Blog: Zowel één landelijk als lokale steunpunten gewenst!*

14 maart 2022

Voorkom dat mensen van het kastje naar de muur worden gestuurd.

Jan Mans – burgemeester van Enschede ten tijde van de vuurwerkramp – werd in 2000 overvallen toen opeens een legertje ambtenaren van VWS op de stoep stond in het gemeentehuis van Enschede en hem aangaf dat een informatie- en adviescentrum zou worden opgestart.

Dit onverwachte activisme vanuit het ministerie was een rechtstreeks gevolg van de parlementaire enquêtecommissie Bijlmerramp (rapport verscheen in 1999) die vaststelde dat indertijd in 1992 een goede gecoördineerde informatievoorziening ontbrak. De toenmalige minister (mevrouw Borst) moest bijna aftreden en had in 2000 haar lesje geleerd.

De kern van een IAC is dat het uitgaat van de één loketfunctie. Een slachtoffer van een calamiteit of andere directe betrokkene dient niet steeds van het kastje naar de muur te worden gestuurd. Er wordt fysiek dan wel virtueel één plaats gecreëerd waar deze persoon terecht kan. Achter dat ene loket zijn dat verschillende hulp- en ondersteuningsfuncties (over onderdak en wonen, over werk en uitkering, over medische en psychosociale zorg, e.v.) verenigd. Het zal duidelijk zijn dat bij een ’klassieke’ ramp die zich op één plaats voltrekt, het organiseren van een IAC nog betrekkelijk eenvoudig is. De nabestaanden van MH-17 woonden door het gehele land en toen is dan er ook voor gekozen een digitaal centrum in te richten.

Bij de coronacrisis zagen wij wel vele plekken waar mensen informatie konden verkrijgen (Infoportalen) maar lang niet iedereen was op de hoogte van al deze – veelal gescheiden – informatie- en adviespunten.

In deze Oekraïne-situatie is het zeker ook ingewikkeld hoe je dat het beste kan organiseren; we zien al vele initiatieven en coördinatiepunten. Op landelijk niveau lijkt met het Knooppunt Coördinatie en Informatie Oekraïne (KCIO) een centrale actor in de maak die zowel de professionals als de burgers kan ondersteunen. Daarvoor is het nodig dat dit punt (of een ander) wel het landelijk aangewezen centrale punt wordt met een duidelijk budget, mandaat en bevoegdheden.

Al zal dit de duidelijkheid en communicatie landelijk aanmerkelijk kunnen bevorderen, hiermee zijn we er zeker nog niet. In een fors aantal steden (naar schatting zo’n 50-75, maar ook denkbaar is dat alle gemeenten een apart herkenbaar loket inrichten) zal ook een fysiek IAC ingericht moeten worden. Een plek waar Oekraïners (en mogelijk straks ook Russen) maar ook de eigen inwoners in de regio terecht kunnen voor informatie en advies.

Menno van Duin, lector Crisisbeheersing



* Michel Duckers, Marleen Kraaij, IJle Stelstra, Maaike van Dam en Vina Wijkhuijs dank voor het meelezen

Lees ook

25-04-2025
Scholieren bedenken slimme oplossingen voor brandweervraagstukken

Op 16 april streden 8 groepjes scholieren om de Technasium Brandweer Award 2024-2025. Lector Ricardo Weewer en onderzoeker Joost Hermans maakten deel uit van de jury.

25-04-2025
Leertraject over respons op digitale kwetsbaarheid

Het NIPV heeft een leertraject begeleid naar de respons op de storing op het Netherlands Armed Forces Integrated Network (NAFIN) van eind augustus 2024.

25-04-2025
Onderzoek naar rol batterijmanagementsysteem ter preventie van thermal runaway

Kan een batterijmanagementsysteem (BMS) helpen bij het voorkomen van een thermal runaway? Het NIPV deed onderzoek naar de werking van BMS’en en hun preventieve mogelijkheden.

23-04-2025
Norm voor veiligheid en prestaties brandweervoertuigen vernieuwd

Norm NEN-EN 1846-2 beperkt risico’s zodat brandweermensen veiliger kunnen werken. Deze zijn vernieuwd om onder meer de aanschaf van elektrische brandweervoertuigen makkelijker te maken.

17-04-2025
Nieuw bijscholingsprogramma scherpt brandonderzoeker

Brandonderzoekers kunnen zich vanaf nu inschrijven voor verschillende bijscholingsthema- en trainingsdagen die het NIPV dit jaar aanbiedt.

17-04-2025
Akkoord op vervolgstappen programma Onderwijs Onderweg

Deze besluiten vormen een volgende stap in het verbeteren van het onderwijsstelsel voor brandweerzorg en crisisbeheersing.

14-04-2025
Met BI processen en besluitvorming in het veiligheidsdomein ondersteunen 

“Voorheen was BI vooral terugkijken, nu is daarnaast realtime presentatie van data mogelijk. De volgende stap is misschien wel de toekomst voorspellen: data science”, vertellen Wolfgang Hasse en Ninke Maes van het BI-team van het NIPV.

08-04-2025
Bedrijfsbrandweercasus verbindt NIPV en bedrijf

Groot leerrendement voor bedrijf en brandweeronderwijs: een farmaceutisch bedrijf liet zijn bedrijfsbrandweeraanwijzing doorlichten als praktijkcasus voor het leerblok Bedrijfsbrandweer van het NIPV.

08-04-2025
SIV’er in de praktijk: Els Martijn, Veiligheidsregio Zeeland

“In mijn nieuwe job zie ik volop nieuwe uitdagingen, want er is heel veel industriële bedrijvigheid in Zeeland. De grote dynamiek in de industrie en de variatie maken dit werk leuk”, vertelt Els Martijn.