Mooi begin van het nieuwe jaar

februari 2024

Dat is nog eens een mooi begin van een nieuw jaar! Op 10 januari werd het eerste diploma Ruimtelijke veiligheid tevens het eerste diploma van het flexibel leerlandschap Risicomanagement uitgereikt aan Jaap van der Donk van Veiligheidsregio Gelderland-Zuid. Van harte gefeliciteerd, Jaap! En natuurlijk ook felicitaties aan Leo de Niet én zijn team Brandweeropleidingen niet-operationeel. Het nieuwe leerlandschap biedt veel keuzeruimte voor brandweercollega’s om eigen modules en leerroutes te kiezen, zowel om vakbekwaam te worden als om vakbekwaam te blijven. Het heuglijke feit dat binnen dit leerlandschap het eerste diploma is behaald, is een mooie aanleiding om Leo te vragen om het voorwoord voor de volgende nieuwsbrief te schrijven. Misschien een gelegenheid voor Leo om de ‘ins and outs’ van dit leerlandschap nog eens te belichten? 

Wat gaat 2024 ons brengen als het gaat om het brandweeronderwijs? We begonnen met de bijeenkomst op 8 februari in Amersfoort over de verbetering, versimpeling en het toekomstbestendig maken van het onderwijsstelsel voor de veiligheidsregio’s. Belangstellenden waren op uitnodiging van programmadirecteur Frans Schippers aanwezig om mee te gaan op reis naar een toekomstbestendig onderwijsstelsel ten dienste van duurzame vakbekwaamheid van de professional. Ook wordt er de komende maanden verder gewerkt aan de vernieuwing van de onderwijssystemen: de vervanging van de ELO en het examenmanagementsysteem.  

Deze nieuwsbrief is de tweede, nadat de eerste nieuwsbrief afgelopen najaar is verschenen. Viermaal per jaar zullen we jullie op deze wijze informeren over wetenswaardigheden vanuit het Centrum voor Opleiding en Vorming Brandweer (COVB) van het NIPV en over ontwikkelingen betreffende het brandweeronderwijs. Er volgen er dit jaar dus nog drie waarbij we ons best doen om actuele en interessante artikelen te maken die aansluiten bij jullie informatiebehoefte. Bij voorkeur artikelen met een persoonlijke touch. Ik hoop dat we daar met deze tweede nieuwsbrief in zijn geslaagd.

In de nieuwsbrief vinden jullie informatie over de onderwijsproducten die in 2024 worden ontwikkeld vanuit het Ontwikkelfonds, een inkijkje bij een praktijkexamen, informatie over de nieuwe opleiding Medewerker vakbekwaamheid, een interview met één van de NIPV-lectoren over brandveiligheidskunde en brandweeronderwijs en de ervaringen van Jaap van der Donk met het flexibel leren. 

Albert Gieling 
Manager Centrum voor Opleiding en Vorming Brandweer (COVB) van het NIPV 

Bekijk ook

Werkwijze brandweer voor bevrijden verkeersslachtoffers onderzocht

12 december 2023

De werkwijze van de brandweer voor het bevrijden van verkeersslachtoffers kan minder gedetailleerd in de les- en leerstof staan. Op een paar punten zijn aanpassingen nodig: onderkoeling van het slachtoffer, het ‘gouden uur’, fixatie van het hoofd en gebruik van de wervelplank. Dat blijkt uit het onderzoek dat het NIPV samen met vertegenwoordigers uit de medische sector heeft gedaan.

Methoden mogen snelle noodbevrijding niet belemmeren

De onderzoekers concluderen op basis van literatuuronderzoek dat de kans op wervelkolomletsel klein is en dat het handelen door de hulpdiensten het letsel niet vergroot. Een langdurige bevrijding met een nekkraag en de wervelplank kan wel extra letsel veroorzaken. Dit terwijl de positieve effecten van het gebruik van deze hulpmiddelen niet zijn aangetoond. Bij de keuze en het gebruik van de bevrijdingsmethoden moet de brandweer altijd erop bedacht zijn dat deze methoden een eventuele snelle noodbevrijding niet belemmeren.

