Blusschuimtransitie: de tijd dringt
Nieuws van het LEC Industriële Veiligheid, december 2023
Met 2024 op de kalender wordt het voor de industrie en de brandweersector zaak haast te maken met de blusschuimtransitie. De Europese verordening die het gebruik van PFAS in blusschuim verbiedt, wordt namelijk in de loop van komend jaar van kracht. Tijd om aan de slag te gaan met de vervanging van PFAS-houdende blusschuimsoorten door fluorvrije alternatieven, via een grondig MOC (Management Of Change)-traject. Voor het reinigen van blusvoertuigen en vaste blusinstallaties waarin PFAS-houdend schuimmiddel is gebruikt, is dringend behoefte aan een brancherichtlijn en een certificeringsstelsel. Zo’n brancherichtlijn is in de maak en wordt naar verwachting eind 2024 gepubliceerd.
Het LEC Industriële Veiligheid (LEC IV) vestigt, met het oog op de urgentie voor snelle actie, nogmaals de aandacht op de MOC-handreiking blusschuimtransitie, die bedrijven en brandweerorganisaties kan helpen om op gestructureerde wijze over te stappen naar PFAS-vrij blusschuim. Een simpele een-op-een-omwisseling van de ene naar de andere schuimsoort is immers niet aan de orde. Er moet grondig worden nagedacht over het afstemmen van het fluorvrije blusmiddel op de te bestrijden brandscenario’s en over alle aspecten van techniek, materieel, beheer en ook oefening en training.
Op veel plaatsen in het land hebben veiligheidsregio’s en bedrijfsbrandweerkorpsen de transitie al gemaakt of is deze in uitvoering. Er is weliswaar een overgangstermijn van tien jaar voor Seveso-bedrijven, waarin zij voor grote en complexe industriële plas- en tankbrandscenario’s onder voorwaarden nog PFAS-houdend schuim mogen blijven gebruiken, maar volgens Jan Meinster van het LEC IV hebben bedrijven in de praktijk wellicht veel minder tijd.
“We ontvangen signalen dat producenten van blusschuimconcentraat binnenkort stoppen met de productie van PFAS-houdend schuimconcentraat. Dit vanwege de aanstaande Europese restrictie. Hierdoor zullen de voorraden slinken en niet meer kunnen worden aangevuld. Mogelijk zal al in 2024 krapte ontstaan op de markt, en is het voor bedrijven die hun voorraden schuimvormend middel willen aanvullen niet of moeilijk verkrijgbaar. Voor bedrijven die nog geen actie hebben ondernomen, is er dus alle reden om op korte termijn te starten met het transitieproces. De handreiking MOC Blusschuimtransitie is daarbij een prima hulpmiddel.”
Bij die transitie gelden ook strenge regels voor het afvoeren van voorraden PFAS-houdend blusschuim en het reinigen van blusvoertuigen, materieel en installaties waarin PFAS-houdend schuim is gebruikt. Om dat op een zorgvuldige wijze te doen, vanuit het belang van gezondheid en milieuveiligheid, is in de industrie en de brandweersector behoefte aan een brancherichtlijn en een gecertificeerde methodiek voor het reinigen en spoelen van materieel en het afvoer- en verwerkingsproces. Zo’n brancherichtlijn met kwaliteitsborging is op dit moment in de maak. Het betreft een initiatief vanuit de private hoek, met steun uit onder andere het landelijke Actieprogramma PFAS. In dit project werken adviesbureaus en vertegenwoordigers van de industrie en overheden samen. Het streven is om eind 2024 een ‘Beoordelingsrichtlijn PFAS-reiniging’ te publiceren, met eenduidige eisen en kwaliteitsnormen voor het reinigings- en verwerkingsproces.
Jan Meinster: “Er vinden her en der al reinigingsactiviteiten plaats, maar er is nog geen algemeen geaccepteerde uniforme werkwijze met eenduidige kwaliteitseisen en een uniform beoordelingskader. Daarin voorziet het nu lopende project. De beoordelingsrichtlijn wordt het normenkader voor alle partijen die met blusschuim te maken hebben; de industrie, brandweerkorpsen, maar ook leveranciers en onderhoudsbedrijven voor voertuigen, materieel en installaties èn toezichthouders. Het spreekt voor zich dat gedurende de schuimtransitie inspectiediensten, zoals de Omgevingsdiensten en Rijksinspecties, erop zullen letten dat oude PFAS-voorraden en afval- en spoelwater correct worden afgevoerd en worden verwerkt volgens de door iedereen geaccepteerde normen. Ook bij de inspectiediensten moet daarvoor kennis worden opgebouwd.”
Lees ook
Sophie Lang (Veiligheidsregio Zuid-Limburg): Passie voor industrie en veiligheid. Haar drive is bij te dragen aan een grotere industriële veiligheid; voor deze en toekomstige generaties.
De VPS brengt alle voertuigposities van inzetbare eenheden van de veiligheidsregio’s bij elkaar op één plaats.
Het scenario ‘brand in afvalstapel’ wordt in vergunningen niet als relevant scenario beschouwd, terwijl juist dit type branden met een grote omgevingsimpact het meest voorkomt in de branche.
Op 1 december verzorgde het LEC IV een webinar om IV-specialisten in de veiligheidsregio’s wegwijs te maken in het nieuwe Scenarioboek Industriële Veiligheid.
Het LEC IV heeft voor de jaarlijkse kamerraportage de stand van zaken bedrijfsbrandweeraanwijzingen bij Brzo-bedrijven 2021 aangeleverd.
Het LEC IV heeft zijn Jaarplan voor 2023 gepresenteerd; het eerste in de nieuwe huisstijl en is opgebouwd in vijf thematische pijlers: ‘netwerkbeheer’, ‘kennismanagement’, ‘beleidsontwikkeling’, ‘professionele uitvoering’ en ‘communicatie en profilering’. Een andere belangrijke activiteit komend jaar is de implementatie van de Handreiking incidentonderzoek in de industrie.
Het Belgisch Nationaal Crisiscentrum (NCCN) is bezig met het ontwikkelingen van een programma dat zal dienen als ondersteunend platform om de noodplanning en crisisbeheer te organiseren: Paragon.
De oefeninspiratiebank is een online platform waar u oefeningen kunt vinden en delen en is ontstaan om organisaties meer van elkaar te laten leren en om kennis over netcentrisch werken te delen.
Het lectoraat Crisisbeheersing van NIPV organiseerde op 1 december een Proefschrift & Praktijk sessie. In deze sessie kwam onder andere het proefschrift van collega Willem Treurniet aan de orde, met als titel Between Chaos and Continuity: A Common Operational Picture in Support of Emergency Response Networks.