Digitale PGS: interactief van risico’s en scenario’s naar doelen en maatregelen

Nieuws van het LEC Industriële Veiligheid, april 2024

Met de omzetting van de PGS-reeks naar PGS’en ‘Nieuwe Stijl’, die enkele jaren geleden is gestart, is voor deze serie richtlijnen ook het digitale tijdperk begonnen. De nieuwe risico- en scenariogestuurde werkwijze met ‘doorklikfuncties’ werkt immers alleen in een digitale omgeving. Nu de eerste PGS-documenten volledig digitaal zijn, worden voor de gebruikers de voordelen helder. “In de digitale opzet is het voor adviseurs industriële veiligheid veel eenvoudiger om de risico’s en scenario’s van een industriële activiteit gericht te vertalen naar doelen en maatregelen voor risicobeheersing en incidentrespons”, stelt Gerda Ekema, projectleider PGS bij NEN, waar het PGS-programmabureau is ondergebracht.

De meeste mensen die in het domein risicobeheersing met PGS-documenten te maken hebben, weten nog wel hoe het werkte vóór de documenten Nieuwe Stijl; het waren dikke papieren boekwerken waarin je eindeloos moest bladeren om erachter te komen welk pakket veiligheidsmaatregelen en -voorzieningen voor een bepaalde bedrijfssituatie van toepassing waren. Een wereld van verschil met de gedigitaliseerde documenten Nieuwe Stijl, met overzichtelijke rubrieken voor risicovolle activiteiten, reële incidentscenario’s en daaraan gekoppelde voorschriften en maatregelenpakketten, die interactief aan elkaar gekoppeld zijn.

Recente PGS’en

Gerda Ekema: “We zijn in 2021 gestart met de digitalisering en de eerste PGS’en Nieuwe Stijl die dat jaar online kwamen, waren de PGS 28 voor vloeibare brandstoffen in ondergrondse tanks en 33-1 voor tankstations voor LNG. Sindsdien hebben we al zo’n twintig PGS-publicaties gedigitaliseerd. De meest recente PGS’en die online beschikbaar zijn gekomen zijn de PGS 37-1 voor lithium-ion energieopslagsystemen en PGS 37-2 die betrekking heeft op de opslag van lithium-houdende energiedragers. Ook PGS 38 voor multi-energiestations is recentelijk gepubliceerd.”

Sommige gebruikers moesten volgens Ekema wel wennen aan de nieuwe werkwijze in een digitale omgeving en bij een aantal mensen die erg gehecht waren aan de ‘papieren werkomgeving’ was er aanvankelijk enige weerstand tegen de digitalisering. “Maar vanuit de stuurgroep en de PGS-teams horen we steeds meer geluiden dat mensen die aanvankelijk sceptisch waren nu heel enthousiast zijn over het interactieve karakter en de praktische voordelen van de handige digitale selectie- en filtertools. Het scheelt enorm veel handmatig zoekwerk en je komt sneller ‘to the point’ met maatregelen die horen bij een bepaald type activiteit en scenario.”

Print-PGS

De PGS-beheerorganisatie was wel gevoelig voor een behoefte die bij een deel van de PGS-gebruikers nog steeds bestaat ompdf-bestanden en papieren prints te maken van de documenten en heeft de digitale PGS’en hiervoor aangepast. Ekema: “Aanvankelijk leverde het uitprinten van delen van PGS-documenten problemen op, omdat in de pdf-weergave niet alle gelinkte paragrafen met maatregelenschema’s en andere documentverwijzingen werden getoond. Omdat we toch wilden voorzien in de behoeften van mensen die liever met een pdf of op papier werken, is de structuur van de publicatie sinds december jongstleden zo aangepast dat alle onderdelen die via doorklinkfuncties aan elkaar zijn gekoppeld ook in samenhang worden getoond in de pdf-/printversie.” Belangrijk om hierbij te vermelden is dat het genereren van een pdf of het printen van een publicatie op eigen verantwoordelijkheid van de gebruiker is. De digitale versie die beschikbaar is op de website Publicatiereeksgevaarlijkestoffen.nl is de enige geautoriseerde versie.

Beheer eenvoudiger

Los van het grotere gemak voor de adviseurs industriële veiligheid die de PGS gebruiken bij hun adviestaken, biedt de digitale omgeving ook voordelen voor de PGS-beheerorganisatie en voor de teams die aan herzieningen of nieuwe PGS’en werken. Bij het opstellen of actualiseren van een PGS gaat enorm veel informatie heen en weer. Vooral in de openbare commentaarronde, waarin een concept door heel veel mensen wordt meegelezen en van commentaar wordt voorzien.

Ekema vervolgt: “In de ’oude werkwijze’ moesten al die binnenkomende commentaren, van inhoudelijk deskundigen, de industrie en andere belanghebbende partijen, handmatig worden verwerkt in het conceptdocument. Om de digitale PGS mogelijk te maken, hebben we een digitale editor in gebruik genomen. Deze editor is zo ontwikkeld dat alle belanghebbenden hun commentaar op bepaalde passages rechtstreeks digitaal in dat hoofdstuk in de online publicatie kunnen invoeren. Dat scheelt aan de achterkant een enorme hoop werk. Ook dat is een positief aspect van een digitale PGS. Dus zowel de eindgebruikers als de beheerorganisatie hebben er voordeel bij.”