Uitgangspunt: medische diensten zijn leidend en brandweer ondersteunt

De aanleiding voor het onderzoek waren signalen uit het brandweerveld dat de werkwijze zoals de brandweer die krijgt aangeleerd niet meer goed aansluit op die van de medische hulpverlening. Dat kan tot verwarring leiden op de plaats van het incident. Daarom heeft het NIPV onderzocht waar de protocollen van de brandweer niet meer aansluiten en voorstellen gedaan voor verbetering. Het uitgangspunt is en blijft dat de medische diensten de leiding hebben bij het bevrijden van verkeersslachtoffers. De brandweer heeft een ondersteunende rol.

Samen oefenen in de opleidingen crisisbeheersing

7 december 2023

Onlangs hebben operationeel leiders en informatiemanagers ROT in opleiding voor het eerst samen geoefend. Datzelfde geldt voor leiders CoPI en informatiemanagers CoPI die bij het NIPV een opleiding volgen. “Het samen oefenen heeft een grote meerwaarde, omdat deze functionarissen in de praktijk ook veel samenwerken”, vertelt trainer-adviseur Marian Knollema.

Deelnemers zijn enthousiast

Ook de deelnemers zijn enthousiast over het samen oefenen. “Ik vind het prettig om met de informatiemanagers te oefenen, omdat wat zij doen belangrijk is voor het invullen van mijn rol in het ROT (regionaal operationeel team)”, gaf een van de deelnemers aan de opleiding voor operationeel leiders (OL) aan. En een deelnemer aan de opleiding voor informatiemanagers zei: “Het is goed is om samen te oefenen, want je doet dit werk om de OL te ondersteunen en dan is het fijn om meteen te horen of dat een beetje lukt.”

Opleidingen meer integreren

De gezamenlijke oefendagen zijn een eerste aanzet voor het meer integreren van verschillende opleidingen. Dit met als doel dat deelnemers van verschillende doelgroepen elkaar tegenkomen en samen leren. Knollema: “Het oefenen in een ROT kan bijvoorbeeld worden uitgebreid met algemeen commandanten in opleiding. En officieren van dienst kunnen meedoen tijdens de oefendagen voor leiders CoPI (commando plaats incident) en informatiemanagers CoPI. Ook communicatieadviseurs, geo-informatiemedewerkers en informatiecoördinatoren in opleiding kunnen in de toekomst aansluiten bij de oefendagen. Waarbij de nadruk zal liggen op hoe je als deelnemer jouw bijdrage kunt leveren in het teamproces.”

Meer informatie over onze opleidingen crisisbeheersing

Professionals die een rol hebben in de crisisbeheersing kunnen bij het NIPV terecht voor een groot aantal opleidingen en trainingen. Ons aanbod bestaat uit opleidingen met open inschrijving en maatwerktrainingen (incompany).
Bekijk onze opleidingen crisisbeheersing.

Bekijk ook

Literatuurstudie naar multidisciplinair leiderschap tijdens crises

7 december 2023

Tijdens een crisis staat er veel op het spel: de veiligheid en gezondheid van burgers en hulpverleners, de continuïteit van vitale diensten, openbare orde en veiligheid, natuur en milieu. Terecht worden er dan ook hoge eisen gesteld aan crisismanagement en -leiderschap. Reden voor het NIPV om onderzoek te doen naar crisisleiderschap. De resultaten uit deze verkennende literatuurstudie dienen als input voor empirisch vervolgonderzoek naar crisisleiderschap op operationeel, tactisch en strategisch niveau.

Er is toekomst voor de vrijwillige brandweer, als je anders kijkt

6 december 2023

Is er nog toekomst voor vrijwilligheid bij de brandweer? Deze vraag was de aanleiding voor het programma Vrijwilligheid. Het NIPV heeft de afgelopen jaren 8 onderzoeken gedaan naar vrijwilligheid bij de brandweer. De conclusie van alle onderzoeken samen: er is toekomst voor de vrijwillige brandweer. Maar hiervoor is het wel nodig om anders naar de vrijwillige brandweer te kijken.

