Klimaatverandering en Seveso-bedrijven: oproep tot bewustwording
Nieuws van het LEC Industriële Veiligheid, april 2025
Het LEC Industriële Veiligheid (LEC IV) en de veiligheidsregio’s gaan de komende jaren intensiever aan de slag met het thema ‘Natech-incidenten’. Dit zijn calamiteiten in de industriële omgeving die worden veroorzaakt door natuurgeweld, zoals aardbevingen, overstromingen en extreem weer. Het LEC IV heeft een kennisdocument uitgebracht om de bewustwording van dit thema in de industrie en bij de veiligheidsregio’s te bevorderen. Het document slaat een brug tussen de klimaatadaptatie en de Seveso-regelgeving, die hoogrisicobedrijven verplicht zich ook te prepareren op externe risicofactoren, waaronder natuurgeweld.
Als gevolg van de klimaatverandering neemt de kans op perioden van grote hitte en droogte en extreme weerssituaties zoals storm en zware regenval toe. Seveso-bedrijven dienen zich hierop voor te bereiden door hun kwetsbaarheid voor natuurgeweld te verminderen. Begin 2024 bracht het LEC IV een vertaalde Europese Leidraad Natech Risicobeheer voor Natech-incidenten uit; een eerste aanzet om het thema bij de veiligheidsregio’s en Seveso-bedrijven onder de aandacht te brengen.
Breder perspectief
Het onlangs verschenen kennisdocument ‘Klimaatverandering en Seveso-bedrijven’ plaatst het thema in een breder perspectief. De eerdergenoemde leidraad is als bijlage bij het kennisdocument gevoegd, evenals een casestudie die verschillende Natech-incidenten binnen Europa beschrijft en een self assessment tool waarmee overheden en bedrijven kunnen vaststellen of zij zich voldoende inspannen om de gevolgen van natuurgeweld in de industriële omgeving op te vangen.
“De voorbereiding op externe invloeden die in de industriële omgeving kunnen leiden tot calamiteiten en het falen van veiligheidsvoorzieningen, is opgenomen in de Seveso-regelgeving 2015 en ook in de Omgevingswet”, verduidelijkt Henk van Wetten, projectleider van het gepubliceerde kennisdocument. “Concreet eist de regelgeving dat Seveso-bedrijven in hun veiligheidsrapport niet alleen aandacht hebben voor risico’s en scenario’s die vanuit de inrichting zelf komen, maar ook voor invloeden van buitenaf, waaronder natuurgeweld. De aard van Natech-incidenten verschilt van land tot land. In Nederland hoeven we bijvoorbeeld niet te vrezen voor aardbevingen die tot massale schade aan chemische inrichtingen kunnen leiden. Extreem weer met storm, zware regenval, blikseminslag of extreme hitte en droogte zijn in ons land wel reële gevaren. En die verschijnselen nemen toe in frequentie en intensiteit, naarmate de temperaturen als gevolg van de klimaatverandering stijgen.”
Groter effectgebied
Kenmerkend voor Natech-incidenten is volgens Van Wetten dat ze zich gelijktijdig op meer plaatsen in een industriecluster kunnen voordoen, omdat uiteenlopende vormen van natuurgeweld grotere gebieden treffen. Dat geldt voor aardbevingen, maar ook voor zware regenval of overstromingen. Van Wetten wijst ter illustratie op de clusterbuien die in 2021 Zuid-Limburg troffen. “Als zo’n clusterbui met langdurige zware neerslag over een industriegebied trekt, kunnen meerdere bedrijventerreinen onder water komen te staan. Dan kan zich een cascade-effect voordoen, als bijvoorbeeld de stroom uitvalt, waardoor processen stilvallen en ook veiligheidsvoorzieningen zoals detectiesystemen niet meer functioneren. Seveso-bedrijven moeten dergelijke risico’s in hun veiligheidsrapporten onderkennen en maatregelen treffen om die scenario’s te voorkomen.”
Rol veiligheidsregio’s
De industrie is verantwoordelijk voor het treffen van maatregelen om ‘Natech-proof’ te worden, maar ook de veiligheidsregio’s hebben een rol. Zij zullen de komende jaren tijdens Seveso-inspecties ook aandacht besteden aan Natech-risico’s, door bedrijven te bevragen en inspecteren op genomen preventieve maatregelen. Daarbij gaat het in het bijzonder om de waarborg dat vitale veiligheidsvoorzieningen, zoals detectiesystemen en brandbeheersingssystemen blijven functioneren als het bedrijf getroffen wordt door extreem weer. Een klimaatadaptieve (nood)stroomvoorziening is een eerste vereiste om die vitale veiligheidsvoorzieningen veilig te stellen.
Van Wetten benadrukt dat het kennisdocument geen kant-en-klare handreiking is voor advisering of inspecties op Natech-risico’s. “Het document is een informatief document dat het thema klimaatadaptatie koppelt aan het domein industriële veiligheid. Bewustwording is het hoofddoel van de publicatie. Uiteenlopende typen Natech-risico’s en hun effecten worden beschreven, zodat bedrijven zich aan de hand van mogelijke scenario’s in combinatie met hun omgeving een beeld kunnen vormen van hun kwetsbaarheid. Gelet op de trend van toename van extreem weer als gevolg van klimaatverandering is dit een thema waar we als LEC IV met ons netwerk de komende tijd intensiever mee aan de slag gaan. De ontwikkeling van concrete handreikingen om risico’s te vertalen in risicobeheersingsmaatregelen is een volgende stap.”
Download het kennisdocument ‘Klimaatverandering en Seveso-bedrijven’
