Natuurbrandsignaal ’23: meer onbeheersbare natuurbranden met grotere impact op samenleving

23 januari 2023

In de toekomst krijgt een groter deel van Nederland te maken met meer natuurbranden. “De natuurbranden worden steeds vaker intense branden die niet meer zijn te blussen, maar pas stoppen als er geen brandstof meer is. In combinatie met een verdere verdichting van ons land zal dit leiden tot een grotere impact op gezondheid, welzijn, natuur en economie. Doordat droogte en warmte elkaar versterken, neemt het natuurbrandrisico sneller toe dan dat het klimaat verandert”, concludeert onderzoeker en projectleider Hans Hazebroek.

Handcrew brandweer helpt bij natuurbrand Chaam

Natuurbranden zijn zowel binnen als buiten Nederland een zeer actueel thema. De vraag is of en hoe natuurbranden in Nederland aan het veranderen zijn als gevolg van de klimaatverandering. Met welke (toekomstige) ontwikkelingen moeten we rekening houden? Een consortium van experts vanuit de kennisinstituten NIPV, KNMI, Wageningen University & Research (WUR), Vrije Universiteit Amsterdam (VU) en Deltares heeft zich de afgelopen maanden gebogen over dit vraagstuk. Hun bevindingen zijn vandaag gepubliceerd in het rapport Natuurbrandsignaal ’23.

Meer en intensere natuurbranden

De onderzoekers concluderen dat natuurbranden veranderen. Hazebroek: “Nederland is warmer, droger en zonniger geworden en de verwachting is dat deze trend zich doorzet. Waarbij ook de gemiddelde laagste grondwaterstand in delen van ons land zal dalen. Dit zorgt ervoor dat meer en vaker vegetatie brandbaar wordt en het aantal brandgevoelige dagen zal toenemen.” Hij voegt eraan toe: “Door de klimatologische ontwikkelingen kunnen natuurbranden ook intenser worden. Met de huidige vooruitzichten worden we vaker geconfronteerd met onbeheersbare natuurbranden die met de huidige tactiek, techniek en capaciteit van de brandweer niet meer zijn te bestrijden. Ook neemt de kans op de gelijktijdigheid van zulke branden toe. Tot slot zullen er vaker natuurbranden ontstaan in delen van ons land die hier nu nog weinig of niet mee te maken hebben.”

Grotere impact

De toename van het aantal natuurbranden en hun intensiteit, gepaard met een verdere verdichting van Nederland, zal leiden tot een grotere impact van natuurbranden: “Mensen zullen vaker moeten vluchten, er zal vaker directe en indirecte schade en uitval van vitale infrastructuur zijn en er zal vaker onherstelbare schade aan flora en fauna ontstaan. Daarnaast zal de gezondheid van mensen vaker bedreigd worden. Dat geldt niet alleen voor mensen die zich in of rond natuurgebieden bevinden, maar ook voor de brandweer die onder zwaardere omstandigheden moet werken”, vertelt Hazebroek. Verder kan door een toename van (gelijktijdige) natuurbranden een grotere druk op het brandweersysteem ontstaan: de hulpvraag kan groter worden dan de beschikbaarheid van brandweermiddelen.

Aanbevelingen

Het consortium doet de volgende aanbevelingen:

  • Om de gevolgen van natuurbranden te beperken en de gevaren te verminderen is het nodig dat het voorkomen en bestrijden van natuurbranden structureel onderdeel wordt van het systeem van brandweerzorg. Dit systeem is tot nu toe vooral gericht op het voorkomen, beperken en bestrijden van (beperkte) branden in gebouwen.
  • Het risico van natuurbranden moet worden meegewogen bij de inrichting van het Nederlandse landschap.
  • Er moet meer kennis worden vergaard om de ontwikkeling van het natuurbrandrisico nader en ook kwantitatief te kunnen duiden en een onderbouwd handelingsperspectief te kunnen bieden aan overheden, brandweer en terreinbeheerders.

Lees ook

04-12-2025
Noodhulpvoertuigen overgedragen aan Nederlandse Rode Kruis

Met de overhandiging van een symbolische sleutel draagt het NIPV 26 noodhulpvoertuigen officieel over aan het Nederlandse Rode Kruis.

04-12-2025
Handboek Incidentbestrijding op het water geactualiseerd

Het Handboek Incidentbestrijding op het water uit 2021 is geactualiseerd. Dit is gebeurd op initiatief van het ketenpartneroverleg Incidentbestrijding op het water.

04-12-2025
Update uit het netwerk & programma Klimaatveiligheid 

Het jaar loopt ten einde – en wat voor een jaar was het! We hebben samen enorm veel bereikt: nieuwe kennis opgedaan, waardevolle connecties gelegd, inspirerende samenwerkingen opgezet en prachtige producten ontwikkeld.

04-12-2025
Impact Analyse Team Hoogwater Limburg 

“Een van de grootste uitdagingen is dat het lastig is om de neuzen precies dezelfde kant op te krijgen,” vertelt Kimm Rovers, Teamleider Waterdistrict Maas & Calamiteitencoördinator bij Rijkswaterstaat Zuid-Nederland en projectleider van het Impact Analyseteam Hoog water Limburg.

04-12-2025
“We willen mooie klimaatinitiatieven mogelijk maken op een veilige manier”

Als beleidsmedewerker binnen de afdeling Veilige Leefomgeving werkt Nanette Verburg dagelijks aan omgevingsveiligheid bij Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond.

04-12-2025
“Samen naar één actueel beeld” met het Dashboard Dijkdoorbraak en Overstroming

Op woensdag 17 september kwamen 35 professionals van veiligheidsregio’s, waterschappen, Rijkswaterstaat en de Wageningen Universiteit bijeen voor de Bouwdag.

03-12-2025
Harm Balk over de ‘wondere wereld’ van vakbekwaamheid: “Het samenspel kan beter”

“Ik zou graag zien dat het samenspel met de vakraden Incidentbestrijding en Risico- en Crisisbeheersing gaat verbeteren. Zodat de vraagstelling vanuit het werkveld beter gaat landen in wat vakbekwaamheid te doen heeft.”

02-12-2025
Communicatie over natuurbrandrisico’s leidt niet aantoonbaar tot meer brandstichting

Communicatie over natuurbrandrisico’s zorgt níet voor meer natuurbranden. Dat blijkt uit een inventarisatie van het NIPV.

01-12-2025
ProRail en NIPV onderzoeken brandveiligheid van elektrische fietsen en scooters in stallingen

Het aantal elektrische fietsen en scooters in Nederland groeit snel, ook in fietsenstallingen. Omdat zij, door hun accu, een ander brandgedrag vertonen dan niet-elektrische fietsen, is het belangrijk om te weten of de huidige stallingen voldoende brandveilig zijn.