Blog: De boerenprotesten onder de loep
9 september 2022
“Terwijl de omgekeerde vlaggen wat uit het (landelijke) straatbeeld gaan verdwijnen, neemt de kans op een ‘heet najaar’ alleen maar toe”, stelt lector Crisisbeheersing Menno van Duin.
Het lectoraat Crisisbeheersing is aan het begin van de coronacrisis gestart met kleine snelle onderzoeksprojecten: ‘snelle kennismobilisaties’ (SKM). Tussen start van onderzoek en rapport lag meestal zo’n vier tot zes weken. Een vijftal van dergelijke onderzoeken volgden; steeds gebaseerd op de informatie van dat moment gecombineerd met tussen de 15 en 25 gesprekken met betrokken bestuurders en anderen. Vervolgens werden enkele van dergelijke rapporten over de vluchtelingencrisis gemaakt. Het doel van deze rapporten? Actueel zijn en polsen wat er NU speelt: vinger aan de pols houden van de crisis van vandaag ten behoeve van het leren voor morgen.
Vandaag verschijnt een eerste SKM over de boerenprotesten. In al deze rapporten proberen wij kort en bondig – op basis van de gesprekken en observaties over de situatie, de wijze van aanpak van de besluitvorming en de signaleerde problemen (en soms de daarbij bedachte oplossingsrichtingen) op een rijtje te zetten.
Vertekend beeld
Ook deze ‘crisis’ levert weer interessante inzichten op. In tegenstelling tot de andere rapporten hebben wij deze rapportage net wat uitgebreider gemaakt: een vrij uitgebreid feitenrelaas is opgenomen. Alleen dan al valt op hoeveel acties, blokkades en andere vormen van protest er de afgelopen maanden zijn geweest en, zo constateren wij, hoe weinig dat écht tot problemen leidde. De ruime media-aandacht voor enkele gebeurtenissen (en de vele herhalingen daarvan) vertekenen gemakkelijk het beeld.
Een valse start werkt als een rode lap
De onderzoekers hebben voor dit rapport een aantal dilemma’s centraal gesteld:
- Kun je, bijvoorbeeld als burgemeester, begrip hebben voor de situatie en toch streng zijn?
- Hoe handelt een vrijwilliger bij de brandweer die ook boer is?).
Eén ding is duidelijk. Een valse start, het beruchte kaartje!, van minister Van der Wal heeft gewerkt als de bekende rode lap. Het leek daarmee of alleen boeren verantwoordelijk zijn voor het stikstofprobleem en ook alsof die boeren (vooral de veehouders) nog niets deden op dat vlak.
De ‘crisis’ is zeker nog niet ten einde. Het rapport van de Raad van State (de investeringen van de boeren in stikstofarme stallen levert bij lange na niet die reductie op die werd verwacht!) en nieuw onderzoek dat aangeeft dat de gevolgen voor het milieu nog ingrijpender zijn dan gedacht maken de situatie alleen maar complexer. Remkes heeft waarschijnlijk een ‘impossible job’ om ook nog wat positiefs richting de boeren te kunnen zeggen, terwijl heel politiek Den Haag al maanden nauwelijks iets doet op het dossier vanwege het lange wachten op Remkes.
Een onvoorspelbaar kruitvat
Terwijl de omgekeerde vlaggen wat uit het (landelijke) straatbeeld gaan verdwijnen, neemt de kans op een ‘heet najaar’ alleen maar toe. Het feit dat dat steeds meer de boerenprotesten worden ondersteund door groepen die vooral vanuit een anti-overheidsgedachte participeren en ook verschillende vormen van onheil en andere ‘crisis’ (de vluchtelingencrisis; de koopkrachtcrisis; de extreme energieprijzen e.a.) aanleiding tot grote onrust (kunnen) geven, maakt een onvoorspelbaar kruitvat. Ik geloof bijvoorbeeld niet in een rustige jaarwisseling.
Menno van Duin
Lector Crisisbeheersing
Lees ook
Diverse maatschappelijke ontwikkelingen maken onze samenleving kwetsbaar voor verstoringen. De huidige geopolitieke dreigingen en de gevolgen daarvan vragen om een gezamenlijke aanpak. Het NIPV initieert en stimuleert deze aanpak en draagt bij door middel van onderzoek, onderwijs en voorlichting.
“Mijn tip voor collega’s bij veiligheidsregio’s en roi’s: ga met Canvas aan de slag, ga het jezelf eigen maken”, aldus Maike Wondergem van Veiligheidsregio Zeeland.
Deze maand start het nieuwe lectoraat Datagedreven publieke veiligheid, onder leiding van lector Amy Matser.
Het afgelopen weekend werkte lector Nils Rosmuller mee aan een tv-item van de NOS over de brandveiligheid van parkeergarages waarin elektrisch aangedreven voertuigen worden geparkeerd en opgeladen.
De natuurbranden in Californië zijn volop in het nieuws. Ook in Nederland bereiden we ons voor op meer complexe incidenten.
Door de inwerkingtreding van de Omgevingswet en andere nieuwe ontwikkelingen was het nodig om de kennisbundels te actualiseren.
Bekijk de nieuwe video over het landelijk specialisme incidentbestrijding gevaarlijke stoffen (IBGS) voor uitzonderlijke incidenten.
Op 9 december is het definitieve concept van de geactualiseerde PGS 15 gepubliceerd. Het document is omgeschreven naar ‘Nieuwe Stijl’, op basis van risico- en scenariobenadering.
Adviseurs, vergunningverleners en toezichthouders krijgen meer houvast bij het waarborgen van de brandveiligheid bij afvalbedrijven. Op 3 december is de Handreiking brandveiligheid afvalbedrijven opgeleverd en goedgekeurd.