Bedrijfsbrandweercasus verbindt NIPV en bedrijf
Nieuws van het LEC Industriële Veiligheid, april 2025
In het speelveld van industriële veiligheid staan bedrijven en de overheid nog wel eens ‘tegenover elkaar’, bijvoorbeeld in een adviestraject of tijdens een Seveso-inspectie. Maar het kan ook anders, zo blijkt uit een unieke samenwerking in Oss. Farmaceutisch bedrijf Aspen stelde zich beschikbaar om zijn bedrijfsbrandweeraanwijzing te laten doorlichten als praktijkcasus voor het leerblok Bedrijfsbrandweer in de leerstroom Industriële veiligheid van het NIPV. Een initiatief dat vroeg om wederzijds vertrouwen en strakke afspraken en dat zeer goed uitpakte. “Deze samenwerking heeft voor alle betrokkenen een groot leerrendement opgeleverd en we hebben meer begrip voor elkaar gekregen”, aldus Fire Brigade Preparation Officer Tom Boden van Aspen.
Wat klein begint, kan met de juiste voedingsbodem snel groeien. Zo ging het ook met de samenwerking tussen het NIPV en Aspen. De aanleiding: het NIPV zocht een bedrijf dat bereid was de praktijkdag bedrijfsbrandweer voor de cursisten van de leerstroom Industriële veiligheid te ‘hosten’. Kort samengevat: het bijwonen van een bedrijfsbrandweeroefening en het toetsen van die oefening aan relevante onderdelen in de bedrijfsbrandweeraanwijzing van het bedrijf.
Korte lijnen
De contacten waren snel gelegd, doordat NIPV-docent Anke van der Beek en preparatie-officier Tom Boden van de bedrijfsbrandweer van Aspen elkaar kenden uit de brandweerpraktijk. Boden: “Toen we in gesprek raakten, zag ik kansen om de samenwerking breder te trekken, omdat met de juiste benadering het bedrijf en de brandweerwereld heel veel van elkaar kunnen leren. Voor ons is het verhelderend om inzicht te krijgen in hoe de veiligheidsregio’s kijken naar een bedrijf, het risicoprofiel beoordelen en hoe het hele proces van een aanwijzing verloopt. Aan de andere kant is het voor ons een mooie gelegenheid om de veiligheidsregio’s meer inzicht te geven in wat zo’n aanwijzing voor een bedrijf betekent, want het is best ingrijpend voor onze organisatie en bedrijfsvoering. Ik heb daarop aan het NIPV gevraagd of we als bedrijf konden aanschuiven bij het leerblok Bedrijfsbrandweer, met de relevante documentatie van onze bedrijfsbrandweeraanwijzing als casus voor de cursisten om van te leren.”
Openheid en vertrouwen
Het NIPV was direct enthousiast. Het overtuigen van het management van Aspen kostte wat meer inspanning, maar ook daar zag men al snel de meerwaarde van samenwerking, met als insteek: kennis delen en leren van elkaar. Ook Veiligheidsregio Brabant-Noord, als Seveso-toezichthouder voor Aspen, werd geraadpleegd om de weg te effenen. Daarna moesten wel een paar stevige afspraken worden vastgelegd om de cursisten toegang te geven tot de aanwijsdocumentatie.
Senior Fire Brigade Preparation Officer Tristan Theunisse: “Het was voor ons best spannend om op deze manier samen te werken met het brandweerdomein. Want wat kunnen we als bedrijf wel delen met anderen en wat niet? Delen van de aanwijsdocumenten kunnen gevoelige bedrijfsinformatie bevatten, waar zorgvuldig mee moet worden omgegaan. Het vroeg dus een grote mate van wederzijds vertrouwen. Nadat we al onze verwachtingen en voorwaarden in afspraken hadden vastgelegd, konden we volledige openheid geven, zodat er voor de studenten geen belemmeringen waren in het bestuderen van de reeks documenten uit het aanwijstraject.”
Begrip en inzicht
De samenwerking leidde ertoe dat Boden en Theunisse tijdens het hele vierdaagse leerblok Bedrijfsbrandweer van de leerstroom Industriële veiligheid aan tafel zaten. De bedrijfsvertegenwoordigers lieten zich door de cursisten interviewen en gaven toelichting op alle onderdelen van de aanwijzing. In feite werden alle fasen van het aanwijstraject ‘nagespeeld’ in het praktijkdeel van de cursus, met als kers op de taart een afsluitende oefening van de bedrijfsbrandweer op de Aspen-site in Oss.