Mogelijkheden op 3 thema’s

Op 29 november was het afsluitende congres van het programma Vrijwilligheid. Het was een inspirerende dag, met voorbeelden van waar het schuurt, maar zeker ook veel positieve initiatieven en veel bereidheid om actief met vrijwilligheid aan de slag te gaan. Lector Brandweerkunde Ricardo Weewer presenteerde de verbindende analyse, die de belangrijkste resultaten van alle onderzoeken naar vrijwilligheid met elkaar verbindt. Daaruit komen 3 thema’s naar voren: maatwerk, aandacht en steun, en beeldvorming.

Maatwerk

Voordat het onderzoek startte, waren er allerlei meningen over vrijwilligheid. Maar strookte dat ook echt met de werkelijkheid? Na al die onderzoeken bleek dat er geen generiek probleem is en daarmee dus ook geen generieke oplossing. Het is erg belangrijk om maatwerk te voeren, ook al zijn sommige mensen bang dat het een precedent schept. Weewer gaf de aanwezigen bij het congres mee: “Maak gebruik van de kracht van het verschil en heb het lef om uitzonderingen te maken!”

Aandacht en steun

De verbondenheid onderling is een belangrijke reden om brandweervrijwilliger te worden, te blijven, maar ook een reden voor vertrek. Uit de onderzoeken kwam naar voren dat de postcommandanten hierbij een sleutelrol hebben. Ze spelen een cruciale rol in de goede sfeer en een goed team, waardoor ook mond-tot-mondreclame werkt om nieuwe vrijwilligers te werven. Als schakel tussen management en vrijwilligers moet er óók voor hen meer aandacht en steun komen. Ilona Oolthuis, postcommandant in Lichtenvoorde, wees op het belang van het stellen van vragen. ”De trots op het brandweervak is heel groot. Daardoor blijven veel vrijwilligers bij de brandweer. Maar als er iets speelt, maak het bespreekbaar en vraag dóór. Ook de dynamiek tussen mannen en vrouwen kan hierbij helpen. Je krijgt immers andere gesprekken.”

Beeldvorming

Volgens Lucas Meijs, professor Vrijwilligheid bij de Erasmus Universiteit, is in Nederland de bereidheid om vrijwilliger te worden niet afgenomen. Het wordt vaak alleen anders georganiseerd: “Er komen steeds vaker burgerinitiatieven, terwijl er ook steeds meer bemiddelingsbureaus komen. Maar de energie van vrijwilligheid is sterk aanwezig. Maak daar gebruik van!”

Burgers en werkgevers hebben over het algemeen een positief, maar onjuist beeld van de vrijwillige brandweer. Het geven van de juiste informatie én het benadrukken van de urgentie zijn effectief bij het werven van nieuwe vrijwilligers. Hier ligt dus nog een uitdaging voor de posten, de regio’s én de landelijke communicatie. Daarom werden tijdens het congres ook ideeën opgehaald voor een grote landelijke campagne volgend jaar.

Vervolg

Het congres was dan wel de afsluiting van het programma Vrijwilligheid, maar hierbij stopt het niet. Nu de feiten bekend zijn kan de brandweer daar ook op sturen. Hiervoor moet de brandweer dus wel anders gaan kijken naar vrijwilligheid.

Handelingsperspectief voor brandweerinzet in gesprinklerd gebouw

28 november 2023 (bijgewerkt op 30 januari 2025)

Steeds meer gebouwen zijn voorzien van een sprinklerinstallatie. Tot nu toe was er nog geen standaard procedure voor het brandweeroptreden bij branden in gebouwen voorzien van een sprinklerinstallatie. Dit terwijl een inzet in een gesprinklerd gebouw tamelijk complex kan zijn. Dat was voor het NIPV de aanleiding om een handelingsperspectief te ontwikkelen.

Handelingsperspectief plus achtergrondinformatie

Het nu verschenen rapport bestaat uit het handelingsperspectief plus de informatie die als onderbouwing van de procedure geldt. Voor het handelingsperspectief zijn de Basisprincipes van brandbestrijding als uitgangspunt gebruikt: die gelden immers altijd.

