Bevoegdheden van burgemeesters en voorzitters veiligheidsregio’s bij (dreigende) digitale incidenten onderzocht
16 januari 2023
Wat kunnen (en mogen) burgemeesters en voorzitters veiligheidsregio’s bij digitale incidenten van het Rijk verwachten en andersom?
Het Veiligheidsberaad heeft het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV) verzocht een verkenning uit te voeren naar bestuurlijke bevoegdheden bij (dreigende) digitale incidenten. Daarbij gaat het om juridische bevoegdheden en andere interventies van burgemeesters en/of voorzitters van veiligheidsregio’s.
Digitale ontwrichting als crisisscenario
De digitalisering van de samenleving blijft één van de grote ontwikkelingen van deze tijd. Technologische ontwikkelingen volgen elkaar in een onverminderd tempo op. Dit brengt vele kansen voor de samenleving met zich mee. Maar zorgt, vanwege onze toenemende afhankelijkheid van digitale systemen, ook voor kwetsbaarheden. De vervlechting van digitale systemen en maatschappelijke processen zorgt ervoor, dat we als samenleving rekening moeten houden met digitale ontwrichting als crisisscenario.
Wat zijn de bevoegdheden van burgemeesters en/of voorzitters veiligheidsregio’s bij (dreigende) cyberincidenten?
Burgemeesters en/of voorzitters veiligheidsregio’s hebben géén specifieke bevoegdheden waarmee zij bij cyberincidenten in kunnen grijpen. Wel staan hen, zo blijkt uit deze studie, in de ‘koude/ lauwe fase’ andere interventies ter beschikking op het gebied van cyberwaakzaamheid en cyberweerbaarheid. Denk hierbij aan interventies op het gebied van vergunningen, risicodialoog en stakeholdermobilisatie. Deze interventies bieden burgemeesters (vanuit hun rol als bestuurder, aanjager en bemiddelaar) aangrijpingspunten voor het bevorderen van cyberwaakzaamheid en -weerbaarheid. Deze interventies worden in praktijk niet of nauwelijks gebruikt.
Net zoals in de ‘koude/lauwe fase van een (dreigende) crisis’, beschikt een burgemeester en/of voorzitter veiligheidsregio’s in de ‘warme fase’ over reguliere bevoegdheden ten aanzien van openbare orde en veiligheid. Een burgemeester en/of voorzitter veiligheidsregio beschikt niet over specifieke bevoegdheden die hij/zij kan inzetten bij digitale incidenten. Net als bij andere bovenregionale crises spelen er bij digitale incidenten, waarbij meerdere regio’s betrokken zijn, wel een aantal terugkerende vragen en onduidelijkheden. Onder meer op het gebied van informatievoorziening, bestuurlijke afstemming en wederzijdse verwachtingen: wat kan (en mag) een burgemeester/voorzitter veiligheidsregio bij digitale incidenten van het Rijk (NCTV, NCSC) verwachten en andersom?
Lees ook
“Het is vaker gezegd: iedere ramp is anders, maar rampen kennen ook veel patronen en regelmatigheden. Dat geldt ook hier in Spanje,” zegt lector Crisisbeheersing Menno van Duin. In zijn nieuwste blog benoemt hij acht zaken die hem opvallen aan deze ramp.
Door de inwerkingtreding van de Omgevingswet en andere nieuwe ontwikkelingen was het nodig om de kennisbundels te actualiseren. De eerste vijf vernieuwde kennisbundels zijn nu beschikbaar.
De Landelijke dataset Brandkraanlocaties is bijgewerkt per oktober 2024. De data is beschikbaar als WFS en WMS service in DATA4OOV en wordt voor de veiligheidsregio’s ook aangeboden als geopackage (als download van de landelijk set brandkranen).
“50.000 polo’s, 34.000 broeken en 68.000 paar sokken. Eind dit jaar hebben we 22.000 brandweermensen in het nieuw gestoken”, vertelt Sabrina van Schendel, teamcoördinator kleding.
“Ik ben er trots op dat we de eerste zijn die ermee gaan werken en dat we kunnen meedenken om het systeem verder te ontwikkelen”, aldus Lianne Meijer, werkzaam bij de veiligheidsregio’s Amsterdam-Amstelland en Zaanstreek-Waterland.
Het Programma Onderwijs Onderweg, dat is opgezet om het onderwijsstelsel voor de veiligheidsregio’s te verbeteren, start met de volgende fase. Op vrijdag 18 oktober 2024 hebben de RCDV en het MT NIPV akkoord gegeven op de vervolgstappen van het programma.
Wilfred van Randwijk, sectormanager brandweerzorg bij Brandweer Amsterdam-Amstelland, vertelt over zijn ervaringen tijdens de opleiding MCPM (Master of Crisis and Public Order Management).
Tijdens het Brandweerevent ontving lector Brandweerkunde Ricardo Weewer het Gouden Kruis van Verdienste voor zijn jarenlange, bijzondere inzet voor de brandweer
Het Scenarioboek Energietransitie bevat 12 nieuwe scenario’s over onder andere ammoniak, geothermie en dimethyl ether.