Onderzoek naar aandacht en steun rondom ingrijpende incidenten
26 maart 2025
Het NIPV doet dit voorjaar onderzoek naar de aandacht en steun, ook wel psychosociale ondersteuning genoemd, die repressieve brandweermensen ervaren rondom ingrijpende incidenten. En naar de behoeften die zij hierin hebben. “De inzichten uit dit onderzoek worden onder andere gebruikt om opleidingen en bijscholing te verbeteren”, vertelt projectleider en senior onderzoeker Karin Dangermond.
Waar gaat het onderzoek over?
Brandweermensen krijgen tijdens hun (vrijwilligers)werk te maken met ingrijpende incidenten. “Dit zijn incidenten die als zo overweldigend worden ervaren dat ze impact kunnen hebben op de mentale gezondheid. En kunnen leiden tot klachten als angst en stress. Tijdige en juiste aandacht en steun zijn dan noodzakelijk om gezondheidsklachten en werkuitval zo veel mogelijk te voorkomen”, zegt Karin Dangermond.
Wat vinden brandweermensen zelf?
Afgelopen jaar heeft het NIPV een onderzoek uitgevoerd naar hoe veiligheidsregio’s de psychosociale ondersteuning hebben georganiseerd; dit aan de hand van de Toolbox Psychosociale ondersteuning voor veiligheidsregio’s. “Maar tot nu toe is onduidelijk wat brandweermensen zélf vinden van de aandacht en steun die ze krijgen in hun regio of ploeg. Daarom onderzoeken we nu hoe zij de psychosociale ondersteuning ervaren op drie verschillende momenten: preventief, tijdens ingrijpende incidenten en na ingrijpende incidenten. En hoe operationeel leidinggevenden tijdens de incidentbestrijding al dan niet aandacht hebben voor de (mogelijke) impact van ingrijpende incidenten op hun collega’s en zichzelf.”
Les- en leerstof updaten
“De inzichten uit dit onderzoek worden onder andere gebruikt voor (het updaten van) onze les- en leerstof op thema’s als nazorg, mentale veerkracht en duurzame inzetbaarheid. Daarnaast zal elke veiligheidsregio, als de respons hoog genoeg is, een regionaal beeld ontvangen . Zodat regio’s zelf aan de slag kunnen gaan met deze thema’s”, aldus de onderzoeker.
Aansluiting bij Richtlijn psychosociale ondersteuning binnen hoog-risico beroepen
Het onderzoek heeft gebruikgemaakt van de inzichten uit de ‘Richtlijn psychosociale ondersteuning binnen hoog-risico beroepen’ die ARQ Kenniscentrum Impact van Rampen en Crises onlangs heeft herzien. Het NIPV leverde een bijdrage aan de herziening van deze richtlijn.
Digitale vragenlijst voor brandweermensen
“Momenteel halen we met een vragenlijst op wat, op landelijk én regionaal niveau, goede punten, verbeterpunten en behoeften zijn op het gebied van psychosociale ondersteuning. Veiligheidsregio’s verspreiden de vragenlijst zelf. Brandweermensen hebben tot 7 april de tijd om de lijst in te vullen. Het onderzoek bestaat verder uit gesprekken met veiligheidsregio’s en experts, een literatuuronderzoek en groepsinterviews. We verwachten het rapport in het najaar op te leveren”, sluit Karin Dangermond af.