Natuurbrandsignaal ’23: meer onbeheersbare natuurbranden met grotere impact op samenleving
23 januari 2023
In de toekomst krijgt een groter deel van Nederland te maken met meer natuurbranden. “De natuurbranden worden steeds vaker intense branden die niet meer zijn te blussen, maar pas stoppen als er geen brandstof meer is. In combinatie met een verdere verdichting van ons land zal dit leiden tot een grotere impact op gezondheid, welzijn, natuur en economie. Doordat droogte en warmte elkaar versterken, neemt het natuurbrandrisico sneller toe dan dat het klimaat verandert”, concludeert onderzoeker en projectleider Hans Hazebroek.
Natuurbranden zijn zowel binnen als buiten Nederland een zeer actueel thema. De vraag is of en hoe natuurbranden in Nederland aan het veranderen zijn als gevolg van de klimaatverandering. Met welke (toekomstige) ontwikkelingen moeten we rekening houden? Een consortium van experts vanuit de kennisinstituten NIPV, KNMI, Wageningen University & Research (WUR), Vrije Universiteit Amsterdam (VU) en Deltares heeft zich de afgelopen maanden gebogen over dit vraagstuk. Hun bevindingen zijn vandaag gepubliceerd in het rapport Natuurbrandsignaal ’23.
Meer en intensere natuurbranden
De onderzoekers concluderen dat natuurbranden veranderen. Hazebroek: “Nederland is warmer, droger en zonniger geworden en de verwachting is dat deze trend zich doorzet. Waarbij ook de gemiddelde laagste grondwaterstand in delen van ons land zal dalen. Dit zorgt ervoor dat meer en vaker vegetatie brandbaar wordt en het aantal brandgevoelige dagen zal toenemen.” Hij voegt eraan toe: “Door de klimatologische ontwikkelingen kunnen natuurbranden ook intenser worden. Met de huidige vooruitzichten worden we vaker geconfronteerd met onbeheersbare natuurbranden die met de huidige tactiek, techniek en capaciteit van de brandweer niet meer zijn te bestrijden. Ook neemt de kans op de gelijktijdigheid van zulke branden toe. Tot slot zullen er vaker natuurbranden ontstaan in delen van ons land die hier nu nog weinig of niet mee te maken hebben.”
Grotere impact
De toename van het aantal natuurbranden en hun intensiteit, gepaard met een verdere verdichting van Nederland, zal leiden tot een grotere impact van natuurbranden: “Mensen zullen vaker moeten vluchten, er zal vaker directe en indirecte schade en uitval van vitale infrastructuur zijn en er zal vaker onherstelbare schade aan flora en fauna ontstaan. Daarnaast zal de gezondheid van mensen vaker bedreigd worden. Dat geldt niet alleen voor mensen die zich in of rond natuurgebieden bevinden, maar ook voor de brandweer die onder zwaardere omstandigheden moet werken”, vertelt Hazebroek. Verder kan door een toename van (gelijktijdige) natuurbranden een grotere druk op het brandweersysteem ontstaan: de hulpvraag kan groter worden dan de beschikbaarheid van brandweermiddelen.
Aanbevelingen
Het consortium doet de volgende aanbevelingen:
- Om de gevolgen van natuurbranden te beperken en de gevaren te verminderen is het nodig dat het voorkomen en bestrijden van natuurbranden structureel onderdeel wordt van het systeem van brandweerzorg. Dit systeem is tot nu toe vooral gericht op het voorkomen, beperken en bestrijden van (beperkte) branden in gebouwen.
- Het risico van natuurbranden moet worden meegewogen bij de inrichting van het Nederlandse landschap.
- Er moet meer kennis worden vergaard om de ontwikkeling van het natuurbrandrisico nader en ook kwantitatief te kunnen duiden en een onderbouwd handelingsperspectief te kunnen bieden aan overheden, brandweer en terreinbeheerders.
Rapport, samenvatting en infographic
Download hier alle documenten.
In de media:
- Brandweer Nederland: Natuurbranden steeds moeilijker beheersbaar, stellen onderzoekers
- NOS: Meer felle natuurbranden verwacht in Nederland, ‘brandsignaal’ afgegeven
- NU.nl: Natuurbranden worden gevaarlijker én zullen groter deel van Nederland treffen
- Binnenlands Bestuur: Onderzoekers erg bezorgd om toenemend aantal natuurbranden
- RTL: Warmer en droger: experts waarschuwen voor toename grote natuurbranden
- Telegraaf: Waarschuwing voor toename ’onbeheersbare natuurbranden’
- De Morgen: Nederland is beducht voor onbeheersbare natuurbranden: ‘Vooral het voorjaar is gevaarlijk’
- Kennisportaal Klimaatadaptatie: Natuurbranden in Nederland een steeds groter probleem
Lees ook
Donderdag 21 november ondertekenden vertegenwoordigers van de Academie Nationale Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), de Nederlandse Defensie Academie, het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV) en de Politieacademie een samenwerkingsakkoord Leiderschap in Veiligheid (LNV).
Met de komst van de Voertuig Positie Service (VPS) is er vanaf nu landelijk inzicht in de real-time posities van prioriteitsvoertuigen. Binnen een veiligheidsregio, en over de grenzen van de regio’s heen. Door de VPS hoeven de toepassingen niet meer met alle veiligheidsregio’s afzonderlijk te koppelen, maar is alleen een verbinding naar de VPS voldoende.
De wereld is in de greep van transities en die beïnvloeden ook de industrie en het veiligheidsdomein. Een belangrijk thema voor de veiligheidsregio’s, stelde Ron Bouwman, programmamanager van het LEC IV, bij de aftrap van de netwerkdag op 13 november.
De energietransitie leidt tot veiligheidsrisico’s in de samenleving, waarover door de uitvoerende partijen en de overheid nog onvoldoende structureel wordt nagedacht. Die waarschuwing geeft onderzoeker Johan Reinders v van het NIPV.
Op 10 oktober hield het LEC Industriële Veiligheid een informatiebijeenkomst voor het bedrijfsleven, gericht op kennisbevordering over de Omgevingswet.
Ook het LEC Industriële Veiligheid was present op het Brandweerevent en verzorgde een deelsessie, over scenariodenken en ‘industriële risico’s’, die zich steeds vaker ook buiten de klassieke ‘Seveso-regio’s’ kunnen voordoen.
Op dit moment is het nodig om een workaround te gebruiken om activiteiten te koppelen in LCMS Plot.
Drie trainees stellen zich voor en vertellen over hun ervaringen tot nu toe.
Een werkbezoek aan Nederland was een goed moment om de verdere bevordering van kennisuitwisseling tussen het Roemeense Department for Emergency Situations en het NIPV te bekrachtigen.