Bevoegdheden van burgemeesters en voorzitters veiligheidsregio’s bij (dreigende) digitale incidenten onderzocht

16 januari 2023

Wat kunnen (en mogen) burgemeesters en voorzitters veiligheidsregio’s bij digitale incidenten van het Rijk verwachten en andersom?

Het Veiligheidsberaad heeft het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV) verzocht een verkenning uit te voeren naar bestuur­lijke bevoegdheden bij (dreigende) digitale incidenten. Daarbij gaat het om juridische bevoegdheden en andere interventies van burgemeesters en/of voorzitters van veiligheidsregio’s.

Digitale ontwrichting als crisisscenario

De digitalisering van de samenleving blijft één van de grote ontwikkelingen van deze tijd. Technologische ontwikkelingen volgen elkaar in een onverminderd tempo op. Dit brengt vele kansen voor de samenleving met zich mee. Maar zorgt, vanwege onze toenemende afhankelijkheid van digitale systemen, ook voor kwetsbaarheden. De vervlechting van digitale systemen en maatschappelijke processen zorgt ervoor, dat we als samenleving rekening moeten houden met digitale ontwrichting als crisisscenario.

Wat zijn de bevoegdheden van burgemeesters en/of voorzitters veiligheidsregio’s bij (dreigende) cyberincidenten?

Burgemeesters en/of voorzitters veiligheidsregio’s hebben géén specifieke bevoegdheden waarmee zij bij cyberincidenten in kunnen grijpen. Wel staan hen, zo blijkt uit deze studie, in de ‘koude/ lauwe fase’ andere interventies ter beschikking op het gebied van cyberwaakzaamheid en cyberweerbaarheid. Denk hierbij aan interventies op het gebied van vergunningen, risicodialoog en stakeholdermobilisatie. Deze interventies bieden burgemeesters (vanuit hun rol als bestuurder, aanjager en bemiddelaar) aangrijpingspunten voor het bevorderen van cyberwaakzaamheid en -weerbaarheid. Deze interventies worden in praktijk niet of nauwelijks gebruikt.

Net zoals in de ‘koude/lauwe fase van een (dreigende) crisis’, beschikt een burgemeester en/of voorzitter veiligheidsregio’s in de ‘warme fase’ over reguliere bevoegdheden ten aanzien van openbare orde en veiligheid. Een burgemeester en/of voorzitter veiligheidsregio beschikt niet over specifieke bevoegdheden die hij/zij kan inzetten bij digitale incidenten. Net als bij andere bovenregionale crises spelen er bij digitale incidenten, waarbij meerdere regio’s betrokken zijn, wel een aantal terugkerende vragen en onduidelijkheden. Onder meer op het gebied van informatievoorziening, bestuurlijke afstemming en wederzijdse verwachtingen: wat kan (en mag) een burgemeester/voorzitter veiligheidsregio bij digitale incidenten van het Rijk (NCTV, NCSC) verwachten en andersom?

Lees ook

11-07-2025
Verkenning NIPV: bijdrage Rode Kruis bij grootschalige stroomuitval

In opdracht van het Rode Kruis heeft het NIPV onderzocht welke rol de verbindingsdienst en de Humanitaire Servicepunten (HSP’s) van het Rode Kruis kunnen spelen bij langdurige en grootschalige stroomuitval.

10-07-2025
Pilot projectwerkplaats: inventarisatie gevolgen hitte en droogte afgerond

Voor een betere voorbereiding op extreme hitte en extreme droogte zijn de mogelijke gevolgen voor publieke veiligheid en mogelijke betrokken partners in kaart gebracht.

10-07-2025
Nieuwe leergang Jeugdbrandweer Junioren gelanceerd 

Tijdens de landelijke coördinatorendag van de Jeugdbrandweer in mei is de nieuwe leergang Jeugdbrandweer Junioren gepresenteerd. Het NIPV heeft bijgedragen aan het samenstellen van het onderwijsmateriaal samen met jeugdleiders uit de veiligheidsregio’s.

10-07-2025
Lage risicoperceptie, maar wel informatiebehoefte: burgers willen anders geïnformeerd worden over klimaatrisico’s

Veel Nederlanders onderschatten de risico’s van klimaatverandering, terwijl ze wel behoefte hebben aan meer informatie – en dat het liefst op een andere manier dan nu gebeurt.

10-07-2025
“It matters what you are doing, even if you can’t always see the impact with your own eyes” 

Een paar weken geleden woonde ik de reünie bij van mijn masterprogramma Disaster Risk Management and Climate Change Adaptation in Lund, Zweden.

10-07-2025
De meeste mensen deugen: lessen uit een bijzondere doorleefsessie over grootschalige stroomuitval

In Veiligheidsregio Twente werd onlangs een unieke doorleefsessie gehouden. Geen gewone crisisoefening, maar een diepgaande verkenning van wat er gebeurt als West-Europa 3 dagen zonder elektriciteit komt te zitten.

10-07-2025
Update programma Klimaatveiligheid

Programmamanager Charlotte van Ruijven geeft het laatste nieuws over het programma Klimaatveiligheid.

10-07-2025
Pilot projectwerkplaats: inventarisatie gevolgen hitte en droogte afgerond

Voor een betere voorbereiding op extreme hitte en extreme droogte zijn de mogelijke gevolgen voor publieke veiligheid en mogelijke betrokken partners in kaart gebracht.

09-07-2025
NIPV ontvangt subsidie voor onderzoeksbijdrage aan vernieuwend onderzoek naar crowd-simulaties

Het NIPV gaat een bijdrage leveren aan het project INVISE, een samenwerking met technologiepartner uCrowds en de Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland. Het project richt zich op de ontwikkeling van digital twins: digitale kopieën van de leefomgeving, die beter kunnen voorspellen hoe mensen zich gedragen bij grote evenementen en in crisissituaties.