Blog: De boerenprotesten onder de loep

9 september 2022

“Terwijl de omgekeerde vlaggen wat uit het (landelijke) straatbeeld gaan verdwijnen, neemt de kans op een ‘heet najaar’ alleen maar toe”, stelt lector Crisisbeheersing Menno van Duin.

Het lectoraat Crisisbeheersing is aan het begin van de coronacrisis gestart met kleine snelle onderzoeksprojecten: ‘snelle kennismobilisaties’ (SKM). Tussen start van onderzoek en rapport lag meestal zo’n vier tot zes weken. Een vijftal van dergelijke onderzoeken volgden; steeds gebaseerd op de informatie van dat moment gecombineerd met tussen de 15 en 25 gesprekken met betrokken bestuurders en anderen. Vervolgens werden enkele van dergelijke rapporten over de vluchtelingencrisis gemaakt. Het doel van deze rapporten? Actueel zijn en polsen wat er NU speelt: vinger aan de pols houden van de crisis van vandaag ten behoeve van het leren voor morgen.

Vandaag verschijnt een eerste SKM over de boerenprotesten. In al deze rapporten proberen wij kort en bondig – op basis van de gesprekken en  observaties over de situatie, de wijze van aanpak van de besluitvorming en de signaleerde problemen (en soms de daarbij bedachte oplossingsrichtingen) op een rijtje te zetten. 

Vertekend beeld

Ook deze ‘crisis’ levert weer interessante inzichten op. In tegenstelling tot de andere rapporten hebben wij deze rapportage net wat uitgebreider gemaakt: een vrij uitgebreid feitenrelaas is opgenomen. Alleen dan al valt op hoeveel acties, blokkades en andere vormen van protest er de afgelopen maanden zijn geweest en, zo constateren wij, hoe weinig dat écht tot problemen leidde. De ruime media-aandacht voor enkele gebeurtenissen (en de vele herhalingen daarvan) vertekenen gemakkelijk het beeld.

Een valse start werkt als een rode lap

De onderzoekers hebben voor dit rapport een aantal dilemma’s centraal gesteld:

  • Kun je, bijvoorbeeld als burgemeester, begrip hebben voor de situatie en toch streng zijn?
  • Hoe handelt een vrijwilliger bij de brandweer die ook boer is?).

Eén ding is duidelijk. Een valse start, het beruchte kaartje!, van minister Van der Wal heeft gewerkt als de bekende rode lap. Het leek daarmee of alleen boeren verantwoordelijk zijn voor het stikstofprobleem en ook alsof die boeren (vooral de veehouders) nog niets deden op dat vlak.

De ‘crisis’ is zeker nog niet ten einde. Het rapport van de Raad van State (de investeringen van de boeren in stikstofarme stallen levert bij lange na niet die reductie op die werd verwacht!) en nieuw onderzoek dat aangeeft dat de gevolgen voor het milieu nog ingrijpender zijn dan gedacht maken de situatie alleen maar complexer. Remkes heeft waarschijnlijk een ‘impossible job’ om ook nog wat positiefs richting de boeren te kunnen zeggen, terwijl heel politiek Den Haag al maanden nauwelijks iets doet op het dossier vanwege het lange wachten op Remkes.

Een onvoorspelbaar kruitvat

Terwijl de omgekeerde vlaggen wat uit het (landelijke) straatbeeld gaan verdwijnen, neemt de kans op een ‘heet najaar’ alleen maar toe. Het feit dat dat steeds meer de boerenprotesten worden ondersteund door groepen die vooral vanuit een anti-overheidsgedachte participeren en ook verschillende vormen van onheil en andere ‘crisis’ (de vluchtelingencrisis; de koopkrachtcrisis; de extreme energieprijzen e.a.) aanleiding tot grote onrust (kunnen) geven, maakt een onvoorspelbaar kruitvat. Ik geloof bijvoorbeeld niet in een rustige jaarwisseling.   

Menno van Duin
Lector Crisisbeheersing

Lees ook

07-10-2025
Aankondiging Release LCMS 2025 Q4 

De Release LCMS 2025 Q4 komt eraan. In dit bericht informeren we je over de impact en inhoud van deze release. 

07-10-2025
“Het was een veilige leeromgeving” 

“Ik keek uit naar mijn examen, ondanks dat het natuurlijk ook een spannend moment is”, zegt Ans Ploegmakers van Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost. Zij volgde de leergang Operationeel manager.

03-10-2025
Studenten minor Publieke Veiligheid op excursie naar NIPV Zoetermeer

Op locatie Chroomstraat beheert het NIPV onder andere de landelijke middelen voor veiligheidsregio’s en crisispartners.

02-10-2025
“Voor een toekomstbestendige brandveiligheid moeten we nú bewuste keuzes maken”

Op 2 oktober 2025 hield Lieuwe de Witte, lector Brandveiligheidskunde, zijn lectorale rede. Hij pleitte voor een herbezinning op de aanpak van brandveiligheid

02-10-2025
Handreiking Veilige Klimaatadaptatie krijgt vervolg met praktisch werkdocument voor adviseurs veiligheidsregio’s

De effecten van klimaatverandering vragen steeds nadrukkelijker om aandacht voor veiligheid. De veiligheidsregio’s spelen daarbij een belangrijke rol.

02-10-2025
Staat van de veiligheid 2024

Op 19 september is de ‘Staat van de Veiligheid 2024’ aangeboden aan de Tweede Kamer. Aan de jaarlijkse rapportage over de veiligheid bij Seveso-inrichtingen heeft ook het LEC IV een bijdrage geleverd.

30-09-2025
“Van 0 naar 100 in twee seconden: zo leer je als CaCo overzicht houden”

“Als er iets gebeurt, moet je in een split second van 0 naar 100 kunnen schakelen. En terwijl er van alles op je afkomt, ben jij degene die rust en structuur moet brengen”, vertelt Willem van Delft.

30-09-2025
“De puzzel valt op zijn plek: je leert processen herkennen en verbinden”

Vanuit mijn werk als ambulancechauffeur dacht ik dat ik de geneeskundige processen aardig kende, maar in de opleiding ontdek je hoeveel lagen en schakels er nog achter zitten.

30-09-2025
Onderwijsvisie: “Uitzoomen en zien wat ons bindt”

“Neem de tijd. Zie de visie niet als eindpunt, maar als vertrekpunt. Nu begint het pas”, zegt onderwijskundige Kirsten Leenaarts over de onderwijsvisie die is ontwikkeld in het programma Onderwijs Onderweg.