen. Bijvoorbeeld met blusrobots, onderwaterdrones en lichte drones. TDV-teamlid Frank de Keijzer: “Bij een incident in Utrecht rukt TDV Gooi- en Vechtstreek/Flevoland uit voor luchtbeelden. Maar is het zinvol om ook zélf lichte drones in te zetten als zij er nog niet zijn? Daarom starten we in juli 2025 met het experiment 360 gradenverkenning.” Het team schaft drones aan, ontwikkelt procedures en test de inzet in de praktijk. Daarna volgt een voorstel voor structurele toepassing.

TDV-teamlid Mario van Hattum experimenteert met onderwaterdrones: “Brandweerduiken kent risico’s en beperkingen, zoals diepte en scheepvaart. De onderwaterdrone maakt het veiliger en efficiënter.” Sinds september 2024 beschikt ons team van tien operators over twee ROV-systemen (Remotely Operated Vehicles), uitgerust met sonar, camera’s en grijparmen. In tegenstelling tot duikers hebben de ROV’s geen dieptebeperkingen en kunnen ze tot een afstand van 150 meter en enkele uren onafgebroken onder water opereren. Net als bij de vliegende drones zorgen we voor vakbekwaamheid en technisch beheer. TDV Utrecht staat hiermee aan de vooravond van een belangrijke technologische vooruitgang binnen de brandweer waarbij veiligheid en innovatie hand in hand gaan.”

Twaalf teams ondergebracht bij veiligheidsregio’s door het hele land

Bram Seen rondt af: “Inmiddels zijn meer dan 200 brandweermensen gespecialiseerd in technologische ontwikkelingen en opgeleid tot bijvoorbeeld dronepiloot. Naast Limburg-Noord, Groningen, Fryslân, Drenthe en Utrecht, zijn er ook teams in Twente, Haaglanden, Midden- en West-Brabant, Rijnmond, IJsselland, Gooi en Vechtstreek/Flevoland, Sitech Geleen (Zuid-Limburg) beschikbaar om het werk van brandweermensen effectiever, efficiënter en veiliger te maken. Mooi dat we hier samen aan mogen werken!”

Situationele commandovoering centraal bij kennisuitwisseling in Finland 

6 mei 2025

Het NIPV was in april vertegenwoordigd op het congres van de Finse Vereniging van Brandweerofficieren, waar veel internationale kennis werd gedeeld. De bijdrage van het NIPV ging over het onderzoek naar situationele commandovoering en de implementatie daarvan in Nederland. Arjan Bruinstroop vertelt over zijn ervaringen.  

“Samen met Edward Huizer en Ricardo Weewer heb ik de afgelopen periode de rapporten opnieuw doorgenomen en diverse gesprekken gevoerd, om een volledig beeld te krijgen van de ontwikkeling van situationele commandovoering binnen onderzoek, onderwijs en de brandweerpraktijk. De aanleiding voor het onderzoek naar situationele commandovoering ligt bij de zeer grote brand bij Chemie-Pack in Moerdijk. Tijdens dat incident werd duidelijk dat complexe incidenten niet effectief kunnen worden aangestuurd vanuit een eenhoofdige commandostructuur. Incidenten ontwikkelen zich anders dan vooraf is voorspeld en vragen om een flexibelere aansturing. Dit leidde tot de introductie van de flexibele commandostructuren:  swarming, specialistisch en hiërarchisch commandovoeren. 

Menselijke kant

Daarnaast kwam er meer aandacht voor de menselijke kant van commandovoering. Hoe werkt besluitvorming onder tijdsdruk? Wat is het verschil tussen systeem 1- en systeem 2-denken? En hoe kunnen we leidinggevenden ondersteunen om ook onder druk doordachte beslissingen te nemen? De FABCM-methodiek helpt hierbij: een aanpak die stuurt op bewuste besluitvorming (systeem 2) in plaats van automatische reacties. Ook zijn thema’s als mentale veerkracht, fysieke afstand tot het incident en ademhalingstechnieken opgenomen in lesstof voor opleidingen en bijscholingen. En minstens zo belangrijk: hoe kunnen collega’s een vangnet voor elkaar vormen tijdens ingrijpende incidenten? 

