Energiehubs en veiligheidsrisico’s: het geheel is meer dan de som der delen
12 december 2025
Kenmerkend voor de energietransitie is dat er ook meer lokale en duurzame energie wordt opgewekt en opgeslagen, zoals zonne- en windenergie. De hoeveelheid energie die met zon en wind kan worden opgewekt, wisselt voortdurend waardoor vraag en aanbod van energie moeilijk op elkaar kunnen worden afgestemd.
Dit is een belangrijk verschil ten opzichte van conventionele energie die wordt opgewekt uit grote, centrale fossiele energiecentrales. De transitie naar duurzame vormen van energie vereist dan ook dat het energiesysteem anders wordt ingericht. Energiehubs worden gezien als één van de oplossingen om het energiesysteem anders in te richten.
Vraag en aanbod beter op elkaar afstemmen
Energiehubs zijn lokale samenwerkingen waarin verschillende soorten energie slim lokaal worden opgewekt, opgeslagen en gedeeld. Energiehubs helpen om vraag en aanbod van energie beter op elkaar te laten aansluiten. Daardoor wordt het (centrale) elektriciteitsnet minder belast en kunnen huizen en bedrijven verder verduurzamen, ook als er weinig ruimte meer is op het bestaande stroomnet.
Mogelijke veiligheidsrisico’s
Omdat energiehubs relatief nieuw zijn, is er nog weinig bekend over de mogelijke veiligheidsrisico’s. Het lectoraat Energie- en Transportveiligheid voerde daarom een verkennend onderzoek uit, gebaseerd op literatuurstudie, expertgesprekken en een technische analyse.
Uit het onderzoek blijkt dat elke energiehub in de basis bestaat uit drie onderdelen. Een Energy Management System (EMS) zorgt daarbij voor de digitale aansturing van energiestromen tussen deze drie onderdelen:
- Inkomende (duurzame) energiestromen (bijvoorbeeld elektriciteit, restwarmte of waterstof),
- Conversie- en opslagsystemen (bijvoorbeeld batterijen, warmtepompen of warmtekrachtkoppelingsinstallaties),
- Uitgaande energiestromen (naar gebruikers).
Doordat al deze componenten binnen een energiehub in verschillende combinaties kunnen worden toegepast, kunnen ook de veiligheidsrisico’s sterk variëren. De omvang van de energiehub en de directe omgeving van de hub spelen een belangrijke rol bij de veiligheid van het geheel. Energiehubs komen voor in uiteenlopende omgevingen: van woonwijken en bedrijventerreinen tot industriegebieden en de glastuinbouw.
Meerdere componenten in energiehub leidt tot andersoortige veiligheidsrisico’s
Over de componenten van een energiehub afzonderlijk bestaat al een geruime hoeveelheid veiligheidskennis: de veiligheidsrisico’s van bijvoorbeeld zonnepanelen, batterijen en waterstof zijn bekend. Maar wat kan er gebeuren met de hub als geheel, als er iets misgaat met zo’n component? Mogelijke incidenten van een component zijn brand, explosie of het vrijkomen van schadelijke stoffen. De combinatie en nabijheid van verschillende componenten binnen één energiehub kan leiden tot nieuwe of samengestelde veiligheidsrisico’s.
Daarnaast wijst internationale casuïstiek uit dat verstoringen in het Energy Management System (EMS) lokale stroomuitval kunnen veroorzaken in het gebied dat door de energiehub van energie wordt voorzien. In hoeverre zulke verstoringen ook fysieke veiligheidsrisico’s opleveren binnen de hub, is nog onvoldoende duidelijk.
Het is van belang dat er bij deze hub-ontwikkeling ook aandacht is voor de interactie tussen de verschillende componenten, zodat de energiehubs van de toekomst niet alleen slim en duurzaam, maar ook betrouwbaar en veilig functioneren.
Bekijk het rapport
Het rapport ‘Verkenning veiligheid van energiehubs’ is hieronder te bekijken.