“Met vrouwen in een brandweerploeg verandert de sociale cohesie”

24 februari 2024

Vandaag staat in NRC een groot artikel over vrouwen bij de brandweer. Senior onderzoeker Karin Dangermond vertelt hierin over het onderzoek dat het NIPV heeft gedaan naar het werven en behouden van vrouwen bij de vrijwillige brandweer. Uit dit onderzoek blijkt onder meer dat vrijwillige brandweervrouwen een positieve invloed hebben op het improvisatievermogen tijdens de incidentbestrijding. En op de sociale cohesie op de brandweerpost.

Brandweervrouwen zien andere, vaak creatievere oplossingen

Dangermond zegt in het interview in NRC dat het NIPV-onderzoek laat zien dat vrouwen een belangrijke meerwaarde hebben in een korps. In de groepsgesprekken die de onderzoekers hebben gevoerd, vertelden brandweermannen én -vrouwen: “Met vrouwen in een ploeg wordt de sfeer zachter en veiliger, mannen voelen meer ruimte om zich kwetsbaar op te stellen.” En ook: “Tijdens het incident zelf hebben brandweervrouwen vaak een andere blik op een situatie en zien ze dan ook andere, vaak creatievere oplossingen. Een voorbeeld: de mannen gaan slopen, het moet kapot en snel. Maar als je dan samen even nadenkt en aangeeft dat het efficiënter kan. De vrouw heeft soms de helikopterview. Mannen zijn meer van de risico’s en vrouwen van de zekerheid.”

5 redenen waarom het percentage vrijwillige vrouwen rond de 6 procent schommelt

Het aandeel vrouwen bij de vrijwillige brandweer schommelt al jaren rond de 6 procent. Uit het onderzoek komt naar voren dat hiervoor 5 belangrijke redenen zijn:

• Vrouwen die interesse hebben om vrijwilliger te worden, denken geregeld ongeschikt te zijn voor het brandweervak vanwege fysieke eisen, gebrek aan technisch inzicht, maar ook vanwege hun zorgtaken.
• De meeste brandweervrijwilligers, vrouwen en mannen, willen vooral geschikte vrijwilligers werven. Het geslacht vinden zij niet belangrijk. Maar door generieke wervingscampagnes en doordat het werven hoofdzakelijk via mond-tot-mondreclame gebeurt, worden vrouwen minder snel bereikt.
• Vrijwillige brandweervrouwen voelen zich over het algemeen geaccepteerd op hun eigen post, maar niet allemaal en niet overal. Soms ervaren zij een (on)bewuste nadruk op hun ‘anders-zijn’ en stuiten zij op (voor)oordelen over vrouwen
• Vrijwillige brandweervrouwen stoppen om andere redenen dan brandweermannen, en ook eerder. Brandweervrouwen stoppen vanwege hun gezondheid, (onvrede) over het PPMO of de combinatie van het brandweervak en hun hoofdbaan en/of hun privéleven.
• Hoewel de meeste veiligheidsregio’s een meer divers personeelsbestand willen, heeft ongeveer de helft van de regio’s in haar beleid geen aandacht voor diversiteit en specifiek vrouwen bij de brandweer. Zo zijn niet op alle posten voorzieningen voor vrouwen.

Tips voor het werven en behouden van vrijwillige brandweervrouwen

Brandweerposten zijn meestal zelf verantwoordelijk voor het werven van nieuwe vrijwilligers. De postcommandanten spelen een cruciale rol bij het ontwikkelen van draagvlak bij ploeggenoten voor een verandering naar een inclusieve organisatiecultuur. Speciaal voor postcommandanten heeft het NIPV daarom een aantal tips gebundeld voor het werven én behouden van vrijwillige brandweervrouwen.