SIV‘er in de praktijk: Johan Braker

Nieuws van het LEC Industriële Veiligheid, december 2023

Seveso-regio Noord, bestaande uit de Veiligheidsregio’s Groningen, Fryslân en Drenthe, heeft niet het industrieprofiel van het Rijnmondgebied, maar voor een ‘saaie job’ hoeft Johan Braker, veiligheidsconsultant Industriële Veiligheid bij Veiligheidsregio Groningen en coördinator voor Seveso-regio Noord, beslist niet bang te zijn. “Er liggen de komende jaren meer dan genoeg uitdagingen op mijn bordje, die deels te maken hebben met de grote ambities in de regio op het gebied van energietransitie. Die ontwikkelingen maken mijn werk heel boeiend.”

En boeiend vindt hij het domein industriële veiligheid sowieso al. De charme van zijn rol als veiligheidsconsultant vat hij als volgt samen: “De industrie is een mooie en dynamische omgeving om in te werken. Als adviseur en inspecteur kom je op heel bijzondere locaties met veel techniek en complexe processen. Een omgeving waar je als veiligheidsspecialist echt verschil kan maken en kan bijdragen aan de veiligheid van bedrijven en hun omgeving. Dat trekt mij.”

Johan Braker werkt sinds 2002 in het brandweerdomein. Hij begon destijds met brandveiligheid in de gemeente Stadskanaal. In 2007 maakte hij de overstap naar Brandweer Regio Groningen als onderdeel van Hulpverleningsdienst Groningen, de voorloper van de huidige veiligheidsregio. “Aanvankelijk hield ik mij binnen de afdeling Risicobeheersing bezig met externe veiligheid en vanaf 2009 kwam daar industriële veiligheid bij. Zo leerde ik de industriële wereld en de bijbehorende externe risico’s kennen. Tot 2014, want toen kwam ik tot de conclusie dat externe veiligheid en industriële veiligheid in feite twee specialistische hoofdtaken zijn. Industriële veiligheid vroeg zoveel tijd en energie, dat ik de beslissing heb genomen om mij volledig op het specialisme industriële veiligheid te richten. Daar ligt mijn persoonlijke interesse; ik vind het leuker om actief de regio’s in te gaan en bij de chemische bedrijven inspecties uit te voeren, dan achter een bureau bezig te zijn met groepsrisicoberekeningen en te adviseren over de verantwoording daarvan.”

Braker ziet in zijn praktijk een organisatie en een werkgebied die in verandering zijn. De ‘ruk naar links’ in de veiligheidsketen is duidelijk zichtbaar in de personele bezetting van de afdeling Risicobeheersing. “In mijn eerste jaren werkten er zeven mensen bij de afdeling Risicobeheersing van de toenmalige Brandweer Regio Groningen, aangevuld met diverse medewerkers op gemeentelijke brandweerkazernes. Nu is het taakgebied meer gecentraliseerd en werken we met 43 medewerkers binnen de afdeling Risicobeheersing. Een groot deel van de medewerkers is gehuisvest op de hoofdkazerne in de stad Groningen. Het inspectiewerk, bestaande uit Seveso-inspecties, doen we met zes inspecteurs. Bijzonder en uniek in ons gebied is dat alle inspecteurs in Seveso-regio Noord in dienst zijn van Veiligheidsregio Groningen. Al meer dan 20 jaar één team, gevestigd op één kantoorlocatie met een uniforme werkwijze. Met die inspecteurspool voeren we inspecties uit bij de circa 50 Seveso-inrichtingen in 3Noord. De veiligheidsregio’s Drenthe en Fryslân hebben daarvoor een dienstverleningsovereenkomst met Veiligheidsregio Groningen afgesloten.”

De komende jaren komen er veel nieuwe uitdagingen op het bordje van Braker en zijn collega’s. Want, los van de industrie die moet verduurzamen en aardgas geleidelijk zal vervangen door alternatieve energiebronnen, heeft regio Noord ook grote ambities op het gebied van de landelijke en internationale energietransitie.

