‘In de startblokken voor 1 januari 2024, bent u klaar voor de Omgevingswet?’
Nieuws van het LEC Industriële Veiligheid, november 2023
Nog ruim een maand te gaan en dan is het zo ver: de langverwachte invoering van de Omgevingswet. De invoeringsdatum 1 januari 2024 is bij Koninklijk Besluit, dat is voorgelegd aan de aan de Eerste en Tweede Kamer, vastgelegd. Tijd voor een laatste check bij de veiligheidsregio’s: zijn de specialisten risicobeheersing en industriële veiligheid er klaar voor om soepel de overgang te maken naar het nieuwe wettelijk kader voor hun IV-taken? Tijdens de netwerkdag van het LEC Industriële Veiligheid (LEC IV) op 9 november werd een workshop gewijd aan het opfrissen van de kennis en komend voorjaar staan ook nog enkele data voor een eendaagse opfriscursus op de agenda.
In de overgangsfase van de bestaande naar de nieuwe wetgeving is herhaling de kracht van de boodschap. Want voor de meeste adviseurs en toezichthouders bij de veiligheidsregio’s is het alweer een poos geleden dat zij de cursus ‘milieubelastende activiteiten en veiligheidsregio’s’ volgden. Het LEC IV organiseerde die cursus in het voorjaar van 2022 en door uitstel van de invoering van de Omgevingswet kan de kennis wat zijn verstoft. Daarom heeft het LEC IV in maart, april en mei 2024 zes data gereserveerd voor extra opfriscursussen, verspreid over het land. De nieuwe VTH-praktijk onder de Omgevingswet is dan net uit de startblokken en IV-medewerkers hebben dan hun eerste ervaringen achter de rug en hebben wellicht een goed beeld van (of juist veel vragen over) onderdelen van het wettelijk kader waarover zij hun kennis nog willen bijspijkeren.
Tijdens de laatste netwerkdag polste Karin Eshuis hoe de kennis bij de IV-specialisten er anno november 2023 voor staat. Wat zijn de belangrijkste wijzigingen in het wettelijk kader? Waar is het adviesrecht van de veiligheidsregio’s inzake milieubelastende activiteiten geregeld en waar kun je precies terugvinden welke regels en voorschriften voor bepaalde risicovolle activiteiten gelden? Nog even in een notendop: het begrip ‘inrichtingen’, bekend uit de Wet milieubeheer, verdwijnt en wordt in de Omgevingswet vervangen door ‘milieubelastende activiteiten’ (mba’s). Voor deze activiteiten, die een nadelige invloed op het milieu kunnen hebben, staan algemene regels in het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal), terwijl regels voor beoordeling (van aanvragen om vergunning) zijn opgenomen in het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl).
Het bevoegd gezag kan echter in de Omgevingsverordening (provincie) en het Omgevingsplan (gemeente) ook aanvullende regels stellen en een vergunningsplicht eisen, voor activiteiten die niet in het Bal staan maar ook aanvullend op de regels uit het Bal. Zo is bijvoorbeeld de energietransitie nog zo sterk in ontwikkeling, dat een deel van de daarmee samenhangende activiteiten nog niet in het Bal staan, terwijl ze wel risico’s opleveren voor milieu en veiligheid. Ten aanzien van het wettelijk adviesrecht van veiligheidsregio’s is van belang dat dit advies niet alleen betrekking heeft op de mba die in bijlage III wordt genoemd maar dat de veiligheidsregio ook andere activiteiten in de nabijheid daarvan bij haar advisering mag betrekken. Bijvoorbeeld als sprake is van een mogelijk escalatie- of domino-effect. Ergo: het is een complex stelsel van besluiten, verordeningen en plannen waarin de IV-functionarissen van de veiligheidsregio’s hun weg moeten zien te vinden om hun adviserende en toezichthoudende rol in de industrie adequaat te kunnen uitvoeren.
In de workshop kregen de deelnemers enkele praktische voorbeelden van scenario’s voor adviesaanvragen op hun bordje, aan de hand waarvan zij hun kennis konden toetsen. Een belangrijke vraag was die over het overgangsrecht. Hoe zit het met bedrijven die op de kritieke tijdgrens van invoering van de Omgevingswet een vergunningaanvraag indienen? Worden die beoordeeld volgens het oude of het nieuwe wettelijk kader? Het antwoord is simpel: aanvragen die vóór 1 januari 2024 bij het bevoegd gezag binnenkomen, worden volgens het oude stelsel afgehandeld; bij aanvragen vanaf 1 januari geldt het nieuwe kader van de Omgevingswet.
