Nieuwe aansturing PGS-organisatie
September 2022
De PGS-organisatie is in transitie. De programmaraad is omgedoopt tot stuurgroep en na ruim 11 jaar draagt Geerlof Bijsterbosch als vertegenwoordiger van de brandweersector het stokje over aan opvolger Jamie Mutsaerts (Veiligheidsregio Gelderland-Zuid). De PGS-organisatie zal zich de komende tijd onder andere gaan richten op het nog beter toepasbaar maken van de PGS-documenten op de praktijk van de industriële veiligheidstaken van de veiligheidsregio en op een mogelijke verbreding naar PGS-documenten voor risicorelevante bedrijven buiten het Brzo-domein.
Geerlof Bijsterbosch (Veiligheidsregio Utrecht) heeft meer dan elf jaar de brandweer vertegenwoordigd in de programmaraad PGS. Hij is tevens voorzitter van de Sector Milieu & Industrie, die onderdeel is van het Netwerk Industriële Veiligheid van Brandweer Nederland. Die functie zet Geerlof nog voort en hij blijft ook deelnemen in enkele PGS-commissies die nog werken aan de afronding van PGS-documenten nieuwe stijl.
Die omzetting van de bestaande documenten in de PGS-reeks naar de nieuwe stijl, geënt op concrete scenario’s, was de afgelopen jaren een van de grootste klussen voor de PGS-Programmaraad. Dat verreweg de meeste PGS’en inmiddels zijn aangepast naar nieuwe stijl, wil volgens Geerlof Bijsterbosch niet zeggen dat die missie is volbracht, want na evaluatie blijkt een bijstelling dringend gewenst.
Praktischer en compacter
“De bedoeling was dat de PGS’en voor de veiligheidsregio’s beter bruikbaar zouden zijn in hun adviespraktijk voor industriële veiligheid, maar die opzet is nog niet geslaagd. Reden is dat de documenten te omvangrijk en te gedetailleerd zijn geworden. Er is een poging gedaan om iedere denkbare situatie in de Nederlandse industrie tot in detail te beschrijven. Dat is niet werkbaar, want daarvoor is de variatie binnen de industrie veel te groot. Een PGS-document moet vooral een algemeen bruikbaar raamwerk zijn met een overzicht van de best beschikbare technieken om de veiligheid van de verschillende bedrijvencategorieën te waarborgen. Er moet dus nog een verdere inhoudelijke slag gemaakt worden om de documenten voor de veiligheidsregio’s nog gebruiksvriendelijker, praktischer en vooral compacter te maken.”
| “De PGS-reeks heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de eenheid van advisering door de Nederlandse brandweer” |
Over het belang van de PGS-reeks voor de veiligheid van de industrie is geen enkele discussie. Daarin hebben de richtlijnen zich volgens Bijsterbosch meer dan bewezen. “De PGS-reeks heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de eenheid van advisering door de Nederlandse brandweer en de documenten hebben de afgelopen jaren een sterkere positie gekregen als wettelijke veiligheidsvoorschriften. Nederland heeft hiermee internationaal een voortrekkersrol. Enkele PGS’en zijn de afgelopen jaren zelfs vertaald in andere Europese landen, die meer houvast zochten in het waarborgen van de veiligheid bij hoogrisicobedrijven.”
Het was vooral de werkwijze in de vroegere PGS-programmaraad die in de totstandkoming van de PGS’en een keerzijde had. Het proces was volgens Bijsterbosch te omslachtig en te tijdrovend, doordat te veel mensen iets van een PGS moesten vinden, voordat een concept voldoende was uitgewerkt om vast te stellen. “Daardoor duurt het gemiddeld twee jaar vóórdat een PGS wordt opgeleverd. In die tijd zijn beschikbare technieken en inzichten soms al door de praktijk achterhaald. Een belangrijke opgave voor de nieuwe PGS-organisatie is dan ook om met een compacter team de doorlooptijd van een PGS-project aanmerkelijk te versnellen.”
Een speerpunt voor Jamie Mutsaerts in zijn nieuwe rol als vertegenwoordiger van het brandweerveld in de Stuurgroep. Hij volgde de opleiding chemische technologie en de 48e voltijd brandweerofficiersopleiding en werkt sinds 2009 bij de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid. Sinds 2011 participeert hij ook in de Sector Milieu & Industrie en hij heeft meegewerkt aan PGS 12, 13 en 38.
