Blog: De boerenprotesten onder de loep

9 september 2022

“Terwijl de omgekeerde vlaggen wat uit het (landelijke) straatbeeld gaan verdwijnen, neemt de kans op een ‘heet najaar’ alleen maar toe”, stelt lector Crisisbeheersing Menno van Duin.

Het lectoraat Crisisbeheersing is aan het begin van de coronacrisis gestart met kleine snelle onderzoeksprojecten: ‘snelle kennismobilisaties’ (SKM). Tussen start van onderzoek en rapport lag meestal zo’n vier tot zes weken. Een vijftal van dergelijke onderzoeken volgden; steeds gebaseerd op de informatie van dat moment gecombineerd met tussen de 15 en 25 gesprekken met betrokken bestuurders en anderen. Vervolgens werden enkele van dergelijke rapporten over de vluchtelingencrisis gemaakt. Het doel van deze rapporten? Actueel zijn en polsen wat er NU speelt: vinger aan de pols houden van de crisis van vandaag ten behoeve van het leren voor morgen.

Vandaag verschijnt een eerste SKM over de boerenprotesten. In al deze rapporten proberen wij kort en bondig – op basis van de gesprekken en  observaties over de situatie, de wijze van aanpak van de besluitvorming en de signaleerde problemen (en soms de daarbij bedachte oplossingsrichtingen) op een rijtje te zetten. 

Vertekend beeld

Ook deze ‘crisis’ levert weer interessante inzichten op. In tegenstelling tot de andere rapporten hebben wij deze rapportage net wat uitgebreider gemaakt: een vrij uitgebreid feitenrelaas is opgenomen. Alleen dan al valt op hoeveel acties, blokkades en andere vormen van protest er de afgelopen maanden zijn geweest en, zo constateren wij, hoe weinig dat écht tot problemen leidde. De ruime media-aandacht voor enkele gebeurtenissen (en de vele herhalingen daarvan) vertekenen gemakkelijk het beeld.

Een valse start werkt als een rode lap

De onderzoekers hebben voor dit rapport een aantal dilemma’s centraal gesteld:

  • Kun je, bijvoorbeeld als burgemeester, begrip hebben voor de situatie en toch streng zijn?
  • Hoe handelt een vrijwilliger bij de brandweer die ook boer is?).

Eén ding is duidelijk. Een valse start, het beruchte kaartje!, van minister Van der Wal heeft gewerkt als de bekende rode lap. Het leek daarmee of alleen boeren verantwoordelijk zijn voor het stikstofprobleem en ook alsof die boeren (vooral de veehouders) nog niets deden op dat vlak.

De ‘crisis’ is zeker nog niet ten einde. Het rapport van de Raad van State (de investeringen van de boeren in stikstofarme stallen levert bij lange na niet die reductie op die werd verwacht!) en nieuw onderzoek dat aangeeft dat de gevolgen voor het milieu nog ingrijpender zijn dan gedacht maken de situatie alleen maar complexer. Remkes heeft waarschijnlijk een ‘impossible job’ om ook nog wat positiefs richting de boeren te kunnen zeggen, terwijl heel politiek Den Haag al maanden nauwelijks iets doet op het dossier vanwege het lange wachten op Remkes.

Een onvoorspelbaar kruitvat

Terwijl de omgekeerde vlaggen wat uit het (landelijke) straatbeeld gaan verdwijnen, neemt de kans op een ‘heet najaar’ alleen maar toe. Het feit dat dat steeds meer de boerenprotesten worden ondersteund door groepen die vooral vanuit een anti-overheidsgedachte participeren en ook verschillende vormen van onheil en andere ‘crisis’ (de vluchtelingencrisis; de koopkrachtcrisis; de extreme energieprijzen e.a.) aanleiding tot grote onrust (kunnen) geven, maakt een onvoorspelbaar kruitvat. Ik geloof bijvoorbeeld niet in een rustige jaarwisseling.   

Menno van Duin
Lector Crisisbeheersing

Lees ook

15-09-2025
NIPV werkt mee aan EU-samenwerking bij crises over de grens

Het NIPV is één van de partners in het Europese project CivPro-LiNC, dat moet zorgen voor betere samenwerking tussen buurlanden bij rampen en crises, vooral in grensregio’s.

12-09-2025
Zo trekt Onderwijs Onderweg de lijn door

In etappe 3 van het programma Onderwijs Onderweg zijn flinke stappen gezet: van onderzoek naar het gebruik van het kwalificatiedossier Manschap voor de opleiding Brandwacht C tot het vaststellen van een gezamenlijke onderwijsvisie.

11-09-2025
Basisboek Crisisbeheersing: fundament voor een professionaliserend vakgebied

Het vakgebied crisisbeheersing professionaliseert in hoog tempo. Om onderwijs en praktijk een stevig fundament te bieden, verschijnt nu het Basisboek Crisisbeheersing.

10-09-2025
Opening onderwijsjaar NIPV 2025-2026: “Samen met werkveld bijdragen aan weerbaarheid”

“Als samenleving worden we opgeroepen om weerbaar te zijn. Aan ons als NIPV de uitdaging om daar vanuit brandweerzorg en crisisbeheersing een bijdrage aan te leveren. Samen met de collega’s uit het werkveld”, vertelt Coby Flier, directeur Onderzoek en Onderwijs.

09-09-2025
Algemeen directeur NIPV maakt ruimte voor een opvolger

Na bijna tien jaar in de directie van het NIPV, waarvan acht jaar als algemeen directeur, heeft IJle Stelstra aangekondigd ruimte te willen maken voor een opvolger.

08-09-2025
Belevingsonderzoek repressief brandweerpersoneel van start

Wat vinden repressieve brandweermensen, vrijwillig en beroeps, van hun werk? Wat gaat goed en wat kan beter? Deze week start het belevingsonderzoek 2025.

03-09-2025
Proefschrift geeft noodzaak aan van integrale aanpak natuurbrandbeheersing in Noordwest-Europa

Onderzoeker Hugo Lambrechts is gepromoveerd op zijn onderzoek over een integrale aanpak van natuurbrandbeheersing in Noordwest-Europa.

01-09-2025
Erik Schrijvers vertrekt als lector Crisisbeheersing bij het NIPV

Per 1 september 2025 verlaat Erik Schrijvers het NIPV. Hij bekleedde sinds 2024 de functie van lector Crisisbeheersing.

28-08-2025
Netcentrisch werken in de praktijk: Sail Amsterdam 2025

Mensenwerk is nodig om een grootschalig evenement als Sail soepel te laten verlopen.