Blog: Het WK en elektrische voertuigen: een onverwachte én ongelukkige combinatie voor de brandweer
6 december 2022
“Voertuigbranden als gevolg van ordeverstoringen gaan langer duren dan voorheen met fossiel aangedreven voertuigen”, bloggen lector Energie- en transportveiligheid Nils Rosmuller en Tom Hessels, adviseur Energie- en transportveiligheid. Bij de voetbalrellen na de overwinning van Marokko op België gingen twee elektrische voertuigen in vlammen op. Het duurde lang voordat de situatie veilig genoeg was voor de brandweer om de brand te blussen.
‘Voetbal’rellen
Op zondag 27 november en dinsdag 6 december vonden na de overwinning van Marokko op België op het WK voetbal er voetbalrellen plaats in Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Rotterdam (1). Op zichzelf al opmerkelijk, dat als gevolg van een overwinning rellen ontstaan. Maar er was nog een behoorlijk opmerkelijk veiligheidspunt dat hiermee, en ons lectoraat Energie- en Transportveiligheid, samenhangt. In Amsterdam-West gingen bij de rellen een elektrische deelscooter én een elektrische deelauto in vlammen op. Doordat het lang duurde voordat de situatie veilig genoeg was voor de brandweer om de brand te blussen raakte het accupakket van beide voertuigen bij de brand betrokken. En dan is ‘plots’ sprake van een andersoortige brand, met dito andersoortige incidentbestrijding dan wanneer het conventioneel aangedreven voertuigen (benzine, diesel) zou betreffen. Derhalve brengen dit soort rellen een (nu nog) ‘nieuw’ risico met zich mee: voertuigbranden als gevolg van dit soort ordeverstoringen gaan langer duren dan voorheen met fossiel aangedreven voertuigen.
Elektrische voertuigen
Nietsvermoedend reed de bestuurder van een elektrische Fiat 500e deelauto over het Mercatorplein in Amsterdam toen relschoppers zijn auto bekogelden, sloopten en vervolgens in brand staken. De brandweer kon pas na anderhalf uur ter plaatse komen: eerder was het door de relschoppers nog niet veilig genoeg om de bluswerkzaamheden uit te voeren. De bluswerkzaamheden zelf brachten echter nog een extra complicerende factor met zich mee: doordat de brand het eerste anderhalf uur zich ‘vrij’ kon ontwikkelen was het accupakket van de auto bij de brand betrokken geraakt. Een brand in een accupakket laat zich alleen blussen door het langdurig koelen/onderdompelen in water, moest de deelauto vervolgens in een dompelbak worden afgevoerd: een tijdrovend proces. Er moet een berger veilig ter plaatse komen, met dompelcontainer, waarin vervolgens het brandende elektrische voertuig wordt getakeld en afgevoerd.
Thermal runaway
Zoals we al vaak hebben geschreven brengen branden met elektrische voertuigen een andersoortig brandverloop met zich mee. Is het accupakket eenmaal betrokken bij brand, en raakt deze dus in thermal runaway, laat zich deze alleen doven door langdurige koeling (veelal door onderdompelen in water) of als deze volledig is uitgebrand en er geen energie meer in de batterijcellen zit. Het incident en de incidentbestrijding duurt daarom aanzienlijk langer dan bij conventioneel aangedreven voertuigen: het kost namelijk tijd om een dompelcontainer ter plaatse te laten komen om het accupakket onder te dompelen. Het voertuig laten uitbranden is in veel gevallen niet mogelijk vanwege de omgeving waarin dezer staat (in dit geval midden in de stad).
Kan er niet op tijd worden ingegrepen bij een beginnende brand (in dit geval in het interieur) kan de brand zich uitbreiden naar het batterijpakket. Dit zorgt voor een langdurige inzet van de brandweer. Ook neemt de impact op de omgeving toe als het accupakket betrokken is: branden en daarmee het vrijkomen van toxische stoffen duren immers langer dan bij een conventioneel aangedreven voertuigen.
Meer en meer elektrische vervoermiddelen, en dus …
Het aandeel elektrische voertuigen (en waaronder ook de deelauto’s, -scooters, e-bikes) in ons reguliere vervoersaanbod stijgt in hoog tempo. Maar ook de hulpdiensten zelf maken steeds vaker gebruik van elektrische voertuigen, getuigen deze voorbeelden van politie (2), brandweer (3) en ambulance (4). En, hoe ongewenst ook, maar ook voertuigen van hulpdiensten zijn nogal eens lijdend voorwerp van relschoppers. Daarmee stijgt dus ook de kans dat een elektrisch hulpdienstenvoertuig (bij incidenten als in Amsterdam-West) betrokken raakt. Het is immers niet de eerste keer dat bij rellen voertuigen (inclusief die van de hulpdiensten) in brand worden gestoken (5+6). Dit brengt nog weer nieuwe problemen en risico’s met zich mee voor diezelfde hulpdiensten en de omgeving.
