Bevoegdheden van burgemeesters en voorzitters veiligheidsregio’s bij (dreigende) digitale incidenten onderzocht

16 januari 2023

Wat kunnen (en mogen) burgemeesters en voorzitters veiligheidsregio’s bij digitale incidenten van het Rijk verwachten en andersom?

Het Veiligheidsberaad heeft het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV) verzocht een verkenning uit te voeren naar bestuur­lijke bevoegdheden bij (dreigende) digitale incidenten. Daarbij gaat het om juridische bevoegdheden en andere interventies van burgemeesters en/of voorzitters van veiligheidsregio’s.

Digitale ontwrichting als crisisscenario

De digitalisering van de samenleving blijft één van de grote ontwikkelingen van deze tijd. Technologische ontwikkelingen volgen elkaar in een onverminderd tempo op. Dit brengt vele kansen voor de samenleving met zich mee. Maar zorgt, vanwege onze toenemende afhankelijkheid van digitale systemen, ook voor kwetsbaarheden. De vervlechting van digitale systemen en maatschappelijke processen zorgt ervoor, dat we als samenleving rekening moeten houden met digitale ontwrichting als crisisscenario.

Wat zijn de bevoegdheden van burgemeesters en/of voorzitters veiligheidsregio’s bij (dreigende) cyberincidenten?

Burgemeesters en/of voorzitters veiligheidsregio’s hebben géén specifieke bevoegdheden waarmee zij bij cyberincidenten in kunnen grijpen. Wel staan hen, zo blijkt uit deze studie, in de ‘koude/ lauwe fase’ andere interventies ter beschikking op het gebied van cyberwaakzaamheid en cyberweerbaarheid. Denk hierbij aan interventies op het gebied van vergunningen, risicodialoog en stakeholdermobilisatie. Deze interventies bieden burgemeesters (vanuit hun rol als bestuurder, aanjager en bemiddelaar) aangrijpingspunten voor het bevorderen van cyberwaakzaamheid en -weerbaarheid. Deze interventies worden in praktijk niet of nauwelijks gebruikt.

Net zoals in de ‘koude/lauwe fase van een (dreigende) crisis’, beschikt een burgemeester en/of voorzitter veiligheidsregio’s in de ‘warme fase’ over reguliere bevoegdheden ten aanzien van openbare orde en veiligheid. Een burgemeester en/of voorzitter veiligheidsregio beschikt niet over specifieke bevoegdheden die hij/zij kan inzetten bij digitale incidenten. Net als bij andere bovenregionale crises spelen er bij digitale incidenten, waarbij meerdere regio’s betrokken zijn, wel een aantal terugkerende vragen en onduidelijkheden. Onder meer op het gebied van informatievoorziening, bestuurlijke afstemming en wederzijdse verwachtingen: wat kan (en mag) een burgemeester/voorzitter veiligheidsregio bij digitale incidenten van het Rijk (NCTV, NCSC) verwachten en andersom?

Lees ook

10-07-2025
De meeste mensen deugen: lessen uit een bijzondere doorleefsessie over grootschalige stroomuitval

In Veiligheidsregio Twente werd onlangs een unieke doorleefsessie gehouden. Geen gewone crisisoefening, maar een diepgaande verkenning van wat er gebeurt als West-Europa 3 dagen zonder elektriciteit komt te zitten.

10-07-2025
Update programma Klimaatveiligheid

Programmamanager Charlotte van Ruijven geeft het laatste nieuws over het programma Klimaatveiligheid.

10-07-2025
Pilot projectwerkplaats: inventarisatie gevolgen hitte en droogte afgerond

Voor een betere voorbereiding op extreme hitte en extreme droogte zijn de mogelijke gevolgen voor publieke veiligheid en mogelijke betrokken partners in kaart gebracht.

09-07-2025
NIPV ontvangt subsidie voor onderzoeksbijdrage aan vernieuwend onderzoek naar crowd-simulaties

Het NIPV gaat een bijdrage leveren aan het project INVISE, een samenwerking met technologiepartner uCrowds en de Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland. Het project richt zich op de ontwikkeling van digital twins: digitale kopieën van de leefomgeving, die beter kunnen voorspellen hoe mensen zich gedragen bij grote evenementen en in crisissituaties.

09-07-2025
Netcentrische crisisbeheersing: van ad hoc-afstemming naar op tijd in de startblokken

Drie crisispartners blikken terug op de netcentrische samenwerking tijdens de NAVO-top 2025.

07-07-2025
Factsheet SIS-inzet Tarwekamp Den Haag (‘Ik zoek mijn naaste’)

Na de explosie op 7 december 2024, ging het telefoonnummer ‘Ik zoek mijn naaste’ open voor ongeruste naasten van mogelijke slachtoffers.

03-07-2025
Van pionieren naar professionaliseren: landelijke brandweerspecialismen goed op weg

Landelijke brandweerspecialismen ontwikkelden zich tot onmisbare eenheden. Nu is het tijd voor de volgende fase.

27-06-2025
Jaarverslag 2024: werken aan de uitdagingen van vandaag en de oplossingen van morgen

In dit verslag leggen we financiële verantwoording af en blikken we terug op onze rol binnen het veiligheidsdomein, met een focus op het ondersteunen van veiligheidsregio’s en crisispartners op het gebied van onderzoek, onderwijs, informatievoorziening en ondersteuning.

24-06-2025
Nieuwe leergang Jeugdbrandweer Junioren gelanceerd 

Tijdens de landelijke coördinatorendag van de Jeugdbrandweer in mei is de nieuwe leergang Jeugdbrandweer Junioren gepresenteerd. Het NIPV heeft bijgedragen aan het samenstellen van het onderwijsmateriaal samen met jeugdleiders uit de veiligheidsregio’s.