Tijdens mijn presentatie aan ruim 300 Finse brandweerofficieren in Tampere ben ik ingegaan op de onderzoeksresultaten, de implementatie in opleidingen en bijscholing, en op de cultuurverandering die deze aanpak teweeg heeft gebracht. Leidinggevenden zijn opener geworden in het aangeven wanneer zij ondersteuning nodig hebben. Ook het delen van leerervaringen na complexe incidenten wordt steeds gebruikelijker. Het was mooi om te merken dat veel van deze inzichten door collega’s worden herkend vanuit hun praktijkervaring. 

Op 8 april landde ik in Helsinki en reisde per trein door het prachtige landschap naar Tampere, de derde stad van Finland. De brandweer is daar regionaal georganiseerd, met 21 korpsen in Finland. We bezochten onder andere hun 24/7 actiecentrum, van waaruit stafofficieren incidenten op afstand ondersteunen of aansturen. De opschalingsstructuur lijkt sterk op die van ons, al kent Finland ook uitdagingen in de beschikbaarheid van personeel, zeker in dunbevolkte gebieden. Vrijwillige officieren hebben daar niet dezelfde bevoegdheden als beroeps, iets wat in Nederland niet speelt. 

Internationale verbondenheid

Tijdens een informeel diner met Finse collega’s bleek al snel hoeveel we gemeen hebben: vergelijkbare vraagstukken rondom beschikbaarheid van personeel, vakbekwaamheid en de impact van veranderende commandostructuren. Het onderwerp situationele commandovoering en de rol van human factors leidde tot mooie gesprekken. 

Op 9 april mocht ik mijn keynote verzorgen. Met mijn eigen human factors in volle werking gaf ik een presentatie waar veel respons op kwam. Vragen uit de zaal boden ruimte voor verdieping, maar de echt waardevolle gesprekken vonden plaats tijdens de lunch. Opvallend was dat meerdere Finse collega’s bekend waren met de Engelse vertaling van onze rapporten, het NIPV en zelfs betrokken zijn bij het FEU-netwerk. 

Andere blik op veiligheid

Het congres bood daarnaast ruimte voor oefeningen met maquettes, sessies over energietransitie en elektrische voertuigen. Wat mij opviel, was de aandacht voor en de voorbereiding van het brandweeroptreden onder oorlogsdreiging, een andere blik op veiligheid, ingegeven door de actualiteit in Finland. Hoewel de Finse taal lastig te volgen is, bood digitale vertaling uitkomst. Contacten zijn snel gelegd, en enkele Finse collega’s zullen ons in juni bezoeken tijdens het FSS-congres en de Exchange of Experts. 

Na een wandeling langs de oudste brandweerkazerne van Finland, uit 1908, vertrok ik terug naar Helsinki voor de reis naar huis. Met nieuwe inzichten, waardevolle contacten en klein beetje trots dat wij en onze ervaringen uit Nederland zo goed werden ontvangen.”

“Veranderingen zijn niet altijd makkelijk, maar ik zie vooral kansen” 

mei 2025

Jitske Tensen startte in februari als teammanager Ondersteuning Onderwijs binnen het Centrum voor Opleiding en Vorming Brandweer (COVB), onderdeel van het NIPV. Ze kreeg zoals ze het zelf noemt “een vliegende start.” 

“Een warm welkom, een vliegende start en direct midden in de praktijk – dat typeert mijn eerste maanden”, zegt Jitske Tensen. “Wat mij meteen opviel, is de enorme betrokkenheid van collega’s bij het onderwijs voor brandweerzorg en crisisbeheersing. Vanuit verschillende rollen zetten mensen zich elke dag met overtuiging in voor veilig en professioneel vakmanschap. Dat is inspirerend om tussen te mogen staan.” 

“Mijn team – Ondersteuning Onderwijs – is net zo veelzijdig als het werkveld dat we ondersteunen. We werken aan het versterken van de onderwijskwaliteit en -systemen, faciliteren de ontwikkeling en implementatie van onderwijsbeleid, en verzorgen met het examenbureau de organisatie van de NIPV-examens. Daarnaast zorgt het team LFBO voor het functioneel beheer van alle onderwijsapplicaties, zowel intern als landelijk. We zijn dus overal een beetje, en dat maakt het werk dynamisch en betekenisvol.” 