Dat brengt ons zo begin december bij de vraag wat Oud en Nieuw de hulpdiensten in dit kader gaat brengen. Helaas leert de traditie dat tijdens de jaarwisseling honderden voertuigen in brand worden gestoken. Ongetwijfeld zullen daar ook elektrische voertuigen bij zitten. Hoe wordt met deze voertuigbranden omgegaan door de brandweer? Zijn er ‘genoeg’ dompelcontainers? En hoe snel zijn deze aanwezig om een elektrisch voertuig te bergen? De belasting op de hulpdiensten is tijdens de jaarwisseling al groot. Lange wachttijden voor een dompelcontainer (7), waardoor hulpdiensten langdurig bij een autobrand moeten staan, zorgen voor een nóg grotere belasting van de hulpdiensten. Deze ‘wachtende’ brandweereenheden zijn dan namelijk niet beschikbaar voor een een brand elders. En wat doet zwaar vuurwerk dat ontploft onder een elektrische voertuig (van de politie, brandweer, of ambulancedienst) met het accupakket?
Waar eerder conventionele voertuigen die in brand werden gestoken tijdens ongeregeldheden, zoals bij Oud en Nieuw ‘vanzelf’ uitgingen of relatief snel te blussen waren, zien we dat met de elektrificatie van het wagenpark dit soort incidenten nu leidt tot een forse en langdurige inzet van brandweer en bergers (in risicovolle situaties). De kans dat dit gebeurt wordt met de elektrificatie van het wagenpark, inclusief die van de hulpdiensten, namelijk steeds groter.
Hopelijk zien we ‘vuurwerk’ van het Marokkaanse elftal op het voetbalveld en niet op de grootstedelijke pleinen. Niet na een gewonnen of verloren voetbalwedstrijd, noch tijdens Oud en Nieuw. Want de hulpdiensten zijn al druk genoeg, en genoemde andersoortige risico’s van de elektrificatie maakt hun inzet alleen nog maar langduriger en intensiever.
Nils Rosmuller, lector Energie- en transportveiligheid
Tom Hessels, adviseur Energie- en transportveiligheid
[1] https://www.parool.nl/nederland/rellen-op-mercatorplein-in-amsterdam-west-na-wk-winst-marokko~bbf0fe30/
[2] https://www.gelderlander.nl/nijmegen-e-o/politie-voortaan-met-elektrische-auto-achter-de-boeven-aan~ad6cffa1/
[3] https://nos.nl/artikel/2377542-brandweer-amsterdam-neemt-eerste-elektrische-bluswagen-in-gebruik
[4] https://www.nrc.nl/brandedcontent/kia/waarom-de-ambulancezorg-elektrisch-rijdt
[5] https://nos.nl/artikel/2406315-rellen-rotterdam-gewonden-door-schoten-volgens-politie-nog-onrustig
[6] https://www.prorail.nl/nieuws/vernielingen-station-eindhoven [7] https://www.ad.nl/auto/we-rijden-steeds-vaker-elektrisch-maar-een-brandende-accu-is-niet-te-blussen~ad17a353/
Lees ook
De nieuwe startdatum van de minor Publieke veiligheid: brandweerzorg en crisisbeheersing is bekend: 2 september 2024. Kelly van Ruler vertelt waarom zij de minor is gaan volgen. En hoe ze erop terugkijkt.
In deze column kijkt Ricardo Weewer, lector Brandweerkunde, terug én blikt hij vooruit op wat er komen gaat in 2024.
De communicatie naar burgers over SIS, slachtofferinformatiesystematiek, wordt vanaf 15 maart 2024 ‘ikzoekmijnnaaste’. SIS is een landelijk afgesproken werkwijze om naasten te informeren bij een grootschalig incident. Als SIS is geactiveerd dan dienen burgers een zoekvraag in via ‘ikzoekmijnnaaste’.
De inzet van waterschermen of waterstralen om gas- of dampwolken te beïnvloeden, heeft vaak maar een beperkt effect. Dit effect hangt af van veel factoren: bijvoorbeeld het soort gas/damp, de uitstroomsnelheid, de windrichting en de manier waarop een waterscherm wordt ingezet.
Jeroen Steijsiger bracht als adviseur Netcentrisch werken een bezoek aan de eilanden Saba en Sint-Eustatius. Hij vertelt hoe de samenwerking met deze eilanden tot stand is gekomen en hoe zij hebben leren werken met LCMS en de netcentrische werkwijze.
Freerk Dijkstra is als productmanager IV/ICT werkzaam bij het NIPV. Hij is medeverantwoordelijk voor de vernieuwde Vragenlijst software (VLS), een voorziening die helpt bij de verzameling van data en aan de hand van die data overzichtelijke dashboards creëert. Hij vertelt in dit artikel over de opzet van deze voorziening.
Bij incidenten met gevaarlijke stoffen in tunnels bieden tunnels in Nederland voldoende bescherming voor de omgeving. Dit blijkt uit het onderzoek dat het NIPV heeft gedaan in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.
“Examinator zijn is heel goed voor je ontwikkeling”, vertelt Rick Buntinx van Veiligheidsregio Zuid-Limburg. “Je staat in verbinding met de werkvloer, je bouwt een netwerk op door heel Nederland en je leert heel veel van andere regio’s.”