Theunisse: “Het was voor ons heel waardevol om dit leertraject van de cursisten mee te maken en onze inbreng te leveren. Als bedrijf hebben we er heel veel van geleerd. We hebben inzicht gekregen in hoe de veiligheidsregio’s in zo’n aanwijstraject te werk gaan. We zijn ook blij dat we voor de aankomende specialisten industriële veiligheid het verhaal vanuit óns perspectief hebben kunnen vertellen. Bedrijfsleven en overheid zijn toch twee verschillende werelden, met hun eigen belangen en benadering.
Kenmerkend volgens Theunisse was dat enkele cursisten van mening waren dat ze bedrijven een plezier doen met een bedrijfsbrandweeraanwijzing, omdat ze zo helpen de bedrijfssituatie veiliger te maken. “Toen wij uitleg gaven over wat zo’n aanwijzing allemaal betekent voor ons en hoeveel tijd, geld en energie we erin moeten stoppen, opende dat hun wel de ogen. Wij zagen de cursus trouwens ook als een mooie gelegenheid om de aanwijzing zelf nog eens kritisch langs de maatlat te leggen. Want veiligheid is bij Aspen een topprioriteit. Zo bood deze samenwerking een groot leerrendement voor beide kanten.”
Veilige omgeving
Voor docenten Anke van der Beek en Sjaak Offermans van het NIPV was de bijzondere lessituatie wel even wennen, maar zij zijn zeer enthousiast over het resultaat van de samenwerking. Van der Beek: “Deze opzet sluit prachtig aan op de nieuwe leerroutes die we bij het NIPV aan het opzetten zijn. Het klassieke onderwijsmodel met een docent die voor de groep staat en alleen ‘zendt’, is definitief verleden tijd. De leerstromen nieuwe stijl zijn veel interactiever. We leggen de verantwoordelijkheid voor de voorbereiding in sterke mate bij de cursisten. Dat houdt bijvoorbeeld in dat zij zelf thuis de theoretische lesstof tot zich nemen via e-learning, waarna we groepsgewijs de diepte ingaan met casuïstiek die de cursisten uit hun eigen omgeving meenemen. In dit geval werd de inhoud van het praktijkdeel verzorgd door Aspen, die welwillend zijn bedrijfsbrandweerdocumentatie beschikbaar stelde en ook tegenspel leverde in de vorm van gesprekken en interviews rond een aanwijstraject. Dankzij de samenwerking met Aspen konden we de cursisten een mooie praktijkcasus bieden in een veilige leeromgeving. Wat ons betreft is zo’n samenwerkingsformule met een bedrijf zeker voor herhaling vatbaar.”
Scenario
En dat is ook de unanieme mening van de cursisten die het gezamenlijke leerproces met Aspen meemaakten. Ruud Alblas en Nadine Nienhaus namen deel namens Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid en ervoeren naar eigen zeggen een waardevolle cursus in een realistische praktijkomgeving. Nienhaus: “Door de mogelijkheden die Aspen ons bood, werden de thema’s uit het leerblok Bedrijfsbrandweer heel praktisch en tastbaar. Ons lesvoorbeeld was niet fictief, maar de werkelijke praktijk van een bestaand bedrijf. Best bijzonder dat een onderneming zich zo coöperatief en ‘kwetsbaar’ opstelt. Het was heel waardevol en leerzaam om met de mensen van Aspen te mogen sparren. Daarbij konden we ook dieper ingaan op dilemma’s aan beide kanten. Zo kwamen we dichter bij elkaar. Ik heb bijvoorbeeld meer inzicht gekregen in de keuzes die een bedrijf maakt om veiligheidsvraagstukken op te lossen.”
Alblas vult aan: “Het leerproces werkte twee kanten op. Voor het bedrijf was het waardevol om te zien hoe adviseurs en toezichthouders naar de situatie kijken en hoe een bedrijfsbrandweeraanwijzing tot stand komt. Wij baseren ons onder andere op de Werkwijzer bedrijfsbrandweer van het LEC Industriële Veiligheid. In deze casus konden we dat in de praktijk brengen door de aanwijsdocumentatie te bespreken en tijdens de oefening op de praktijkdag een inspectie te simuleren. Daarbij hebben we onder andere bekeken in hoeverre Aspen met de beschikbare bedrijfsbrandweercapaciteit in staat was het maatgevend scenario tankputbrand daadwerkelijk te beheersen. Prachtig om dat in zo’n realistische praktijkomgeving te kunnen doen. De bijzondere samenwerking tussen een bedrijf en het NIPV maakte deze cursus heel inspirerend.”