Karin Eshuis stelt vast dat na acht lange jaren ontwikkeling, discussie en wetgevingstraject de langverwachte Omgevingswet nu eindelijk echt zijn intrede doet, maar dat door die lange weg naar invoering er inmiddels wel ‘gaten’ zijn ontstaan in het toepassingsbereik. Bijvoorbeeld doordat nieuwe risicovolle-activiteiten hun intrede hebben gedaan, waarvoor de Omgevingswet nog geen houvast biedt, zoals verschillende activiteiten in het kader van de energietransitie. Een situatie waarvoor het LEC IV en de veiligheidsregio’s volgens Karin meerdere keren hebben gewaarschuwd tijdens het ontwikkelproces. Maar dat is de realiteit van wetgevingsprojecten, waarmee de mensen in de uitvoering te dealen hebben. Toekomstige ‘reparatie’ van de Omgevingswet is dus op onderdelen gewenst.
Download checklist ‘Ben ik Omgevingswet-proof (voor de industriële omgeving)?’
Zie verder: documenten Omgevingswet op onze webpagina.
Opfriscursus Omgevingswet in 2024
Het LEC IV organiseert in het voorjaar van 2024 een eendaagse cursus waarin de theorie weer even wordt opgefrist en de eerste ervaringen met elkaar kunnen worden gedeeld.
Doelgroep
Deze opfriscursus is bedoeld voor de specialisten industriële veiligheid binnen de veiligheidsregio’s, werkzaam in een of meer van de volgende taakvelden:
- Toezicht op Seveso-inrichtingen
- Advisering over aanvragen om omgevingsvergunning milieubelastende activiteiten
- Opstellen of toezicht houden op bedrijfsbrandweeraanwijzingen.
Inhoud
Tijdens deze opfriscursus staan we weer stil bij:
- Systematiek van de Omgevingswet en het Besluit activiteiten leefomgeving
- Gevolgen en veranderingen voor advies en toezicht door de veiligheidsregio
- De invloed van milieubelastende activiteiten op de bevoegdheden van de veiligheidsregio
- De koppeling tussen omgevingsvergunning mba en bedrijfsbrandweeraanwijzing: inhoudelijk en procedureel
Op deze cursusdag wordt de uitleg ondersteund met praktijkgerichte casussen en er is voldoende tijd om vragen te stellen en ervaringen te delen.
Data 2024 opfriscursus Omgevingswet
dinsdag 26 maart, tijdstip: 09:00 – 16:00 uur. Locatie: Regionaal opleidingscentrum Waalre
donderdag 28 maart, tijdstip: 09:00 – 16:00 uur. Locatie: Regionaal Opleidingscentrum Waalre
dinsdag 9 april, tijdstip: 09:00 – 16:00 uur. Locatie: Brandweerkazerne Vlaardingen
donderdag 11 april, tijdstip: 09:00 – 16:00 uur. Locatie: Brandweerkazerne Vlaardingen
dinsdag 14 mei, tijdstip: 09:00 – 16:00 uur. Locatie: NIPV, Arnhem
donderdag 16 mei, tijdstip: 09:00 – 16:00 uur. Locatie: Brandweerkazerne Woerden
Er kunnen per cursusdag maximaal 21 cursisten deelnemen.
Lees ook
De Landelijke Handhavingsstrategie Brzo is aangepast aan de Omgevingswet en heet nu Landelijke Handhavingsstrategie Seveso-inrichtingen. Het betreft een wetstechnische en tekstuele wijziging. Inhoudelijk zijn er geen wijzigingen.
Johan Braker, veiligheidsconsultant Industriële Veiligheid bij Veiligheidsregio Groningen, vertelt over zijn boeiende werk.
Jan Meinster van het LEC IV leidde een ‘inspiratietafel’ over de blusschuimtransitie. Duidelijk werd dat bedrijven behoefte hebben aan concrete informatie.
Met 2024 op de kalender wordt het voor de industrie en de brandweersector zaak haast te maken met de blusschuimtransitie. De Europese verordening die het gebruik van PFAS in blusschuim verbiedt, wordt namelijk in de loop van komend jaar van kracht.
De bijeenkomst was bedoeld om te informeren over de consequenties van de Omgevingswet voor de bedrijfsbrandweeraanwijzingen en de veranderende adviesrol van de veiligheidsregio’s.
Het LEC IV werkt aan het opstellen van zijn eerste meerjarenplan met meerjarenbegroting voor de periode 2024-2027.
Energie- en grondstoffentransitie, klimaatverandering, toenemende ketencomplexiteit; de hele maatschappij is in transitie. Ook de industrie en de transportketen krijgen met nieuwe risico’s te maken, met uitdagingen voor risico- en crisisbeheersingsspecialisten van de veiligheidsregio’s.
Het NIPV en het LEC IV bieden in 2024 een tweetal cursussen NFPA (National Fire Protection Association) aan. De Amerikaanse NFPA veiligheidsstandaarden worden ook in veel andere landen, waaronder Nederland, toegepast.
Het LEC IV was dit jaar prominent aanwezig op het Brandweer Event in het Autotron in Rosmalen. Het jaarlijkse tweedaagse event, georganiseerd door Brandweer Nederland en het NIPV, was voor het LEC en het Netwerk IV een gelegenheid bij uitstek om te netwerken en de bekendheid met het vakgebied industriële veiligheid bij de veiligheidsregio’s te vergroten.