Bouwen aan verbetering 

“Ik ben binnengekomen op een moment van beweging – de implementatie van examensysteem Educator is daar een voorbeeld van. Veranderingen in systemen en processen zijn niet altijd makkelijk, maar ik zie vooral kansen. De basis ligt er, nu is het zaak samen te bouwen aan verbetering. Wat kunnen we doen om examens soepeler te laten verlopen? Hoe kunnen we de werkdruk verlagen met slimmere processen? Hoe zorgen we ervoor dat systemen niet in de weg zitten, maar juist ondersteunen? Die vragen drijven mij.” 

Verbinding met buiten 

“Mijn achtergrond ligt in het veiligheidsdomein en het onderwijs, en dat maakt dit werkveld voor mij extra interessant. De verbinding met buiten – met docenten, examenfunctionarissen, veiligheidsregio’s, roi’s en alle andere betrokkenen – is essentieel. Want goed onderwijs maak je samen, en goed onderwijs vraagt om een stevig ondersteuningsfundament. Dáár zet ik me met mijn team graag voor in.” 

Hart een rode kleur 

“Ik kijk ernaar uit om de komende tijd veel mensen in het veld te ontmoeten, te leren van de ervaringen en samen te werken aan sterk, toekomstbestendig brandweer- en crisisonderwijs. De trots op het vak is voelbaar – en ik merk dat mijn hart langzaam maar zeker ook een rode kleur begint te krijgen.” 

Klimaatveiligheid: denk mee over prioriteiten van crisisorganisaties

2 mei 2025

In opdracht van het programma Klimaatveiligheid van het NIPV heeft kennisinstituut Deltares 10 knelpunten en 10 aanbevelingen geïdentificeerd in de (bovenregionale) samenwerking van crisisorganisaties. Deze aanbevelingen staan nu ook op WeerbaarNL: een platform dat kennis, initiatieven, inzichten en maatschappelijke behoeften verbindt rondom weerbaarheid, crisisbeheersing en veerkracht. Door de aanbevelingen op dit platform te plaatsen worden crisisprofessionals die werken aan klimaatveiligheid uitgedaagd met de aanbevelingen aan de slag te gaan. Het NIPV beheert het platform WeerbaarNL.

Breed gedeelde knelpunten en aanbevelingen

Deltares heeft de knelpunten en aanbevelingen opgehaald in 4 workshops waaraan een groot aantal veiligheidsregio’s en ministeries heeft deelgenomen. Plus organisaties als de politie, Rode Kruis, Rijkswaterstaat, RIVM, KNMI, KPN, Koninklijke Landmacht en Alliander.

Programmamanager Klimaatveiligheid Charlotte van Ruijven: “Inzicht hebben in de knelpunten bij hitte, droogte, wateroverlast en overstroming is een goede eerste stap. Deze kennis toepassen en leren van de praktijk is een omvangrijke maar belangrijke volgende uitdaging.”

Ook meedenken?

Wilt u meedenken over de implementatie van de aanbevelingen? Wij horen graag uw mening!

Samenwerken aan een datagedreven aanpak van brand(weer)risico’s

30 april 2025

Hoe kun je brand(weer)risico’s zo in beeld hebben dat je gerichte preventie en een adequate incidentbestrijding kunt organiseren? Data en data-analyse zijn hierbij onmisbaar. Om kennis en ervaringen hierover uit te wisselen, komen professionals uit het hele land regelmatig samen binnen de Community of Practice (CoP) Brand(weer)risicoprofiel. Veiligheidsregio Hollands-Midden was de gastheer van de CoP op 8 april in Gouda.

Samenwerken en leren van elkaar stond centraal tijdens de bijeenkomst. Vanuit het lectoraat Datagedreven publieke veiligheid, onder leiding van lector Amy Matser, werd inzicht gegeven in enkele mogelijkheden van data voor het analyseren en visualiseren van risico’s. Verschillende regio’s lieten best practices uit hun regio zien, zoals bijvoorbeeld de verbinding tussen het brandweerrisicoprofiel en het dekkingsplan of de waterbehoefte bij industriepanden.

Community of Practice Brand(weer)risicoprofiel

De Community of Practice (CoP) Brand(weer)risicoprofiel verbindt inhoudelijke specialisten afkomstig uit de veiligheidsregio’s en het NIPV. De CoP wil samenwerking bij het opstellen van het brand(weer)risicoprofiel stimuleren door kennis en expertise te delen.

