Werkbeleving (oud-)brandweerofficieren: schakelen tussen warm, koud en privé

25 november 2024

Kennis over het DNA van de brandweerorganisatie, de cultuur en wat mensen drijft, is van groot belang om effectief leiding te kunnen geven aan de brandweer. Hoewel officieren een belangrijke rol binnen de brandweer vervullen, is er weinig bekend over hoe ze hun werk en hun loopbaan ervaren. Uit onderzoek van het NIPV blijkt dat brandweerofficieren over het algemeen tevreden zijn over hun werk. Er zijn verschillen in beleving die verband houden met gender, aanstelling, de mate van werkervaring en de gevolgde opleiding.

11 belangrijke aspecten die de werkbeleving bepalen

Voor het onderzoek heeft het NIPV gebruikgemaakt van data uit de belevingsonderzoeken repressief brandweerpersoneel, groepsinterviews en vragenlijsten. Dit heeft 11 belangrijke aspecten opgeleverd die de werkbeleving van brandweerofficieren – officier van dienst (OvD), hoofdofficier van dienst (HOvD) en adviseur gevaarlijke stoffen (AGS) – bepalen. Brandweerofficieren zijn over het algemeen positief over deze aspecten. Zo zijn ze gemotiveerd en gedreven voor hun vak en waarderen ze de synergie tussen hun repressieve en beheersmatige functie. Het grootste deel van de brandweerofficieren kan beide functies ook prima combineren.

De helft van de brandweerofficieren ervaart nadelige gevolgen van de piketdienst op het privéleven. Een kwart van de brandweerofficieren met zorgtaken vindt de combinatie van zorgtaken en piketdienst lastig. De kennis die beroepsbrandweerofficieren in hun beheersmatige functie opdoen, gebruiken zij vaak om beleidskeuzes van de veiligheidsregio’s uit te leggen aan posten en ploegen. Tot slot geeft ongeveer de helft van de brandweerofficieren aan dat zij lang een vergeten groep zijn geweest in de nazorg.

Werk-privébalans speelt rol bij vertrek

De onderzoekers hebben ook de vertrekintenties en vertrekredenen in kaart gebracht. Bijna een derde van de huidige brandweerofficieren geeft aan ooit te hebben overwogen om te stoppen als brandweerofficier. De belangrijkste redenen hiervoor zijn de werk-privébalans, de wijze waarop de veiligheidsregio wordt bestuurd en onvrede over erkenning en waardering. Voor oud-brandweerofficieren was de werk-privébalans de belangrijkste reden om te vertrekken bij de brandweer. Gevolgd door stoppen vanwege leeftijd en/of prepensioen en de wijze waarop de veiligheidsregio werd bestuurd.

Lees ook Belevingsonderzoek repressief brandweerpersoneel 2021

Problemen met het werven van brandweerofficieren

Een kleine meerderheid van de 25 veiligheidsregio’s ervaart een probleem met het werven van brandweerofficieren. Dit komt bijvoorbeeld door de krappe arbeidsmarkt en het specifieke profiel dat de kandidaat moet hebben. Ook het doorstromen van OvD (officier van dienst) naar HOvD (hoofdofficier van dienst) blijkt soms een probleem te zijn. Zes regio’s ervaren een probleem met het behouden van brandweerofficieren. Redenen zijn onder andere de hoge uitstroom in verband met leeftijd en de uitstroom vanwege de impact van de piketfunctie op het privéleven.

Lees de factsheet en het rapport

De belangrijkste resultaten van het onderzoek staan in een factsheet. Voor het complete beeld is het volledige onderzoeksrapport beschikbaar.