De doorwerking van de energietransitie op omgevingsveiligheid
23 mei 2022
De gevolgen van de energietransitie voor de omgevingsveiligheid zijn nog grotendeels onbekend. Het lectoraat Energie- en transportveiligheid onderzocht welke ontwikkelingen tot 2030 verwacht worden en hoe die kunnen doorwerken op de veiligheid van mensen die wonen en werken in de buurt waar deze ontwikkelingen plaatsvinden.
Door klimaatveranderingen moet de maatschappij overschakelen van fossiele energiebronnen op alternatieve, duurzame energiebronnen. De oorlog in Oekraïne heeft deze energietransitie in een stroomversnelling gebracht: Nederland wil eind 2022 van Russisch gas af zijn. Het lectoraat Energie- en transportveiligheid van NIPV onderzocht welke ontwikkelingen tot 2030 verwacht worden en hoe die kunnen doorwerken op de veiligheid van mensen die wonen en werken in de buurt waar deze ontwikkelingen plaatsvinden.
Belangrijke ontwikkelingen in de energietransitie zijn bijvoorbeeld elektrificatie en de overgang van aardgas naar waterstof. De gevolgen van deze ontwikkelingen voor de omgevingsveiligheid zijn nog grotendeels onbekend. In dit onderzoek is gekeken naar productie, transport, opslag en gebruik van energie in de gebouwde omgeving, de industrie en de mobiliteitssector. Het onderzoek laat zien dat de ontwikkelingen in de energietransitie gevolgen zullen hebben voor de omgevingsveiligheid, met name in de gebouwde omgeving. Dit vereist een nieuwe kijk op veiligheidsrisicobeleid en de manier waarop met veiligheidsrisico’s moet worden omgegaan.
Voor wie?
Dit rapport is bedoeld voor (adviseurs van) gemeenten, omgevingsdiensten, veiligheidsregio’s en andere organisaties en bedrijven die te maken krijgen met initiatieven en ontwikkelingen op het gebied van de energietransitie en daarbij rekening moeten houden met omgevingsveiligheid. De kennis uit dit rapport helpt om keuzes te maken op het gebied van veiligheid en ruimtelijke ordening. Bijvoorbeeld om te bepalen waar nieuwe initiatieven mogelijk zijn en of het nodig is om veiligheidsmaatregelen te nemen.
Lees ook
Het handboek bevat landelijke procedures en afspraken over C2000 en ook veel informatie die de veiligheidsregio’s kunnen gebruiken om C2000 optimaal in te richten.
De pandemie heeft enkele kwetsbaarheden zichtbaar gemaakt, maar er zijn ook zeker dingen goed opgepakt.
In NRC vertelt onderzoeker Karin Dangermond dat vrouwen een belangrijke meerwaarde hebben in een brandweerkorps.
“Laat weten wat er speelt in de regio”, zegt Hakan Meijer, lid van de stuurgroep Ontwikkelfonds. “Dan kunnen we met elkaar daarin optrekken en de goede keuzes maken. Zo draagt het onderwijsaanbod nog meer bij aan wat het werkveld graag wil.”
“Tijdens de opleiding ben ik erachter gekomen dat een bijdrage leveren aan de maatschappij voor mij nog belangrijker is dan dat ik eigenlijk dacht”, vertelt Joris Brehm, brandweerofficier in opleiding.
“Ik wilde graag vakbekwaam worden op het gebied van omgevingsveiligheid”, aldus Van der Donk. “Het flexibele leren was een goede uitkomst voor mij. Ik heb de leerblokken gekozen waarvan ik dacht: deze heb ik nodig!”
Hulpverleners zullen in de toekomst in de gebouwde omgeving vaker waterstof tegenkomen. Waterstofaggregaten zijn hier een voorbeeld van: ze worden op bouwterreinen en festivals gebruikt om op een duurzame manier stroom te leveren. Maar dit brengt ook risico’s met zich mee.
In 2023 ondersteunde Team Digitale Verkenning (TDV) maar liefst 330 keer bij een incident. Dit landelijk brandweerspecialisme levert onbemande systemen, zodat brandweermensen effectiever, efficiënter en veiliger hun werk kunnen doen. Het gaat om bijvoorbeeld drones, maar ook om blusrobots en om vierpotige robots.
Het uitvoeren van een technische ruimte als apart brandcompartiment blijkt geen realistische optie te zijn. Dat blijkt uit onderzoek van Wageningen Livestock Research, waaraan het NIPV heeft meegewerkt.