Datagedreven beeld draagt bij aan samenwerking

Er is geen verplichting om een brand(weer)risicoprofiel te hebben. Regio’s doen dit op eigen initiatief. Ze kunnen hiermee gerichtere sturing geven aan zowel risicobeheersing als incidentbestrijding. Veel risico’s vinden in meerdere regio’s plaats. Door een gezamenlijk, datagedreven beeld te maken van de risico’s in de regio, kunnen gemeenten, brandweer en andere partijen beter samenwerken. Ook wordt aandacht besteed aan nieuwe risico’s. Risico’s veranderen als gevolg van bijvoorbeeld lichte elektrische voertuigen in de woonomgeving of het bouwen met hout. Door risico’s continu in kaart te brengen en te analyseren, kunnen veiligheidsregio’s hun beleid up-to-date houden en inspelen op nieuwe ontwikkelingen.

Bekijk meer informatie op de webpagina van de CoP Brand(weer)risicoprofiel. 

Langdurige crisis of langdurige inzet? Nieuwe inzichten in crisisbeheersing

30 april 2025

De samenleving verandert en daarmee ook de impact van crises waarmee we te maken krijgen. In een nieuw rapport, getiteld ‘Langdurige crisis? Uitdagingen van langdurige inzet voor veiligheidsregio’s’, wordt kritisch gekeken naar hoe we langdurige, complexe situaties duiden en welke gevolgen dit heeft voor de inrichting van de Nederlandse crisisbeheersing, met name binnen de veiligheidsregio’s.

De term ‘langdurige crisis’ wordt vaak gebruikt om situaties zoals de coronapandemie, klimaatverandering en de opvang van Oekraïense vluchtelingen te beschrijven, die wat anders vragen van veiligheidsregio’s dan ze gewend zijn. Maar volgens de onderzoekers is die term niet altijd passend. Uit het onderzoek komt naar voren dat in de discussies die veiligheidsregio’s voeren over langdurige crises vaak de focus niet op de gebeurtenis zelf ligt, maar op de langdurige inzet die de situatie van de veiligheidsregio vraagt. De onderzoekers menen daarom dat het nuttiger is om te spreken van een langdurige inzet van de (crisis)organisatie.

Nieuwe focus in de crisisaanpak

Uit een literatuurstudie, documentanalyse en interviews met veiligheidsregio’s blijkt dat de aandacht bij veiligheidsregio’s vooral uitgaat naar hoe de organisatie langdurig inzetbaar kan zijn. Continuïteit van de organisatie, duurzame inzet van medewerkers en de verbinding tussen de projectorganisatie en lijnorganisatie staan hierbij centraal.

“Het onderwerp leeft in de veiligheidsregio’s”, aldus de onderzoekers van het NIPV. “Er wordt volop gewerkt aan manieren om organisaties flexibel in te richten, adequaat in te spelen op verschillende crisissituaties en medewerkers duurzaam inzetbaar te houden.”

Drie grote vraagstukken

Het rapport benoemt enkele belangrijke vraagstukken, waaronder:

• Taakopvatting van veiligheidsregio’s: waar lenen veiligheidsregio’s zich wel of niet voor?
• Flexibele organisatie: hoe ontwikkel je een crisisstructuur die langdurig inzetbaar is?
• Leidinggeven en vakbekwaamheid: wat vraagt een langdurige inzet van leidinggevenden (anders dan een kortdurende inzet)?

Vooruitblik

De discussie over langdurige inzet is nog lang niet afgerond. Het rapport roept op om deze vraagstukken actief te blijven bespreken, zowel binnen als buiten de eigen organisatie.

Vanuit het NIPV doen wij dit ook. Op basis van cocreatie (onderzoek, onderwijs en praktijk) wordt op dit moment een ontwikkeltraject gericht op leiders bij langdurige inzet verkend. Daarnaast zal tijdens het NIPV-congres Crisisbeheersing: crises to come op 21 mei 2025 een sessie aan dit onderwerp worden gewijd.

