Dierenhulp bij rampen en crises

Algemene informatie

Als zich een ramp of crisis voordoet, worden niet alleen mensen getroffen, maar kunnen ook dieren het slachtoffer zijn. De veiligheidsregio’s hebben een eigen verantwoordelijkheid om voorbereid te zijn op hulp aan dieren.

Dierenhulporganisaties, zoals dierenambulances en dierenopvangen, bieden dagelijks dierenhulp en kunnen ook bij rampen en crises worden ingezet voor ondersteuning en advies. Waarom dierenhulp bij rampen en crises belangrijk is, wordt toegelicht in deze video van Stichting Dieren in Rampen.

Verantwoordelijkheden voor soorten dieren

Wie verantwoordelijk is voor dierenhulp, kan verschillen. Er worden negen diergroepen onderscheiden, afhankelijk van de soorten dieren en wie daarvoor zorgt.

De veiligheidsregio’s hebben de verantwoordelijkheid om bij rampen en crises dieren te redden. De dierenhulporganisaties bieden dierenhulp aan in ieder geval huisdieren, zwerfdieren en in het wild levende dieren. En soms ook aan landbouwhuisdieren en hobbydieren. 

Landelijke coördinatie

De stichting Dieren in Rampen is in 2024 opgericht om samen met de overheid hulp aan dieren in rampen en crises te organiseren. De stichting coördineert in de samenwerking tussen de verschillende overkoepelende dierenorganisaties in Nederland. Op haar website onderhoudt de stichting een kennisportaal over dierenhulp.

Regionale dierenhulporganisaties

Naast een landelijke coördinatie kent Nederland een grote diversiteit aan lokale dierenhulporganisaties, waaronder dierenambulances, asielen, wildopvangen en specialistische dierenopvangen.

In elke veiligheidsregio wordt één dierenambulance (of samenwerkingsverband van dierenambulances) aangewezen als ‘coördinerende dierenhulporganisatie’ (CDHO). Deze richt een 24/7 bereikbare crisisorganisatie in en is het aanspreekpunt voor de veiligheidsregio namens de dierenhulporganisaties.

Evacuatie van dieren

Grootschalige evacuatie, bijvoorbeeld door hoogwater, is niet alleen een vraagstuk voor mensen maar ook voor dieren. In de ‘Handreiking Redden van mens en dier’ zijn stappen en processen voor evacuatie beschreven. Specifiek voor landbouwhuisdieren is de ‘Leidraad evacuatie van vee’ beschikbaar.

Project Dieren in Rampen en Crises

Naar aanleiding van moties in de Tweede Kamer is in 2024-2025 in een landelijk project gewerkt aan het verbeteren van dierenhulp bij rampen en crises. Het project is uitgevoerd door een projectgroep van het NIPV, Stichting Dieren in Rampen, Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland en Veiligheidsregio Groningen. Met het project werd beoogd dat publieke hulpdiensten en dierenhulporganisaties samen beter voorbereid zijn op dierenhulp bij rampen en crises. Om dit te bereiken heeft het project een set aan landelijke documenten ontwikkeld.

Met deze landelijke instrumenten kunnen veiligheidsregio’s en dierenhulporganisaties regionaal implementatiestappen zetten. Deze stappen en de landelijke instrumenten zijn samengevat in een infographic.