De Crisis van de Toekomst is een podcastreeks die aansluit bij het rapport Toekomstverkenning Crisisbeheersing. Dit rapport en de podcastreeks zijn in opdracht van de Raad van Commandanten en Directeuren Veiligheidsregio (RCDV) ontwikkeld door het NIPV.
In de podcasts analyseren deskundigen hoe we moeten omgaan met toekomstscenario’s waarin een crisis de hoofdrol speelt. Zijn we daar klaar voor? Wie moet de regie nemen? Waar zitten straks de zwakke plekken?
Elke aflevering wordt afgetrapt door een fictief nieuwsbulletin waarin een crisisscenario wordt neergezet. De host gaat in gesprek met de deskundigen en neemt vragen mee van jonge NIPV-onderzoekers: Emily Berger, Marte Luesink en Jana Domrose. Het gaat immers over hún toekomst en mogelijk trekken zíj straks aan de touwtjes.
Klimaat: “Het is nú al mis aan het gaan”
Gast: Maarten van Aalst
Dit is het nieuws van 6 juli 2031…
De afgelopen maanden stond hittestress volop in de aandacht, maar daar lijkt de komende dagen geen aandacht voor te zijn: Nederland trekt massaal naar de kust. Amersfoort is dit jaar het ‘nieuwe Scheveningen’ geworden nadat de oude badplaats enkele jaren geleden echt onder water liep.
De tijd dat we de klimaatcrisis over kunnen laten aan de minister van milieu is écht voorbij, zegt Maarten van Aalst, directeur bij het Rode Kruis Klimaatcentrum en hoogleraar klimaat en rampen aan de Universiteit Twente. In deze aflevering vertelt hij wat de rol van de veiligheidsregio’s moet zijn en wat we zélf kunnen doen om te voorkomen dat Amersfoort straks het nieuwe Scheveningen wordt.
Oorlog in Europa: ‘Ga eerst eens even rustig nadenken’
Gast: Mart de Kruif
Dit is het nieuws van 13 juli 2031…
De NAVO heeft vannacht om 4.00 uur, na een aanval van een Russische langeafstandsraket op Estland, artikel 5 geactiveerd. De NAVO is nu, na jarenlange spanningen en de voortwoekerende oorlog in de Donbas, officieel in oorlog met Rusland. Ingestelde westerse sancties bleken niet effectief, noch mondiaal gedragen. De Nederlandse regering heeft in navolging van Europese bondgenoten direct de dienstplicht ingesteld.
“Ga eens even rustig tegen een boom zitten om na te denken over waar we nu zíjn”, zegt Mart de Kruif, generaal buiten dienst. “Ga eens weg uit die rare hectiek van alledag.” Hij wijst erop dat de oorlog van de toekomst níet wordt gewonnen door generaals, maar door de sergeant en z’n team. In een opgewekt gesprek bespreekt De Kruif de rol van de politiek, het nut van een ministerie van Defensie, de geopolitiek, de rol van de NAVO en taken van de veiligheidsdiensten.
Cyberaanval: de Chinezen hebben een ongekend lange adem
Gast: Inge Bryan
Dit is het nieuws van 14 juli 2031…
Een nog onbekende hackersgroepering heeft het landelijk elektriciteitsnetwerk van Nederland platgelegd. Experts herkennen in de aanval de toenemende offensieve modus operandi van Chinese hackers. Op fora wordt druk gespeculeerd over motieven en doel van de aanval. Het openbare leven ligt al 2 dagen volledig stil en noodgeneratoren kunnen met moeite de eerste vraag opvangen.
Quantumtechnologie, kunstmatige intelligentie, steeds grotere afhankelijkheid van data… Inge Bryan, directeur van Fox IT, ziet een groot ontwrichtend potentieel van cyberaanvallen. Maar geen nood: ook ziet zij een groot positief potentieel als we blijven samenwerken, als we data vóór ons laten werken en als we een stuk slimmer omgaan met onze eígen data.
