Informatievoorziening als kritische factor voor het redden en evacueren tijdens overstromingen
Nieuwsbrief Netcentrisch werken, december 2022
De Nationale Reddingsvloot (NRV) levert hulpverleners en middelen om te redden en evacueren bij overstromingen. Met vijf pelotons van in totaal 88 eenheden die meerdere dagen inzetbaar zijn vormt de vloot een bovenregionale voorziening voor veiligheidsregio’s.
“De waternood in Limburg (2021) was voor de NRV de eerste grootschalige inzet sinds de overstromingen van 1993 en 1995. Het heeft nog maar eens duidelijk gemaakt dat overstromingen een langdurig en grensoverschrijdend karakter kunnen hebben. Gedurende meerdere dagen leverden ruim 700 hulpverleners van de NRV vanuit het hele land bijstand in de veiligheidsregio’s Zuid-Limburg, Limburg-Noord en in België in de omgeving van Luik,” vertelt Mark Jansen, Landelijke Coördinator Nationale Reddingvloot.
Het vormen van een actueel beeld was een uitdaging
“Het aansturen van een dergelijke inzet vraagt nogal wat van de leidinggevenden. Het landelijk actiecentrum ondersteunde tijdens de inzet de pelotons, maar bleek een uitdaging te hebben om snel tot een actueel beeld van de situatie te komen. In korte tijd moest er flink wat informatie worden verwerkt en zaken worden geregeld. Dit heeft veel tijd gekost doordat gewerkt werd volgens een klassieke, hiërarchische manier van informatie verzamelen. Onze leidinggevenden hebben na de inzet aangegeven dat zij behoefte hadden aan meer (sturings-)informatie om noodzakelijk overzicht te houden. Omdat daarnaast veel eenheden niet over C2000 apparatuur beschikten was het actiecentrum genoodzaakt om de communicatie voornamelijk te laten verlopen via WhatsApp-groepen. WhatsApp heeft tijdens de inzet gefungeerd als een mini-LCMS, waarmee de prioriteiten van de operationele inzet in kaart werden gebracht.”
Multidisciplinair aansturen vraagt om een gezamenlijk beeld
In de chaotische fase van de crisis moest er met veel verschillende partijen worden samengewerkt. Hierdoor moest er multidisciplinair worden aangestuurd en werd er geïmproviseerd op basis van persoonlijke contacten. “Ook kwamen we erachter dat we niet altijd dezelfde taal spreken als onze partners, wat soms zorgde voor onrust en onbegrip. Gelukkig werd ons tijdens de inzet al snel hulp aangeboden vanuit verschillende veiligheidsregio’s, waardoor we werden voorzien van informatiemanagers en een aansluiting op LCMS. Dit stelde ons in staat om een beter beeld te vormen doordat tijdens de inzet informatie van de bronregio uit LCMS kon worden gehaald. Ook werd er een tabblad aangemaakt om het beeld van de NRV te kunnen delen. Zo kreeg het actiecentrum zicht op de situatie ter plaatse, welke eenheden waar naartoe waren gestuurd, kon er nagedacht worden over een planning voor de aflossing van eenheden en hadden onze partners beeld over onze werkzaamheden. De belangrijkste les die wij na de inzet hebben getrokken is hoe belangrijk het is om met verschillende organisaties informatiegestuurd samen te werken. Informatie delen en snel een actueel en gezamenlijk beeld hebben is van cruciaal belang voor de effectiviteit van het operationele optreden.”
Aansluiten op de netcentrische werkwijze
Na de inzet heeft de NRV-stuurgroep het lectoraat Crisisbeheersing gevraagd om een evaluatie uit te voeren ten behoeve van de doorontwikkeling. Geconcludeerd werd dat het wenselijk is om voorbereidingen te treffen en afspraken te maken over de aansluiting van de NRV op de regionale crisisstructuur. “Voor de NRV was dit aanleiding om nog eens kritisch naar de randvoorwaardelijke processen van de eigen organisatie te kijken en na te denken over hoe aan te sluiten op de werkwijze van de veiligheidsregio’s. Wij hebben de ambitie uitgesproken om aan te willen sluiten bij de netcentrische werkwijze, zodat wij net als onze partners het proces van leiding en coördinatie meer snelheid, daadkracht en doelgerichtheid kunnen geven door informatiegestuurd te werken op basis van een actueel en gedeeld beeld. Hierop zijn we met een implementatietraject gestart dat in oktober 2023 wordt afgerond.”
Lees ook
De netwerkdag van het LEC IV op 14 maart jl. was ‘anders dan anders’. In plaats van de Brauerszaal van het NIPV was het voormalige klooster Mariënhof aan de rand van de historische binnenstad van Amersfoort de plaats van samenkomst voor de halfjaarlijkse bijeenkomst van de specialisten industriële veiligheid.
Met de omzetting van de PGS-reeks naar PGS’en ‘Nieuwe Stijl’, die enkele jaren geleden is gestart, is voor deze serie richtlijnen ook het digitale tijdperk begonnen. De nieuwe risico- en scenariogestuurde werkwijze met ‘doorklikfuncties’ werkt immers alleen in een digitale omgeving.
De eerste kandidaten voor het Traineeship Omgevingsveiligheid hebben zich gemeld. Op 5 maart ging de wervingscampagne online op de website van Brandweer Nederland en al binnen vier uur was de eerste reactie binnen.
Risicobeheersing en repressie zijn in het brandweerdomein de twee uitersten links en rechts in de veiligheidsketen. Maar verenigd in één persoon vormen ze een sterke combinatie. Mario Struik, specialist risicobeheersing bij Veiligheidsregio Utrecht, is één van de SIV’ers die kennis en kunde van beide taakvelden combineert in zijn brandweerloopbaan.
Joram Gielbert heeft op 1 februari zijn werkzaamheden voor de Veiligheidsregio Gelderland-Midden (VGGM) en het LEC IV beëindigd. Maar hij laat de industriële veiligheid beslist niet los, want als zelfstandig adviseur blijft hij in grote lijnen hetzelfde werk doen.
De inzet van waterschermen of waterstralen om bij chemische incidenten gas- of dampwolken te beïnvloeden, heeft vaak maar een beperkt effect.
Het afgelopen jaar stond voor het LEC IV vooral in het teken van het verstevigen van zijn positie en relaties in het netwerk van veiligheidspartners.
Directeur Risico- en Crisisbeheersing Edith van der Reijden geeft inzicht in samenwerking en veilige energietransitie.
Het Joint Research Centre van de Europese Commissie heeft een leidraad gepubliceerd voor het beheersen van risico’s van ‘Natech’ calamiteiten; industriële incidenten veroorzaakt door natuurgeweld, zoals aardbevingen, overstromingen of extreme temperaturen.