Kortere doorlooptijd
Jamie Mutsaerts: “Belangrijk voor de Stuurgroep is dat we meer gaan sturen op resultaat en op een kortere doorlooptijd voor de totstandkoming van een PGS. Dan kunnen bestaande PGS’en sneller worden aangepast aan veranderende inzichten en technieken en kunnen PGS’en voor nieuwe risico’s sneller worden voltooid. De industrie en ontwikkelingen in de markt veranderen voortdurend. Zie bijvoorbeeld de ontwikkeling van de PGS-documenten voor gebruik van elektrische energiedragers in relatie tot de energietransitie. Naast de PGS 37-1 voor energie opslag systemen en de 37-2 voor batterij-opslagloodsen, zal er waarschijnlijk ook een deel voor laadvoorzieningen en een deel voor verwerking van oude lithium-ion batterijen komen.”
| “Belangrijk voor de Stuurgroep is dat we meer gaan sturen op resultaat en op een kortere doorlooptijd” |
De stuurgroep inventariseert welke onderwerpen geschikt zijn voor het opstellen van een nieuwe PGS. Vanuit Brandweer Nederland wordt momenteel geïnventariseerd welke onderwerpen binnen de scope van een PGS passen of waarvoor een bestaande PGS op moet worden aangevuld.
Capaciteitsvraagstuk
Mutsaerts stelt vast dat de PGS-organisatie met de verschillende deelnemers in de teams een klein wereldje is. Dat heeft voor- en nadelen. “Voordeel is dat de lijnen kort zijn en dat je binnen het netwerk snel de juiste mensen met bepaalde expertise kan vinden die binnen een PGS-team nodig is. De keerzijde is dat we een ‘niche-club’ zijn, met schaarse personele capaciteit. Het vinden en binden van voldoende specialisten in het netwerk IV om zitting te nemen in PGS-teams is een blijvende uitdaging. Het borgen van voldoende capaciteit en kennis is een voornaam aandachtspunt voor de Stuurgroep en Brandweer Nederland voor de komende jaren. We moeten met elkaar nadenken over hoe we voor de toekomst slimmer kunnen investeren in menskracht, bijvoorbeeld door collectief mensen te werven en op te leiden op dit belangrijke specialisme.”
Lees ook
De netwerkdag van het LEC IV op 14 maart jl. was ‘anders dan anders’. In plaats van de Brauerszaal van het NIPV was het voormalige klooster Mariënhof aan de rand van de historische binnenstad van Amersfoort de plaats van samenkomst voor de halfjaarlijkse bijeenkomst van de specialisten industriële veiligheid.
Met de omzetting van de PGS-reeks naar PGS’en ‘Nieuwe Stijl’, die enkele jaren geleden is gestart, is voor deze serie richtlijnen ook het digitale tijdperk begonnen. De nieuwe risico- en scenariogestuurde werkwijze met ‘doorklikfuncties’ werkt immers alleen in een digitale omgeving.
De eerste kandidaten voor het Traineeship Omgevingsveiligheid hebben zich gemeld. Op 5 maart ging de wervingscampagne online op de website van Brandweer Nederland en al binnen vier uur was de eerste reactie binnen.
Risicobeheersing en repressie zijn in het brandweerdomein de twee uitersten links en rechts in de veiligheidsketen. Maar verenigd in één persoon vormen ze een sterke combinatie. Mario Struik, specialist risicobeheersing bij Veiligheidsregio Utrecht, is één van de SIV’ers die kennis en kunde van beide taakvelden combineert in zijn brandweerloopbaan.
Joram Gielbert heeft op 1 februari zijn werkzaamheden voor de Veiligheidsregio Gelderland-Midden (VGGM) en het LEC IV beëindigd. Maar hij laat de industriële veiligheid beslist niet los, want als zelfstandig adviseur blijft hij in grote lijnen hetzelfde werk doen.
De inzet van waterschermen of waterstralen om bij chemische incidenten gas- of dampwolken te beïnvloeden, heeft vaak maar een beperkt effect.
Het afgelopen jaar stond voor het LEC IV vooral in het teken van het verstevigen van zijn positie en relaties in het netwerk van veiligheidspartners.
Directeur Risico- en Crisisbeheersing Edith van der Reijden geeft inzicht in samenwerking en veilige energietransitie.
Het Joint Research Centre van de Europese Commissie heeft een leidraad gepubliceerd voor het beheersen van risico’s van ‘Natech’ calamiteiten; industriële incidenten veroorzaakt door natuurgeweld, zoals aardbevingen, overstromingen of extreme temperaturen.