Lees het rapport

Beluister ook de podcast

Geslaagde praktijkexperimenten rookgaskoeling

28 april 2025 (bijgewerkt op 12 mei 2025)

Onlangs deden onderzoekers van het NIPV, samen met brandweermensen uit de veiligheidsregio’s, praktijkexperimenten met verschillende manieren van rookgaskoeling.
Lector Brandweerkunde Ricardo Weewer: “Het waren unieke experimenten, waarvoor ook vanuit het buitenland veel belangstelling is. Vandaar dat we een Exchange of Experts hadden georganiseerd rondom de testen. Een groep experts uit het buitenland woonde de praktijkexperimenten bij. Ook waren brandweermensen uit het land uitgenodigd om een dag te komen kijken.”

3D-pulsmethode en boogmethode om rookgassen te koelen

Bij het uitvoeren van een offensieve binnenaanval moeten brandweermensen veilig kunnen vorderen naar de brandhaard. Hiervoor is het nodig om de rookgassen te koelen. Weewer: “Wereldwijd is er veel discussie over wat de veiligste en eenvoudigste manier is om rookgassen te koelen. Er zijn grofweg 2 methoden: de 3D-pulsmethode, die uit Zweden komt en in Europa populair is, en de boogmethode, die in de Verenigde Staten wordt toegepast. In 2019 hebben we in een eerste reeks praktijkexperimenten de effectiviteit van beide methoden onderzocht. Hieruit bleek dat zowel de boogmethode als de 3D-methode geschikt is om rookgassen te koelen. Maar dat de boogmethode meer koeling geeft en makkelijker is aan te leren.”

Deur dichthouden

Bij de experimenten van 2019 stond de deur van het oefengebouw steeds open. “Dit strookt niet met de Basisprincipes van brandbestrijding, waarbij je de deur zo veel mogelijk dicht moet houden. Brandweermensen vroegen dus aan ons: ‘Maar wat als de deur dicht is en de stoom niet weg kan? Wordt alles dan anders? Welke methode is dan het meest effectief en het veiligste voor de brandweer?’ Dit en nog een paar andere openstaande punten waren voor ons de aanleiding om vervolgexperimenten te gaan doen”, legt Weewer uit.

Meerwaarde van participerend onderzoek

Ook dit keer voerden ervaren brandweermensen uit de regio’s de testen uit, in samenwerking met het onderzoeksteam van het NIPV. Verder waren de Community of Practice Brand en het Netwerk Kennisregisseurs van Brandweer Nederland nauw betrokken bij de experimenten. En keken brandweermensen uit de regio’s mee. Weewer is een groot voorstander van de deelname van brandweermensen aan onderzoek: “Participerend onderzoek, zoals dat heet, zorgt voor een hogere waardering en een grotere impact van de onderzoeksresultaten. Ook de implementatie van nieuwe inzichten in de praktijk wordt hierdoor gemakkelijker. We willen daarom zo veel mogelijk brandweermensen betrekken bij en meenemen in het onderzoek.”

Onderzoeksrapport verschijnt na de zomer

Het onderzoeksrapport met de resultaten van de praktijkexperimenten verschijnt na de zomer. Dan zal ook blijken of de testen aanleiding geven om bijvoorbeeld aanpassingen door te voeren in de les- en leerstof.

Update uit het netwerk Klimaatveiligheid

Nieuws van het programma Klimaatveiligheid, mei 2025 

“De afgelopen weken valt het me steeds sterker op: we verschuiven naar een nieuwe fase. Klimaatveiligheid en veerkracht zijn niet langer alleen gespreksonderwerpen voor experts. Tijdens de lunch hoor ik vrienden praten over hun noodpakketten op zolder en over maatregelen tegen hitte in hun huizen”, vertelt Lana Garrels van het netwerk Klimaatveiligheid. Lees haar update.

Hallo allemaal!

Leuk dat er weer een nieuwe editie van onze nieuwsbrief verschijnt!

De afgelopen weken valt het me steeds sterker op: we verschuiven naar een nieuwe fase. Klimaatveiligheid en veerkracht zijn niet langer alleen gespreksonderwerpen voor experts. Tijdens de lunch hoor ik vrienden praten over hun noodpakketten op zolder en over maatregelen tegen hitte in hun huizen. Klimaatadaptatie is regelmatig in het nieuws, steeds meer mensen begrijpen wat het betekent, en in podcasts hoor ik mensen de nuances verkennen. Het is niet langer een onderwerp dat nog ‘op de kaart’ gezet moet worden; het ís op de kaart. We kunnen nuances aanbrengen – tof!