In het rapport komen achtereenvolgens aan bod:

• de inzet in een gesprinklerd gebouw
• de verschillende scenario’s waarbij sprinklers betrokken kunnen zijn
• de risico’s bij het brandweeroptreden in een gesprinklerd gebouw
• het handelingsperspectief voor het brandweeroptreden bij een door brand geactiveerde sprinklerinstallatie
• het handelingsperspectief voor het brandweeroptreden wanneer de sprinklerinstallatie is geactiveerd, maar er geen sprake is van brand
• informatie over de soorten en de werking van een sprinklerinstallatie en de gebouwen waarin ze worden gebruikt
• een stroomschema voor het handelingsperspectief.

Waardevolle informatie voor incidentbestrijding, risicobeheersing en vakbewaamheid

Dit rapport is vooral bedoeld voor de operationele afdelingen van de brandweer: incidentbestrijding, vakbekwaamheid en operationele voorbereiding. Maar de informatie kan ook nuttig zijn voor afdelingen risicobeheersing, adviesbureaus en installateurs. Zij kunnen het rapport als hulpbron gebruiken bij het ontwerpproces van een gebouw met een sprinklerinstallatie. En zo in deze fase al rekening houden met de inzet door de brandweer.

Ultra high pressure extinguishing system suitable, under conditions, to extinguish battery fires of electric vehicles

26 November 2024

An ultra high pressure (UHP) extinguishing system can safely and effectively extinguish an unstable or burning battery pack of an electric vehicle. This provided a number of safety measures are taken. This follows from a fire experiment with 2 electric cars and additional research by the NIPV.

This makes an UHP-extinguishing system an important additional option in the fire department’s toolbox when extinguishing electric vehicle fires involving the battery. It is therefore and additional intervention option in addition to a water-filled submersion container or letting the vehicle burn out.

With UHP-extinguishing technology, battery cells can be cooled directly

An UHP-extinguishing system uses ultrahigh pressure water jet technology. This makes it possible to create an opening in the battery pack to introduce water directly into the battery pack. The thermal runaway in the battery can thus be stabilized on site.

Four safety measures

The following measures are conditional for safe deployment of the UHP-extinguishing system:

• Use low-pressure jets to suppress flares from the battery and protect the UHP operator.
• Ventilate any accumulated flammable gases in the vehicle by braking it windows with the UHP-extinguishing system from a distance or using fans, for example.
• Position firefighters away from (toxic) smoke. Use low-pressure jets to shield them from any flames if necessary.
• Use the long lance or extension of the UHP-extinguishing system.

Clear deployment procedure provides guidance for use of UHP extinguishing system

The UHP-extinguishing system operational guidelines consists of locating hot spots with a thermal imaging camera, penetrating the battery pack at these locations and introducing water via the UHP-extinguishing system. Steam formation serves as an indicator that there is cooling of the batteries. The leakage of water out of the battery pack, combined with the cessation of steam formation, indicates that the thermal runaway has stopped. A period of visual monitoring, supported by checks with a thermal imaging camera, is necessary to see if the deployment is effective. Firefighters who participated in the fire experiment are positive about deployment with an UHP-extinguishing system: they indicate that the method is relatively easy to implement.

In conclusion, the results of the fire experiments provide the NIPV with sufficient confidence to recommend the deployment of the UHP-extinguishing system by trained UHP-units within the Dutch fire department.

Collaboration with many parties

The fire experiment was made possible by cooperating with Fire Brigade Netherlands, Fire Brigade Schiphol, Joint Fire Brigade Rotterdam, Company Fire Brigade Tata Steel, Safety Region Utrecht and Safety Region Haaglanden. In addition, the German working group VDA/VDIK ‘Rescueing of people’, Cobra Coldcut Systems and the supplier of the cars are contributing to the research.

Read the research report

The findings of the fire experiment are documented in a research report and have been translated into concrete action guidelines for firefighters who want to use this system.

“Er gebeurt veel binnen het brandweeronderwijs”

April 2024

Welkom bij de nieuwste editie van onze nieuwsbrief brandweeronderwijs. In deze editie wil ik graag enkele belangrijke gebeurtenissen en ontwikkelingen met u delen. 

Diploma-uitreikingen

Allereerst mijn felicitaties aan de recent afgestudeerde officieren van de 53e Voltijdopleiding Brandweerofficier (VOO). Hun toewijding en harde werk zijn inspirerend en verdienen alle lof. Tegelijkertijd richten we ons op de werving voor de 54e VOO. Het is van cruciaal belang voor de veiligheidsregio’s en de brandweer in Nederland om nieuwe officieren aan te trekken. Het doet mij veel om te zien hoeveel toewijding en inzet er vanuit alle betrokkenen aanwezig is. 

