PGS 15 in nieuw jasje

Nieuws van het LEC Industriële Veiligheid, december 2024

Op 9 december is de geactualiseerde PGS 15 gepubliceerd. Het document is omgeschreven naar ‘Nieuwe Stijl’, op basis van de risico- en scenariobenadering en is volledig geënt op gebruik in de digitale omgeving. Naast de structuurwijziging van papieren boekwerk naar interactief webdocument zijn ook enkele inhoudelijke wijzigingen doorgevoerd. Dat was onder andere nodig omdat in het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) de PGS 15 als juridisch kader wordt benoemd voor enkele ADR-klassen die nog niet in de eerdere versie waren opgenomen.

Volgens Frank Lelieveld, lid van het PGS 15-team, is het geactualiseerde document volledig opnieuw opgezet, maar is wel zo veel mogelijk gebruik gemaakt van bestaande content. “Goede maatregelen die we eerder hebben bedacht, hebben we behouden. De inhoudelijke wijzigingen hebben vooral betrekking op het Bal, dat naar de PGS 15 verwijst voor de milieubelastende activiteit ‘opslag van gevaarlijke stoffen in verpakking’. Nieuw in de PGS 15 is bijvoorbeeld de ADR-klasse 2 giftige stoffen en een verdere uitwerking van klasse 6.2 I1 en I2, bekend als infectueuze stoffen. Dan gaat het bijvoorbeeld om opslagvoorzieningen bij laboratoria waar met virussen of bacteriën wordt gewerkt.

In de scenariobenadering zijn toxische scenario’s als nieuw element toegevoegd. Die kende de oude PGS 15-versie ook nog niet. Wel scenario’s met giftige verbrandingsproducten die zich in de rook verspreiden, maar geen scenario’s rond lekkage van stoffen in opslag uit bijvoorbeeld vaten. Met deze toevoeging wordt zowel de omgevingsveiligheid als de veiligheid van werknemers van het bedrijf gediend.

Wijzigingen brandveiligheid

Geerlof Bijsterbosch, die voorzitter was van het PGS 15-team, benoemt enkele wezenlijke inhoudelijke wijzigingen op het gebied van brandveiligheidsvoorzieningen “Nieuw is bijvoorbeeld dat het onderscheid tussen inpandige en uitpandige opslag is vervallen. Daar was in de praktijk veel discussie over, omdat er opslagsituaties bestaan die je zowel als binnen- als buitenopslag kan zien. Nu worden voor alle typen opslag, binnen en buiten, dezelfde normen gehanteerd ten aanzien van het beheersen en bestrijden van scenario’s.”

Andere wijzigingen op brandveiligheidsgebied hebben onder andere betrekking op opslagvolumes en veilige bebouwingsafstand rond PGS-opslagvoorzieningen. Lelieveld: “In de nieuwe versie hebben we de voorheen ‘magische grens’ van het opslagvolume, als basis voor eisen aan actieve brandbestrijdingssystemen’ verhoogd van tien ton naar twintig ton, mits wordt voldaan aan bouwkundige eisen voor brandbeheersing, zoals compartimentering met een WBDBO van 90 min. Dit is geen verzwaring maar een uitbreiding van mogelijkheden. Bovendien is de veilige afstand voor bebouwing naast PGS-opslagen zonder bouwkundige brandwerendheid verhoogd van 10 tot 15 meter. We hebben ons hierbij gebaseerd op de NEN 6069.”

Bijsterbosch vult aan dat ook nieuwe inzichten inzake veilige energietransitie hun uitwerking hebben op de PGS 15. Zo gaan steeds meer bedrijven over tot het opwekken van groene stroom voor eigen gebruik door middel van zonnepanelen op hun daken. Ook op PGS 15-loodsen wil men zonnepanelen plaatsen, terwijl de brandwerendheid van het dak daar niet op berekend is.

Bijsterbosch: “Het dak waarop de zonnepanelen zijn geplaatst, wordt gezien als scheiding tussen twee brandcompartimenten. Dat betekent dat de eigenaar van de loods zodanige beschermende maatregelen moet treffen dat een brand in de zonnepaneleninstallatie op het dak nooit kan doorslaan naar de onderliggende opslagruimte. Dit vinden wij een belangrijke toevoeging aan de PGS 15. Uiteindelijk kijken we als brandweer vooral naar de brandveiligheid en omgevingsveiligheid.”

Informatievoorziening

En ook naar de veiligheid van de repressieve dienst als die bij incidenten in PGS 15-loodsen moet optreden. Daarvoor is in de PGS 15 Nieuwe Stijl een passage opgenomen met eisen aan de informatievoorziening, van de opslagbeheerder naar de brandweer. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen de ‘eerstelijnsinformatie’ die bij de melding van het incident zo snel mogelijk beschikbaar moet zijn voor een juiste bepaling van de eerste inzet, en meer gedetailleerde stofgegevens die op een iets later moment beschikbaar mogen zijn. Lelieveld: “De aanrijdende eerste brandweereenheden hebben niets aan die gedetailleerde informatie. Dat is meer iets voor de adviseur gevaarlijke stoffen (AGS), die meer inhoudelijke expertise heeft en die informatie goed kan duiden. Omdat de AGS een opkomsttijd heeft van een halfuur is dat ook de tijdslimiet die we in de PGS 15 hebben benoemd voor het verstrekken van detailinformatie over de aard en hoeveelheid van de opgeslagen stoffen.”

‘Werk digitaal’

Dat de PGS 15 is gepubliceerd wil volgens Bijsterbosch en Lelieveld niet zeggen dat het document al als formele regelgeving kan worden beschouwd. Daarvoor moet het eerst worden goedgekeurd en vastgesteld door het Bestuurlijk Omgevingsberaad. Die stap staat voor begin 2025 op de agenda.

Tot slot hebben de PGS 15-teamleden nog een dringende oproep aan mensen die in de praktijk met de PGS 15 gaan werken voor advisering, toezicht en bedrijfsbrandweertrajecten: “Een PGS Nieuwe Stijl is een ander type document dan de klassieke papieren versie. Het is interactiever, met snelle links en verwijzingen naar onder andere het Scenarioboek. Zo ondersteunt het de gebruikers beter. Maar alleen als het ook in de digitale omgeving wordt gebruikt. Het uitprinten van het document zal de overzichtelijkheid en het gebruiksgemak niet ten goede komen. We bevelen iedereen daarom dringend aan om de digitale versie te gebruiken. Vanuit het Netwerk Industriële Veiligheid gaat we de collega’s in 2025 bijscholen in de nieuwe PGS 15.”