Vluchtelingencrisis: “Kén je bevolking”
Gast: Miranda de Vries
Dit is het nieuws van 19 juli 2031…
Opnieuw massale protesten in Ter Apel, Arnhem en Brabantse steden. Voor de vierde week op rij vonden er overal in het land gewelddadige confrontaties plaats tussen de bevolking en de ME. De massale opvang van vluchtelingen heeft geleid tot wijdverbreide onvrede, gevoelens van onveiligheid en een reeks heftige incidenten. De groep demonstranten is divers samengesteld; ogenschijnlijk hebben zij uiteenlopende levensovertuigingen en motieven.
Een vluchtelingencrisis staat niet op zichzelf, zegt Miranda de Vries, burgemeester van Etten Leur. Dit soort crises wordt meestal gestut door gevoelens van angst, onzekerheid, onvrede en wantrouwen. Wat te doen? Kén je bevolking en investeer in ‘het grote midden’ van de bevolking. Daar bereik je meer mee dan wanneer je de uitersten aan elkaar probeert te knopen. Hoe? Dat vertelt ze in deze aflevering.
Beleidscrisis: als de overheid een deel van het probleem is
Dit is het nieuws van 20 juni 2031…
Na een tumultueus debat over de rellen in achterstandswijken is het kabinet afgelopen nacht voor de derde keer in vier jaar tijd opgestapt. Kamerleden van zowel de oppositie als de coalitie waren zichtbaar geëmotioneerd: ze zeggen zich te schamen voor de permanente beleidscrisis waar maar geen einde aan lijkt te komen. Analisten brengen de lage verkiezingsopkomst van afgelopen jaar in herinnering: krap 40 % van de kiezers nam de moeite om naar de stembus te komen.
“In het klassieke crisisbeheersingsscript is de overheid de cavalerie”, zegt Paul t Hart, hoogleraar bestuurskunde aan de Universiteit Utrecht, “maar in het beleidscrisisscript is de overheid de zondebok.” Oftewel: als de overheid niet een deel van oplossing is, maar een deel van het probleem wordt, dan spreek je van een beleidscrisis; het is dus de institutionele crisis die volgt op andere crises. Hij spreekt over vertrouwen, ongelijkheid, de rol van de media en de rol van de overheid als oplosser én veroorzaker.
Black swan: “We zijn té afgeleid om te zien wat ertoe doet”
Dit is het nieuws van 16 augustus 2032…
Chaos, plunderingen en paniek gijzelen de complete wereldbevolking. De chaos volgt op hert alarm van een groep internationale wetenschappers. Zij hebben een komeet waargenomen die op ramkoers ligt met planeet aarde. Ze waarschuwen dat een botsing nagenoeg onvermijdelijk is en dat dit het einde van menselijk leven op onze planeet zou kunnen betekenen. Sceptici wuiven de waarschuwing weg als’ fake news’: ze noemen het onnodige bangmakerij en stemmingmakerij. Op politiek niveau heerst wereldwijd complete verwarring.
Het crisisscenario van deze aflevering lenen we van de satirische film Dont’t Look up. Leonardo Dicaprio speelt hierin een onderzoeker die een komeet op de aarde ziet af komen. De helft van de mensheid gelooft het niet eens, ook al is het ding duidelijk te zien.
Volgens Tessa Cramer, lector designing the future bij Fontys, moeten we onze wens voor controle op de toekomst eens loslaten, ‘evenals onze aannames, onze bubbels, onze ideeën en disciplines’. Vervolgens moeten we een integraler beeld vormen van wat we op ons af zien komen. Nodig ook jonge mensen uit om mee te praten aan crisistafels, of creatieven. Grappig ding eigenlijk, de toekomst; hij bestaat nog niet eens en toch willen we ‘m veranderen.
Rapport Toekomstverkenning Crisisbeheersing
Download hier het document.