Naast de officiersopleiding breng ik graag de recente diploma-uitreikingen van onze operationeel managers onder de aandacht. Hun vaardigheden en leiderschap zijn van onschatbare waarde voor onze organisaties. 

Ik ben verheugd om de vernieuwing van ons onderwijsstelsel onder uw aandacht te brengen. Deze verandering brengt veel energie met zich mee en is een belangrijke stap voorwaarts in ons onderwijs. Hulde aan alle betrokken collega’s!   

Daarnaast mooi om de samenwerking met de Luchthavenbrandweer Lelystad aan u inzichtelijk te maken en in gesprek te zijn met een inspirerende docent binnen ons onderwijs. 

Flexibel en adaptief onderwijsstelsel 

Zoals Albert Gieling in voorgaande nieuwsbrief al aangaf, deel ik graag de noodzaak van modulair onderwijs binnen het brandweeronderwijs. Met de voortdurend veranderende uitdagingen waarmee de brandweer wordt geconfronteerd, is het van essentieel belang dat ons opleidingsstelsel flexibel en adaptief is. Modulair onderwijs stelt ons in staat om ons aanbod af te stemmen op de behoeften van onze professionals en hen in staat te stellen zich voortdurend te ontwikkelen en aan te passen aan nieuwe omstandigheden en uitdagingen. Deze ontwikkelingen zullen ook centraal staan tijdens het komende Brandweerevenement in oktober 2024, waar we de gelegenheid krijgen om dieper in te gaan op de implicaties en mogelijkheden van deze benadering. 

Kortom, er gebeurt veel en ik vind het fijn u van dit alles op de hoogte te brengen via deze nieuwsbrief.  

Ik draag bij deze het stokje voor het schrijven van het voorwoord van de eerstvolgende nieuwsbrief over aan mijn collega Eva van de Beek-Kool. Zij is als beleidsadviseur Onderwijs nauw betrokken bij ons mooie onderwijs. Een goede gelegenheid om ons de beleidsmatige kant te schetsen en wat dit betekent voor het onderwijs. 

Leo de Niet
Teammanager Centrum voor Opleiding en Vorming Brandweer (COVB) van het NIPV 

Bekijk ook

Rode Kruis waardevol en essentieel in tijden van crisis

23 november 2023

Het Rode Kruis heeft een waardevolle plek in hulpverlening en crisisbeheersing, nu en in de toekomst. De organisatie vertegenwoordigt het menselijke gezicht binnen de risico- en crisisbeheersing. En is daarom essentieel in de zorg voor kwetsbare slachtoffers van crises. Dat zijn de belangrijkste conclusies uit het adviesrapport van het NIPV dat onlangs is verschenen.

Grote rol bij langdurige en impactvolle crises

Volgens de onderzoekers kan het Rode Kruis juist bij langdurige en impactvolle crises een grote rol spelen. Met name voor kwetsbare groepen in de samenleving. Senior onderzoeker Laurens van der Varst: “We zien het Rode Kruis als een belangrijke organisatie binnen de Nederlandse hulpverlening en crisis: als hulpverlener, pleitbezorger en expert op het gebied van vrijwilligheid. Het Nederlandse crisisstelsel zou wat ons betreft nog meer van de humanitaire expertise, het netwerk en het leiderschap van het Rode Kruis kunnen profiteren.”

Programma voor versterking crisisbeheersing

Het NIPV heeft het adviesrapport opgesteld in opdracht van het Rode Kruis, als onderdeel van een programma om de crisisbeheersing van het Rode Kruis te versterken. Programmaleiders Rick Hollander en Anouk Ros van het Rode Kruis zijn blij met het rapport. Hollander: “Het rapport onderschrijft de richting die we al zijn ingeslagen, met meer aandacht voor complexere crises, die ook nog eens tegelijk komen. Op basis van die richting werken we nu aan een nieuw crisisplan en het toekomstbestendig maken van onze crisisorganisatie.”

Lees het adviesrapport

Bekijk ook