Deze observatie maakt mij blij, omdat ik soms moeite heb om onze voortgang en successen echt bewust te zien in de huidige context. De wereldpolitieke situatie werpt haar schaduw, harde stemmen van klimaatontkenners blijven ons werk afdoen als negatief of zinloos, en ondertussen worstelen we dagelijks om acute problemen van nu te verbinden met de langetermijnopgave van klimaatveiligheid.

Juist daarom waardeer ik des te meer wat ik de laatste tijd zie: klimaatadaptatie is in de fase van ‘mainstreaming’ beland. Oftewel – om het jargon van mijn studie even los te laten – het is onderdeel geworden van ons dagelijks leven. We zien het in de verschuiving van overkoepelende klimaatadaptatieprogramma’s naar structurele inbedding van klimaatadaptieve keuzes in de processen van lokale overheden en bij bedrijven en bewoners.

Natuurlijk realiseer ik me dat ik dit allemaal bekijk vanuit mijn eigen bubbel. Er zijn in Nederland veel mensen voor wie zorgen over eten op tafel of het betalen van zorgkosten urgenter zijn dan een duur noodpakket of maatregelen tegen hitte. Voor hen blijft klimaatadaptatie iets voor op de wensenlijst, niet op de concrete to-do-lijst. En precies dat maakt hen – samen met andere groepen – extra kwetsbaar voor extreem weer.

Daarom zijn er in deze ‘mainstreamingfase’ twee dingen waar we scherp op moeten blijven:

1. Klimaatrechtvaardigheid moet centraal staan in de keuzes die we maken. Hoe zorgen we ervoor dat noodpakketten geen luxe worden voor alleen mensen met geld? Hoe zorgen we dat woningen van mensen die geen eigen maatregelen kunnen nemen, bestand zijn tegen hitte? Deze klimaatrechtvaardigheidsaspecten zijn niet nieuw, maar vragen juist nu extra aandacht, zeker als sommige bubbels – zoals de mijne – het gevoel krijgen dat ‘het nu wel geregeld is’.
2. Borging wordt essentieel, anders moeten we opnieuw beginnen. Overkoepelende programma’s die een eerste aanzet moesten geven worden binnen de gemeente worden afgebouwd. Klimaatadaptatie moet onderdeel worden van alle processen. Het is niet langer van één programmaleider of team – het is van iedereen. Hoe zorgen we er samen voor dat de energie niet weglekt? Is het meewegen van klimaatveiligheid al net zo vanzelfsprekend als het omdoen van een gordel in de auto? Zo niet, dan kunnen we het nog niet helemaal loslaten en blijven kartrekkers zoals wij nodig.

Tot slot een persoonlijke noot. Wie mij goed kent, weet dat ik geloof in het delen van kwetsbaarheden. Juist daarin schuilt kracht, want dan kunnen we authentiek onszelf zijn – en vanuit die echtheid zijn we op ons sterkst. Mijn streven is om zoveel mogelijk met positiviteit en oplossingsgerichtheid te werken. Daardoor vind ik het soms moeilijk om frustratie toe te laten, vooral als die vanuit mijn ego groeit.

De afgelopen tijd voelde ik die frustratie wel een beetje. Frustratie dat we al jaren proberen om weerbaarheid, noodpakketten en weerkracht op de kaart te zetten vanuit de klimaathoek – en dat het nu, door wereldpolitieke ontwikkelingen, ineens snel gaat. Dan komt even die cynische gedachte: “Zie je wel, nu kan het ineens wel.”

Maar zodra ik dat loslaat, voel ik ook blijdschap. Want het maakt niet uit wanneer het gebeurt of wie het in gang zet – het belangrijkste is dát het gebeurt. We bewegen samen richting een weerbare, weerkrachtige samenleving. En dat is wat écht telt.

Hopelijk zie ik velen van jullie op het Event Klimaatveiligheid op 25 september 2025 in Driebergen-Zeist, en bij onze volgende netwerkbijeenkomst in november.

Tot die tijd, hartelijke groeten,

Lana Garrels