Algemene informatie
Gemeenten hebben als onderdeel van het openbaar bestuur een algemene zorgplicht voor hun inwoners en vervullen daarmee een essentiële rol in de crisisbeheersing. De maatregelen en voorzieningen die gemeenten nemen met het oog op een ramp of crisis worden bevolkingszorg genoemd.
Organisatie bevolkingszorg
De organisatie van bevolkingszorg verschilt per veiligheidsregio, maar dezelfde processen worden uitgevoerd. De organisatie van bevolkingszorg kan verschillen op basis van het risicoprofiel in de regio en de in de regio gemaakte keuzes rondom intergemeentelijke samenwerking.
Bevolkingszorgtaken
In de Wet veiligheidsregio’s is het college van burgemeester en wethouders (B&W) belast met de organisatie van de rampenbestrijding en crisisbeheersing (art. 2) en heeft deze organisatie overgedragen aan de veiligheidsregio (art. 10). In het onderliggende Besluit veiligheidsregio’s (art. 2.1.1) staat aangegeven dat het college van B&W een team Bevolkingszorg aanwijst dat belast is met vijf concrete bevolkingszorgtaken (art. 2.1.3):
- het geven van voorlichting aan de bevolking
- het voorzien in opvang en verzorging van de bevolking
- het verzorgen van nazorg voor de bevolking
- het registreren van slachtoffers
- het registreren van schadegevallen.
Deze taken kunnen naar drie hoofdtaken ingedeeld worden: crisiscommunicatie, acute bevolkingszorg en herstelzorg (nafase).
In mei 2014 heeft het Veiligheidsberaad het rapport ‘Bevolkingszorg op orde 2.0 – eigentijdse bevolkingszorg, volgens afspraak’ vastgesteld als hét kader voor bevolkingszorg. Het rapport bevestigt de nieuwe visie op bevolkingszorg en koppelt ook indicatie prestatie-eisen aan de drie hoofdtaken.
Kwaliteitsinstrumenten Bevolkingszorg
De kwalificatiedossiers voor de functies van bevolkingszorg staan op één overzichtspagina bij elkaar. Bekijk de kwaliteitsinstrumenten functies bevolkingszorg.
Landelijke ambities
Binnen het project Vakbekwaamheid bevolkingszorg zijn diverse nieuwe examens ontwikkeld, opleiders geaccrediteerd en diverse regionale en lokale experts opgeleid als examinator bevolkingszorg. Daarnaast is er een beheersorganisatie opgezet binnen het NIPV die verantwoordelijk is voor de (door)ontwikkeling van bestaande en nieuwe producten in samenwerking met het veld. Omdat er landelijk steeds hogere eisen worden gesteld aan bevolkingszorg en de wereld van de crisisbeheersing enorm in beweging is, hebben de veiligheidsregio’s, verenigd in het Landelijk Overleg Coördinatoren Bevolkingszorg (LOCB), drie landelijke ambities gesteld op het gebied van vakbekwaam worden en vakbekwaam blijven.
- Actualisatie en doorontwikkeling van de bestaande producten vakbekwaamheid bevolkingszorg
- Veiligheidsregio’s faciliteren bij het vakbekwaam blijven van bevolkingszorgfunctionarissen
- Bevolkingszorg als betrouwbare partner binnen de crisisbeheersing
NIPV-onderzoeken en -kennisdocumenten
Hieronder staan de meest recente onderzoeken en kennisdocumenten van het NIPV.
Bevolkingszorg: een eigentijdse invulling (2021)
Bevolkingszorg is volop in ontwikkeling. Veiligheidsregio’s en gemeenten hebben verschillende initiatieven en ontwikkeltrajecten ontplooid om tot meer professionaliteit en ‘eigentijdsheid’ te komen van dit relatief nieuwe vakgebied. Het gaat hierbij om uiteenlopende aspecten, waaronder de manier waarop bevolkingszorg is georganiseerd, het incidenttype waarvoor bevolkingszorg wordt ingezet, de wijze van opschaling, etc.
Met dit onderzoek wordt beoogd inzicht te geven in deze eigentijdse invulling van bevolkingszorg door veiligheidsregio’s en in de ervaringen die zijn opgedaan met die specifieke invulling.
Overige NIPV-onderzoeken en -kennisdocumenten
Hieronder vindt u een overzicht van overige onderzoeken rondom bevolkingszorg.
-
Aansprakelijkheid bij burgerhulpverlening
pdf | 1 MB | 01-11-2018 -
Ondersteuning van getroffenen: psychosociale impact bij ingrijpende gebeurtenissen
pdf | 2 MB | 01-12-2018 -
Maatschappelijke onrust en de rol van gemeenten
pdf | 976 KB | 16-04-2018 -
Factsheet Maatschappelijke onrust en de rol van gemeenten
pdf | 129 KB | 16-04-2018 -
Bevolkingszorg op orde 2.0 Eigentijdse bevolkingszorg, volgens afspraak
pdf | 3 MB | 01-04-2014 -
Bevolkingszorg op orde De vrijblijvendheid voorbij
pdf | 2 MB | 01-07-2012 -
Betrokkenheid van gemeenteraden bij de veiligheidsregio’s
pdf | 370 KB | 27-01-2020 -
GRIP op de sluiting en ontruiming van camping Fort Oranje
pdf | 484 KB | 01-01-2019 -
GRIP-3 bij Fort Oranje
pdf | 3 MB | 28-05-2018 -
GRIP-4 bij Fort Oranje
pdf | 972 KB | 18-12-2017 -
De Oekraïense vluchtelingencrisis: eerste ervaringen van veiligheidsregio’s en gemeenten
pdf | 3 MB | 02-05-2022 -
Vluchtelingencrisis 2015. Lessen uit de crisisnoodopvang
pdf | 1 MB | 15-03-2017 -
Verminderd zelfredzamen ten tijde van rampen en crises: de overheid een zorg?
pdf | 3 MB | 03-12-2018 -
Factsheet Verminderd zelfredzamen ten tijde van rampen en crises: de overheid een zorg?
pdf | 481 KB | 03-12-2018 -
Branden in seniorencomplexen: regelgeving en praktijk
pdf | 2 MB | 09-06-2016 -
Kennispublicatie De veiligheidsregio en de gemeenteraad
pdf | 2 MB | 06-12-2019 -
Infographic Slachtofferregistratie
pdf | 99 KB | 15-09-2022 -
Infographic Schaderegistratie en afhandeling gedupeerde
pdf | 470 KB | 15-09-2022
NIPV-podcastreeks Officier van dienst bevolkingszorg in actie
In de podcastreeks Officier van dienst bevolkingszorg in actie spreken we met ervaringsdeskundigen tijdens de meest ingrijpende momenten in hun loopbaan.
In dit eerste seizoen komen onder andere het schietincident in het Erasmus Medisch Centrum, het steekincident in Horst, de grote brand in een parkeergarage in Den Bosch en de vrachtwagen die inreed op een groep mensen in Nieuw Beijerland aan bod.
Beluister de volledige podcastreeksExterne onderzoeken
Externe documenten
Externe websites
Wet- en regelgeving
NIPV-opleidingen en -examens
Gerelateerde kennis
Heeft u een vraag over dit onderwerp?
Neem contact met ons op via dit formulier. Uw gegevens worden alleen gebruikt voor correspondentiedoeleinden.
Velden gemarkeerd met * zijn verplicht