Zes strategieën moeten helpen beter om te gaan met acute schaarste
28 april 2025
De verwachte groeiende frequentie en intensiteit van klimaatincidenten, en steeds reëlere scenario’s van militaire dreiging, roepen zorgen op over schaarste in hulpverleningscapaciteit. Dit benadrukt de noodzaak om na te denken over het omgaan met schaarste in tijden van crisis. In een inventariserend onderzoek zijn zes strategieën uitgewerkt die crisisteams kunnen helpen beter om te gaan met situaties waarbij de hulpvraag het aanbod overstijgt.
Hulpdiensten overwegen in de praktijk zelden alle zes de strategieën
Elke crisissituatie waarin schaarste een rol speelt, kan om een andere combinatie en aanpak van de strategieën vragen. Niet elke strategie zal voor elke crisis relevant zijn, of binnen de eigen invloedssfeer van het betreffende crisisteam liggen.
De zes geïnventariseerde strategieën voor schaarste
- Capaciteit uitbreiden: meer mensen of middelen mobiliseren. Dit kan zowel binnen als buiten de organisatie, en op zowel conventionele als meer creatieve manieren.
- Efficiëntie omhoog: processen optimaliseren en mensen en middelen spreiden, om verspilling in tijd en mankracht zo veel mogelijk tegen te gaan.
- Risico’s voor hulpverleners omhoog: hulpverleners werken nog langer en nog harder (en gaan daarmee mogelijk over eigen grenzen heen).
- Prioriteren: bepalen wie of waar als eerste geholpen moet worden (en dus ook: wie of waar niet te helpen).
- Kwaliteitsnormen omlaag: hulp van lagere kwaliteit bieden, om zo in een groter aantal hulpvragen te kunnen voorzien.
- Hulpvraag omlaag: inzetten op een verlaging van de hulpvraag door middel van risicobeperking en het filteren van inkomende hulpverzoeken.
Aanbevelingen
De onderzoekers geven daarnaast een aantal aanbevelingen mee voor crisisteams die met schaarste worden geconfronteerd:
- Open het gesprek over schaarste. Welke extreme scenario’s zijn denkbaar? Welke harde keuzes zijn daarmee genoodzaakt?
- Bespreek de strategieën en bereid ze voor. Gebruik hiervoor de hulvragen die in het rapport zijn opgesteld.
- Oefen met (extreme) schaarste-scenario’s en probeer de strategieën uit.
Programma Klimaatveiligheid: voor een veilige en weerbare samenleving
Het programma Klimaatveiligheid heeft tot doel om (beter) zicht te krijgen op de mogelijkheden en onmogelijkheden voor een veilige en weerbare samenleving bij klimaatverandering nu en in de toekomst. Hiervoor wordt geïnvesteerd in onderzoek en kennisontwikkeling, professionalisering, samenwerking en netwerkvorming. Het programma is een samenwerking tussen de veiligheidsregio’s, ministerie van Justitie en Veiligheid, KNMI en het NIPV.