Een toekomst voor het WAS?

12 januari 2023

Het lectoraat Crisisbeheersing van NIPV voerde in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid een onderzoek uit naar de toegevoegde waarde van het WAS (waarschuwings- en alarmeringssysteem) in het geheel van crisiscommunicatiemiddelen. Het doel van het onderzoek was inzicht te verkrijgen in de voor- en nadelen van het WAS en uit te zoeken wat eventuele toekomstige mogelijkheden van het systeem zijn.

WAS en NL-Alert

Om mensen te alarmeren kunnen op dit moment twee landelijke systemen worden ingezet: het WAS en NL-Alert. De onderzoekers constateren dat NL-Alert zich de afgelopen jaren volop heeft ontwikkeld en bewezen. Zo heeft NL-Alert inmiddels een groot bereik en zijn steeds meer mensen bekend geraakt met het systeem. Ook recente ontwikkelingen, zoals de NL-Alert-app en de mogelijkheid om meertalige NL-Alerts te versturen, dragen bij aan de robuustheid van het systeem.

Het WAS daarentegen heeft zijn beste tijd gehad: het bereik is kleiner dan dat van NL-Alert en steeds minder mensen weten hoe te handelen op basis van de sirene. Ook is het system niet geschikt voor alle typen incidenten, vanwege het standaard handelingsperspectief dat eraan gekoppeld is.

Conclusie: meerwaarde WAS is niet aan te tonen

Tussenoplossingen om het WAS nog enige tijd in de lucht te houden zijn volgens de onderzoekers niet nodig en dit betekent dat we in Nederland de komende jaren afscheid moeten gaan nemen van het oude sirenenetwerk, zoals ook België dat heeft gedaan.

Natuurlijk zijn er altijd argumenten aan te dragen om het WAS in de lucht te houden (onder andere: het kunnen beschikken over meerdere alarmeringssystemen is altijd beter en als ons land in een oorlogssituatie betrokken raakt, zou het WAS kunnen functioneren als luchtalarm). Maar eigenlijk zijn deze overwegingen wat vergezocht en zijn er ook alternatieve crisiscommunicatiemiddelen beschikbaar. Het WAS bestaat al lange tijd, maar feitelijk kan het zich nauwelijks beroepen op grote successen, niet alleen in ons land, maar ook niet in de landen om ons heen.

Uitfaseren met zorg en beleid

Als besloten wordt tot een uitfasering van het WAS en daarmee NL-Alert als enig landelijk alarmeringsmiddel resteert, is het wel van belang om meer bekendheid te geven aan de andere crisiscommunicatiemiddelen die we in ons land in kunnen zetten om mensen over calamiteiten te informeren. Tenslotte betekent het uit faseren van het WAS dat een forse infrastructuur (meer dan 4000 palen met hun fundering) ontmanteld moet worden. Die ontmanteling betekent een complexe (logistieke) operatie die enkele jaren in beslag kan nemen en veel geld zal kosten. Ook dit is een thema dat aandacht vraagt.

Lees ook

16-03-2023
Onderzoek naar ervaringen van veiligheidsregio’s met NL-Alert

Lectoraat Crisisbeheersing constateert ontbreken van landelijke lijn met betrekking tot de inzet NL-Alert om mensen te alarmeren..

16-03-2023
Reflectie herziening Wet publieke gezondheid eerste tranche

Michel Dückers, bijzonder hoogleraar Crises, Veiligheid en Gezondheid bekijkt het vanuit de crisismanagementbril.

15-03-2023
Ministerie van Defensie sluit aan op LCMS

De Landelijke Voorziening Crisisbeheersing (LVCb) ondersteunt de crisisbeheersing in Nederland met zowel techniek, werkwijze als netwerk. Met de toetreding van het Ministerie van Defensie is de LVCb weer een belangrijke partner rijker.

15-03-2023
Handboek Gebouwbrandbestrijding: lesboek en naslagwerk

De inzichten van jarenlang onderzoek naar brandverloop, brandbestrijding en incidentmanagement zijn samengebracht in dit nieuwe handboek.

03-03-2023
Onderzoek onder werkgevers naar het faciliteren van brandweervrijwilligers

Werkgevers zijn bevraagd over hun beeldvorming en bereidheid om medewerkers te faciliteren om ook bij de brandweer actief te zijn.

02-03-2023
Problematiek in opvang vluchtelingen en asielzoekers nader beschouwd

Op 26 januari 2023 kopte het NRC: “Nederland stevent af op een ‘maatschappelijk ontwrichtende asielcrisis”. Hoe kan het dat opnieuw een nieuwe asiel- of vluchtelingencrisis wordt verwacht, terwijl in 2022 maatregelen werden aangekondigd om dit te voorkomen?

01-03-2023
Onderzoek geeft inzicht in redenen om te stoppen als brandweervrijwilliger

Wat zijn redenen voor brandweervrijwilligers om te stoppen? In onderzoek van NIPV zijn oud-vrijwilligers hierover bevraagd.

22-02-2023
Blog: USAR-team Turkije (deel 2)

Ruim een week geleden schetste ik mijn dilemma rondom USAR. Moet je zo’n team wel willen? Zeer velen lazen het stukje en reageerden. Nu inmiddels een aantal dagen later is het goed nog enkele observaties te delen.

21-02-2023
Blog: Batterijveiligheid: laten we de kou uit de lucht halen

Waarnemen is belangrijk, maar snappen wat je wel en niet ziet is nog veel belangrijker, bloggen lector Energie- en transportveiligheid Nils Rosmuller en onderzoeker Henk Brans.