Institutionele inbedding van veiligheid in ammoniakketens

18 juli 2024

Om veiligheid (ook) bij groeiende ammoniakactiviteiten te borgen, komt het NIPV met een aantal aanbevelingen voor beleidsmakers, handhavers en de industrie.

Uit onderzoek van het NIPV blijkt dat vooralsnog een beperkt aantal (grote) partijen actief is in de ammoniakketen (productie, opslag, transport en gebruik). Nieuwe (kleinere) spelers zullen deze markt bestormen. Deze nieuwe spelers zullen niet altijd de nodige ervaring hebben met ammoniak(veiligheid). Om veiligheid ook bij groeiende ammoniakactiviteiten te borgen, komt het NIPV met een aantal aanbevelingen voor beleidsmakers, handhavers en de industrie.

Aanbevelingen voor beleidsmakers, handhavers en de industrie

• Huidige grote spelers met ervaring in de ammoniakketen kunnen (veiligheids)voorwaarden stellen bij het aangaan van handelsrelaties met nieuwe ketenpartijen. Zij zouden kennis beschikbaar moeten stellen aan de nieuwe spelers in de markt. Bijvoorbeeld door middel van gezamenlijke opleidingsprogramma’s en kennisuitwisseling.
• Een sectorbrede aanpak kan zorgen voor een efficiëntere uitwisseling van kennis en ervaring. Hierbij hoort niet alleen het ontwikkelen en communiceren van scenario’s, maar ook het opdoen en verspreiden van kennis over het bestrijden van incidenten door een ketenbrede hulpregeling op te stellen.

Veiligheid in groeiende ammoniakketens

De energietransitie zal leiden tot het transport van grote hoeveelheden ammoniak door Nederland. Het NIPV geeft met dit rapport inzicht in de veiligheid van deze ketens, en onderzocht hoe de relevante wet- en regelgeving is geïmplementeerd en wordt gehandhaafd. Het rapport is opgedeeld in drie onderwerpen.

Grootste effecten bij opslag van ammoniak en onder druk vervoeren van ammoniak per schip

Ten eerste zijn de veiligheidsrisico’s per onderdeel van de keten beschouwd. Ammoniak is een toxische stof, en activiteiten met ammoniak veroorzaken dan ook gevaren voor personen in de omgeving van die activiteiten. Uit dit onderzoek blijkt onder andere dat er grote verschillen bestaan tussen de impact op de veiligheid die diverse activiteiten binnen de ammoniakketen kunnen hebben. De grootste effecten ontstaan bij incidenten met de opslag van ammoniak en bij het onder druk vervoeren van ammoniak per schip. De grote hoeveelheden ammoniak die vrijkomen bij dergelijke incidenten vormen hiervoor de verklaring.

Landelijke wetgeving wordt aangevuld door lokale afwegingen

Ten tweede zijn de institutionele kaders geschetst die deze risico’s beperken. Belangrijke kaders worden gesteld in internationale afspraken voor transport over weg, spoor en water en via de recent uitgebrachte PGS 12 die richtlijnen biedt voor de opslag en overslag van ammoniak. Bovendien blijkt dat lokale afwegingen van belangrijke partijen binnen de ammoniakketen, zoals het Havenbedrijf Rotterdam of de kunstmestfabrikant Yara, van belang zijn voor het borgen van de veiligheid. Deze afwegingen zijn zichtbaar in havenverordeningen en opleidingsprotocollen.

Effectief toezicht en handhaving vragen om doorontwikkeling van expertise

Ten derde is er gekeken naar toezicht en handhaving op deze kaders, en hoe dit is ingericht door de volledige keten. Hieruit blijkt onder andere het belang van de expertise van de betrokken partijen en van het toezicht tussen ketenschakels (bijvoorbeeld tijdens de overslag van opslag naar transport).