Bevoegdheden van burgemeesters en voorzitters veiligheidsregio’s bij (dreigende) digitale incidenten onderzocht

16 januari 2023

Wat kunnen (en mogen) burgemeesters en voorzitters veiligheidsregio’s bij digitale incidenten van het Rijk verwachten en andersom?

Het Veiligheidsberaad heeft het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV) verzocht een verkenning uit te voeren naar bestuur­lijke bevoegdheden bij (dreigende) digitale incidenten. Daarbij gaat het om juridische bevoegdheden en andere interventies van burgemeesters en/of voorzitters van veiligheidsregio’s.

Digitale ontwrichting als crisisscenario

De digitalisering van de samenleving blijft één van de grote ontwikkelingen van deze tijd. Technologische ontwikkelingen volgen elkaar in een onverminderd tempo op. Dit brengt vele kansen voor de samenleving met zich mee. Maar zorgt, vanwege onze toenemende afhankelijkheid van digitale systemen, ook voor kwetsbaarheden. De vervlechting van digitale systemen en maatschappelijke processen zorgt ervoor, dat we als samenleving rekening moeten houden met digitale ontwrichting als crisisscenario.

Wat zijn de bevoegdheden van burgemeesters en/of voorzitters veiligheidsregio’s bij (dreigende) cyberincidenten?

Burgemeesters en/of voorzitters veiligheidsregio’s hebben géén specifieke bevoegdheden waarmee zij bij cyberincidenten in kunnen grijpen. Wel staan hen, zo blijkt uit deze studie, in de ‘koude/ lauwe fase’ andere interventies ter beschikking op het gebied van cyberwaakzaamheid en cyberweerbaarheid. Denk hierbij aan interventies op het gebied van vergunningen, risicodialoog en stakeholdermobilisatie. Deze interventies bieden burgemeesters (vanuit hun rol als bestuurder, aanjager en bemiddelaar) aangrijpingspunten voor het bevorderen van cyberwaakzaamheid en -weerbaarheid. Deze interventies worden in praktijk niet of nauwelijks gebruikt.

Net zoals in de ‘koude/lauwe fase van een (dreigende) crisis’, beschikt een burgemeester en/of voorzitter veiligheidsregio’s in de ‘warme fase’ over reguliere bevoegdheden ten aanzien van openbare orde en veiligheid. Een burgemeester en/of voorzitter veiligheidsregio beschikt niet over specifieke bevoegdheden die hij/zij kan inzetten bij digitale incidenten. Net als bij andere bovenregionale crises spelen er bij digitale incidenten, waarbij meerdere regio’s betrokken zijn, wel een aantal terugkerende vragen en onduidelijkheden. Onder meer op het gebied van informatievoorziening, bestuurlijke afstemming en wederzijdse verwachtingen: wat kan (en mag) een burgemeester/voorzitter veiligheidsregio bij digitale incidenten van het Rijk (NCTV, NCSC) verwachten en andersom?

Lees ook

17-04-2025
Nieuw bijscholingsprogramma scherpt brandonderzoeker

Brandonderzoekers kunnen zich vanaf nu inschrijven voor verschillende bijscholingsthema- en trainingsdagen die het NIPV dit jaar aanbiedt.

17-04-2025
Akkoord op vervolgstappen programma Onderwijs Onderweg

Deze besluiten vormen een volgende stap in het verbeteren van het onderwijsstelsel voor brandweerzorg en crisisbeheersing.

14-04-2025
Met BI processen en besluitvorming in het veiligheidsdomein ondersteunen 

“Voorheen was BI vooral terugkijken, nu is daarnaast realtime presentatie van data mogelijk. De volgende stap is misschien wel de toekomst voorspellen: data science”, vertellen Wolfgang Hasse en Ninke Maes van het BI-team van het NIPV.

08-04-2025
Bedrijfsbrandweercasus verbindt NIPV en bedrijf

Groot leerrendement voor bedrijf en brandweeronderwijs: een farmaceutisch bedrijf liet zijn bedrijfsbrandweeraanwijzing doorlichten als praktijkcasus voor het leerblok Bedrijfsbrandweer van het NIPV.

08-04-2025
SIV’er in de praktijk: Els Martijn, Veiligheidsregio Zeeland

“In mijn nieuwe job zie ik volop nieuwe uitdagingen, want er is heel veel industriële bedrijvigheid in Zeeland. De grote dynamiek in de industrie en de variatie maken dit werk leuk”, vertelt Els Martijn.

08-04-2025
Advisering door de veiligheidsregio’s: “doden voorkomen doen we aan de voorkant”

Op het Jaarcongres Relevant op 11 juni verzorgen Frank Lelieveld en Vincent de Winter-Moraal namens het LEC Industriële Veiligheid een informatiesessie over de adviesrol van de veiligheidsregio’s in de omgevingsveiligheid.

08-04-2025
Cyberrisico’s risicorelevante bedrijven: gericht toezicht nodig

In opdracht van het LEC Industriële Veiligheid is een verkennend onderzoek gedaan naar de systemen voor het signaleren, bestrijden en beheersen van incidenten bij risicorelevante industriële bedrijven.

08-04-2025
Klimaatverandering en Seveso-bedrijven: oproep tot bewustwording

Het LEC Industriële Veiligheid heeft een kennisdocument uitgebracht om de bewustwording over het thema ‘Natech-incidenten’ in de industrie en bij de veiligheidsregio’s te bevorderen.

08-04-2025
Terugblik op netwerkdag LEC Industriële Veiligheid: nieuwe verstoringen en kansen

Een duidelijke en harde boodschap tijdens de netwerkdag van het LEC IV: Nederland moet zich voorbereiden op wat decennia lang ondenkbaar leek: een oorlogssituatie als gevolg van escalerende geopolitieke conflicten.