Blog: De gekleurde voortgang van de energietransitie
30 augustus 2022
Lector Energie- en transportveiligheid Nils Rosmuller gebruikt zijn blog voor een kleurrijke bloemlezing over de veiligheidsaspecten van de energietransitie.
Zojuist las ik diverse berichten over aan de grond gelopen tankers geladen met steen- en bruinkolen (1) in Nederland (2). Twee fossiele brandstoffen, beide met donkere kleuren. De energietransitie laat zich kenmerken door een veel breder, kleurrijker pallet aan energieopwekking. Dit blog is daarom een kleurrijke bloemlezing omtrent de veiligheidsaspecten van de energietransitie.
De energietransitie is een bont geheel van initiatieven en partijen die daarin een rol spelen. Rijp en groen door elkaar. We krijgen er (figuurlijk) echter geen grijze haren van, sterker nog, enigszins tevreden zijn we wel. Als lectoraat hebben we, samen met onder meer Brandweer Nederland en de lectoraten brandweerkunde en brandpreventie, een flink aantal producten opgeleverd zodat collega’s in het land niet meer rood aanlopen bij de advisering, noch wit wegtrekken als zij met een energietransitie-incident worden geconfronteerd.
Intermezzo
In de uitgave ‘Brandveiligheid van parkeergarages met elektrisch aangedreven voertuigen’ uit 2021 hebben we de specifieke EV-problematiek voor met name de incidentbestrijding in parkeergarages in beeld gebracht. Langere brandduur, verhoogde waterstoffluoride concentraties als verbrandingsproducten, langdurige koeling en derhalve bluswaterhoeveelheid, en tot slot het afvoeren van het wrak.
Brandweer Nederland heeft haar redelijk brandweer-rood gekleurde koersdocument voor de veilige energietransitie. De realisatie van de koers is uitgewerkt in het programmaplan Veilige Energietransitie met daarin een breed palet aan deelprojecten, elk met een kleurcode voor de status: rode, oranje, gele en groene projecten. Twee jaar geleden was dit overzicht overwegend rood gekleurd. Nu, twee jaar na de start wordt het ons letterlijk groen voor de ogen: steeds meer deelprojecten in het programmaplan staan als ‘gereed’/resultaat opgeleverd. Van handelingsperspectieven over het meten van spanning en knippen in oranje kabels in zogenaamde green vehicles tot handreikingen over grijze, blauwe en groene waterstof in woningen. Met de veiligheidsregio’s hebben wij ons het zwart voor de ogen gewerkt om Nederland een stuk(je) veiliger te maken.
Intermezzo
Met DNV en de brandweer hebben we de risico’s voor hulpverleners van mogelijke elektrocutie bij incidentbestrijding van EV-onderzocht en gepubliceerd in de ‘Richtlijn voor brandweeroptreden bij elektrische voertuigen’. Die risico’s blijken er amper te zijn. Tevens blijkt dat het meten van spanning op het voertuig weinig betrouwbare informatie geeft, speciale kennis en materiaal vereist, waardoor we aanbevelen dit niet als standaard activiteit op te nemen bij de incidentbestrijding.
Toch kunnen we niet alles door een roze bril bekijken: diverse deelprojecten staan nog op rood of oranje. Dit jaar, en ook de komende jaren, moeten we met zijn allen aan de weg blijven timmeren om onder meer voor nieuwe wet- en regelgeving te lobbyen en bestaande rode vlaggen voor weg te nemen. De zwart-wit geblokte finish vlag is zeker nog niet in zicht.
Desondanks zijn wij geen zwartkijkers: we zijn trots op wat we met zijn allen het afgelopen jaar bereikt hebben. Waar in een grijs verleden nog slechts enkelen van de energietransitie hebben gehoord, zijn de afgelopen jaren steeds meer ’professionals zich bewust geworden van de relevantie van de veiligheidsaspecten van de energietransitie.
Intermezzo
Op onze lectoraatspagina zijn producten die we gerealiseerd hebben ten behoeve van een veilige energietransitie gepubliceerd. Naast de website zitten we in diverse overleggremia met brancheverenigingen, bedrijven, overheden en beleidsmakers. En natuurlijk initiëren we zelf ook kennisuitwisselingsmogelijkheden zoals de Community of Practice Battery packs en de Community of Practice waterstof, die binnenkort op onze website beschikbaar zijn.
Intermezzo
De webinarreeks die we samen met Brandweer Nederland hebben ontwikkeld en thans uitvoeren zorgt voor veiligheids-kennisverspreiding binnen en buiten het werkveld van de veiligheidsregio’s. Met sprekers vanuit de wetenschap, verzekeringswereld, de branches als zonne-energie, waterstof, energieopslag en automotive verbinden we werelden die op veiligheid allemaal hun eigen kennis hebben en rol te spelen hebben.
Misschien kijken we wel te veel door een roze bril naar deze toenemende mate van bewustwording van de veiligheidsrisico’s. Echter, ook wij beseffen dat, als het gaat om veiligheid, er zeker nog geen witte rook uit de schoorsteen van de energietransitie komt, maar zwartgallig zijn we er ook niet over.
Nils Rosmuller, lector Energie- en transportveiligheid
Tom Hessels, adviseur Energie- en transportveiligheid
[2] Kolen zijn weer nodig, vanwege energietekorten (oorlog in Ukraine). De lage waterstand in combinatie met te diep steken van de tankers vormen de externe omstandigheden die aan dergelijke incidenten ten grondslag liggen.
Download hier de genoemde documenten
Lees ook
Om veiligheidsregio’s, brandweer en bedrijfsbrandweer te helpen bij de transitie naar fluorvrij blusschuim is een handig stappenplan ontwikkeld.
In nauwe samenwerking met het Netwerk Vrijwilligheid van Brandweer Nederland is de ‘Gesprekstool vrijwilligheid bij de brandweer’ ontwikkeld. Hiermee kunnen brandweerkorpsen met elkaar in gesprek gaan over het thema vrijwilligheid.
René Hagen, tot 1 januari van dit jaar lector Brandpreventie, is benoemd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau.
We delen de ambitie en verantwoordelijkheid om veiligheidsvraagstukken te adresseren en zo mogelijk ook te beantwoorden. Daarnaast willen beide instituten mensen opleiden die nu en in de toekomst verantwoordelijk zijn voor veiligheid in Nederland.
Het lectoraat Energie- en transportveiligheid onderzocht welke ontwikkelingen tot 2030 verwacht worden en hoe die kunnen doorwerken op de veiligheid van mensen die wonen en werken in de buurt waar deze ontwikkelingen plaatsvinden.
Het snel opmerken en inschakelen van de brandweer vergroot de overlevingskans bij woningbrand, blijkt uit onderzoek van NIPV en teams Brandonderzoek van de veiligheidsregio’s.
Om inzicht te verkrijgen in de ervaringen die bij de opvang van de Oekraïense vluchtelingen zijn opgedaan, heeft het lectoraat Crisisbeheersing een snelle kennismobilisatie uitgevoerd onder veiligheidsregio’s en gemeenten.
De leidraad GGB beschrijft het bijstandsmodel, waarin ambulancezorg, mobiele medische teams (MMT’s), Rode Kruis-Noodhulpteams, GHOR en NIPV samenwerken om tijdens een grootschalig incident op te schalen, bijstand te verlenen en effectief samen te werken.
Het Landelijk Operationeel Team Corona (LOT-C)), waarvoor veel NIPV-collega’s werkzaam waren, is per eind maart ontmanteld.