Braker: “De afgelopen jaren zat de belangrijkste concentratie van ons werk in de industrie op Chemiepark Delfzijl én in de aardgassector met zijn strategische installaties voor de energievoorziening in Nederland en Europa. Dat is aan het veranderen sinds de Groningse gaskraan is dichtgedraaid na het herziene beleid als gevolg van de aardbevingen in Noord-Groningen, maar ook door de oorlog in Oekraïne. In plaats van aardgas te exporteren, importeren we tegenwoordig aardgas. Nederland was plotseling kwetsbaar door de afhankelijkheid van buitenlands gas na het grotendeels stoppen van de eigen gaswinning. Dat had consequenties, enerzijds doordat Nederland aardgas uit Noorwegen ging importeren. Anderzijds door de komst van een reusachtige drijvende LNG-terminal in de Eemshaven, waar we qua risicobeheersing heel wat energie in hebben gestoken. Omdat het hoogcalorisch gas betreft, dat moet worden aangepast op het Nederlandse net, is bij Veendam een enorme stikstoffabriek gebouwd. Die fabriek, in het bijzonder de mengstraten waar enorme volumes gas doorheen gaan, is een nieuwe Seveso-inrichting in ons werkgebied. Ook de LNG-terminal in de Eemshaven is een nieuwe Seveso-inrichting.”

En meer zullen volgen, want de nu al omvangrijke windparkensector in Noord-Nederland zal waterstofproductie gaan genereren en daarnaast wordt in Delfzijl het terrein van een aluminiumsmelterij omgebouwd naar een giga-batterij ter grootte van 15 voetbalvelden, om het surplus van opgewekte groene stroom in op te slaan voor later gebruik. Braker: “Die aluminiumsmelterij was tot begin dit jaar een Seveso-inrichting, die als gevolg van de gestegen energieprijzen failliet ging. Nu komt er een nieuw type bedrijf voor terug, met ontzagwekkende volumes lithium-ion batterijen. Bepaald geen standaard bedrijf in de sector, dus er is ook geen standaard veiligheidsbeleid voor. Er is wel een PGS 37-1 voor energieopslagsystemen, maar die is niet specifiek afgestemd op het immense volume van deze ‘Giga Storage’. Het beoordelen van de risico’s en het ontwikkelen van een veiligheidsconcept voor dat batterijstation van onvoorstelbare proporties zullen dus maatwerk worden.”

Dat is precies wat Braker het aantrekkelijke vindt aan zijn werk. Voortschrijdende ontwikkelingen, nieuwe technologieën en transities, die naast kansen ook risico’s introduceren. “Dat je met je opgebouwde kennis en ervaring kan bijdragen aan solide veiligheidswaarborgen voor dergelijke bijzondere bedrijven, is wat ik mooi en aantrekkelijk vind in mijn werk. Nu niet meer aan de advieskant, maar vooral in het toezicht. Zowel in de advisering als bij inspecties houd ik van oplossingsgericht werken, bij voorkeur samen met de bedrijven en met andere inspectiepartners. Met dialoog kom je het verst in deze wereld. Veiligheid in de industrie kun je op twee manieren realiseren; je kunt het afdwingen met streng toezicht en handhaving als dingen niet kloppen of het bottom-up laten groeien door met bedrijven in gesprek te gaan en bewustwording en urgentie te creëren. Dat laatste spreekt mij meer aan dan strenge inspecties. Maar waar het moet, zal handhavend worden opgetreden.”

Braker heeft het naar zijn zin bij Veiligheidsregio Groningen en spreekt van een ‘mooi bedrijf’ met een prachtig team. En door de nauwe samenwerking tussen 3Noord is er volop afwisseling en dynamiek. Elke dag is anders. Het is ook een organisatie die de veiligheid van haar eigen medewerkers hoog in het vaandel heeft, stelt Braker vast: afgelopen jaren heeft de veiligheidsregio al haar Seveso-inspecteurs die op bedrijfsterreinen komen, voorzien van nieuwe persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s). Een veiligheidsupgrade die ook de inspectiepartners en de bedrijven niet ontging. Braker: “Het viel onze collega-inspectiediensten en contactpersonen van de bedrijven op dat we met onze nieuwe PBM’s voor een hoge arbostandaard hebben gekozen. Inmiddels hebben diverse andere diensten, maar ook bedrijven, ons voorbeeld gevolgd, zodat we gezamenlijk hetzelfde veiligheidsniveau uitstralen naar de omgeving. Mooi dat we zo elkaar ook op aspecten van veilig en gezond werken stimuleren.”