Uitgelicht
Waarom dit onderzoek?
Door middel van onderzoek naar leiderschap wil het NIPV:
- Effectieve brandweerzorg en crisisbeheersing (professionele respons) bevorderen
- Deskundigheid bevorderen: professionals binnen brandweerzorg en crisisbeheersing ondersteunen en ontwikkelen (veerkracht en professionele respons)
- Bijdragen aan een open, veilige en gezonde sociale werkomgeving en lerend vermogen (veerkracht en professionele respons).
In ons onderzoek bestuderen we leiderschap in relatie tot de situatie, het team waaraan leiding wordt gegeven en de omgeving waarin leiders opereren. Het zwaartepunt ligt daarbij op de uitoefening van leiderschap in de praktijk: hoe krijgt dat vorm?
De resultaten delen we in openbare onderzoeksrapporten, in podcasts en geven we een plek in ons onderwijs.
Operationeel crisisleiderschap: een verkenning in drie veiligheidsregio’s (2024)
Waar de afgelopen jaren in Nederland wel onderzoek is gedaan naar crisisleiders op strategisch en tactisch niveau, is er nog weinig bekend over multidisciplinaire crisisleiders op operationeel niveau. Daarom heeft het NIPV een empirisch onderzoek gedaan naar goed crisisleiderschap op operationeel niveau. Hierbij stond het leiderschap van de leider CoPI centraal.
Download hier het document.
Literatuurstudie naar multidisciplinair leiderschap tijdens crises (2023)
Tijdens een crisis staat er veel op het spel: de veiligheid en gezondheid van burgers en hulpverleners, de continuïteit van vitale diensten, openbare orde en veiligheid, natuur en milieu. Terecht worden er dan ook hoge eisen gesteld aan crisismanagement en -leiderschap. Reden voor het NIPV om onderzoek te doen naar crisisleiderschap. De resultaten uit deze verkennende literatuurstudie dienen als input voor empirisch vervolgonderzoek naar crisisleiderschap op operationeel, tactisch en strategisch niveau.
Download hier het document.
Toekomstbestendig tactisch leiderschap in de
veiligheidsregio’s (2021)
De samenleving wordt geconfronteerd met nieuwe risico’s zoals klimaatverandering en pandemieën. Die ingrijpende maatschappelijke veranderingen brengen voor veiligheidsregio’s nieuwe risico’s en uitdagingen met zich mee. Waardoor er behoefte is aan een verkenning van de implicaties van deze veranderingen voor het tactische leiderschap binnen
veiligheidsregio’s. Het IFV heeft daarom een onderzoek uitgevoerd naar leiderschap in de steeds veranderende samenleving van nu en in de nabije toekomst.
Download hier het document.
Verslag werkconferentie ‘De spotlight op onderzoek naar de menskant van de brandweer’
De afgelopen jaren heeft de Nederlandse Academie voor Crisisbeheersing en Brandweerzorg van het NIPV veel onderzoek gedaan naar de brandweermens. Tijdens de werkconferentie op 16 mei 2023 werden de belangrijkste inzichten gedeeld en hardnekkige mythes ontkracht. Daarnaast werd besproken wat de nieuwe kennis betekent voor de brandweer en het leiderschap.
Podcastreeks: Op zoek naar goed crisisleiderschap
In deze podcast onderzoeken we wat erbij komt kijken om een goede leider te zijn in een crisissituatie. Professionals en experts vertellen op basis van kennis en ervaring over verschillende aspecten van crisisleiderschap. Wat moet je als crisisleider wel en niet doen? Hoe ga je om met dilemma’s en moeilijke besluiten? Hoe zorg je ervoor dat je leiderschap geaccepteerd wordt? Recente crisissituaties, waaronder de MH17-vliegramp, de coronacrisis, de aardbeving in Turkije en het hoogwater in Limburg, worden daarbij gebruikt.
Aflevering 1: Persoonlijk leiderschap
In deze aflevering over persoonlijk leiderschap gaan we in gesprek met Job Kramer. Kramer was USAR-teamleader tijdens de inzet in Turkije na de aardbeving in 2023. Hoe geef je richting aan de crisisrespons, probeer je de veiligheid van je teamleden zo veel mogelijk te verzekeren, maar blijf je ook op jezelf letten in een zeer hectische situatie? “Het is belangrijk om als leider een paar mensen om je heen te hebben met wie je kunt spiegelen”, zegt Kramer. We bespreken wat je moet kunnen en waar je op moet letten als leider tijdens een inzet in een rampgebied.
Naar de volledige podcastreeks
Aflevering 2: Strategisch leiderschap
In deze aflevering over strategisch leiderschap gaan we in gesprek met Arjen Boin, hoogleraar Publieke Instituties en Governance aan de Universiteit Leiden. Hoe zorg je ervoor dat leiderschap wordt geaccepteerd? Aan de ene kant moet een leider acties uitzetten en besluiten nemen, aan de andere kant moet de leider het verhaal vertellen en betekenis geven aan wat er aan de hand is, zegt Arjen Boin. We analyseren strategisch leiderschap aan de hand van drie crises waarin Mark Rutte premier van Nederland was, namelijk de MH17-vliegramp, de coronacrisis en de Toeslagenaffaire.
Naar de volledige podcastreeks
Aflevering 3: Operationeel leiderschap
In deze aflevering over operationeel leiderschap gaan we in gesprek met Jori Kalkman, universitair hoofddocent aan de Defensie Academie. Met welke dilemma’s krijgen operationele leiders te maken in crisissituaties? Vanuit strategisch niveau moet een breed mandaat gegeven worden, zodat de crisisfunctionarissen op operationeel niveau bewegingsruimte houden, zegt Kalkman. We bespreken uitdagingen zoals verschillende belangen die bij een situatie kunnen spelen en het samenwerken met teams op verschillende niveaus.
Naar de volledige podcastreeks
Aflevering 4: Teamleiderschap
In deze aflevering over teamleiderschap gaan we in gesprek met Bram Monnier, medeoprichter van advies- en trainingsbureau Trimension. Wat moet een leider kunnen om een team aan te sturen en gezamenlijk een doel te behalen? Monnier benadrukt het belang van soft skills. “Als je kennis niet goed bij elkaar krijgt, dan komt er ook geen goede oplossing uit”, zegt Monnier. We bespreken hoe je als leider omgaat met verschillende typen teamleden en welk effect leiderschap kan hebben op de teamprestatie.
Naar de volledige podcastreeks
Aflevering 5: De burgemeester als crisisleider
In deze aflevering over publiek leiderschap gaan we in gesprek met Petra Dassen, burgemeester van Kerkrade. De burgemeester heeft meerdere ingrijpende situaties meegemaakt. Hoe gaat zij, als publiek figuur, met die situaties om waarin emoties hoog op kunnen lopen? Aan de hand van verschillende crisissituaties analyseren we hoe een burgemeester vele verschillende petten op moet kunnen zetten en moet weten wanneer welke rol te pakken.
Naar de volledige podcastreeks
Aflevering 6: Reflectie op crisisleiderschap
In deze aflevering reflecteren we op de voorgaande afleveringen met Marie-Louise van Schaijk, directeur en brandweercommandant Veiligheidsregio Brandweer Brabant-Noord. Zijn er overkoepelende observaties te halen uit de voorgaande afleveringen?
Op basis van haar eigen ervaringen reflecteert Van Schaijk op de hoofdpunten uit de afleveringen en de staat van crisisleiderschap in Nederland. Tot slot kijken we vooruit naar de toekomst: wat zien we op ons afkomen en wat gaat dat van crisisleiderschap vragen?
Naar de volledige podcastreeks