Natuurbrandsignaal ’23: meer onbeheersbare natuurbranden met grotere impact op samenleving
23 januari 2023
In de toekomst krijgt een groter deel van Nederland te maken met meer natuurbranden. “De natuurbranden worden steeds vaker intense branden die niet meer zijn te blussen, maar pas stoppen als er geen brandstof meer is. In combinatie met een verdere verdichting van ons land zal dit leiden tot een grotere impact op gezondheid, welzijn, natuur en economie. Doordat droogte en warmte elkaar versterken, neemt het natuurbrandrisico sneller toe dan dat het klimaat verandert”, concludeert onderzoeker en projectleider Hans Hazebroek.
Natuurbranden zijn zowel binnen als buiten Nederland een zeer actueel thema. De vraag is of en hoe natuurbranden in Nederland aan het veranderen zijn als gevolg van de klimaatverandering. Met welke (toekomstige) ontwikkelingen moeten we rekening houden? Een consortium van experts vanuit de kennisinstituten NIPV, KNMI, Wageningen University & Research (WUR), Vrije Universiteit Amsterdam (VU) en Deltares heeft zich de afgelopen maanden gebogen over dit vraagstuk. Hun bevindingen zijn vandaag gepubliceerd in het rapport Natuurbrandsignaal ’23.
Meer en intensere natuurbranden
De onderzoekers concluderen dat natuurbranden veranderen. Hazebroek: “Nederland is warmer, droger en zonniger geworden en de verwachting is dat deze trend zich doorzet. Waarbij ook de gemiddelde laagste grondwaterstand in delen van ons land zal dalen. Dit zorgt ervoor dat meer en vaker vegetatie brandbaar wordt en het aantal brandgevoelige dagen zal toenemen.” Hij voegt eraan toe: “Door de klimatologische ontwikkelingen kunnen natuurbranden ook intenser worden. Met de huidige vooruitzichten worden we vaker geconfronteerd met onbeheersbare natuurbranden die met de huidige tactiek, techniek en capaciteit van de brandweer niet meer zijn te bestrijden. Ook neemt de kans op de gelijktijdigheid van zulke branden toe. Tot slot zullen er vaker natuurbranden ontstaan in delen van ons land die hier nu nog weinig of niet mee te maken hebben.”
Grotere impact
De toename van het aantal natuurbranden en hun intensiteit, gepaard met een verdere verdichting van Nederland, zal leiden tot een grotere impact van natuurbranden: “Mensen zullen vaker moeten vluchten, er zal vaker directe en indirecte schade en uitval van vitale infrastructuur zijn en er zal vaker onherstelbare schade aan flora en fauna ontstaan. Daarnaast zal de gezondheid van mensen vaker bedreigd worden. Dat geldt niet alleen voor mensen die zich in of rond natuurgebieden bevinden, maar ook voor de brandweer die onder zwaardere omstandigheden moet werken”, vertelt Hazebroek. Verder kan door een toename van (gelijktijdige) natuurbranden een grotere druk op het brandweersysteem ontstaan: de hulpvraag kan groter worden dan de beschikbaarheid van brandweermiddelen.
Aanbevelingen
Het consortium doet de volgende aanbevelingen:
- Om de gevolgen van natuurbranden te beperken en de gevaren te verminderen is het nodig dat het voorkomen en bestrijden van natuurbranden structureel onderdeel wordt van het systeem van brandweerzorg. Dit systeem is tot nu toe vooral gericht op het voorkomen, beperken en bestrijden van (beperkte) branden in gebouwen.
- Het risico van natuurbranden moet worden meegewogen bij de inrichting van het Nederlandse landschap.
- Er moet meer kennis worden vergaard om de ontwikkeling van het natuurbrandrisico nader en ook kwantitatief te kunnen duiden en een onderbouwd handelingsperspectief te kunnen bieden aan overheden, brandweer en terreinbeheerders.
Rapport, samenvatting en infographic
Download hier alle documenten.
In de media:
- Brandweer Nederland: Natuurbranden steeds moeilijker beheersbaar, stellen onderzoekers
- NOS: Meer felle natuurbranden verwacht in Nederland, ‘brandsignaal’ afgegeven
- NU.nl: Natuurbranden worden gevaarlijker én zullen groter deel van Nederland treffen
- Binnenlands Bestuur: Onderzoekers erg bezorgd om toenemend aantal natuurbranden
- RTL: Warmer en droger: experts waarschuwen voor toename grote natuurbranden
- Telegraaf: Waarschuwing voor toename ’onbeheersbare natuurbranden’
- De Morgen: Nederland is beducht voor onbeheersbare natuurbranden: ‘Vooral het voorjaar is gevaarlijk’
- Kennisportaal Klimaatadaptatie: Natuurbranden in Nederland een steeds groter probleem
Bekijk ook
Lees ook
Een week je diploma van de leergang HOvD op zak en dan de vuurdoop: de grote natuurbrand in Ede die uiteindelijk 65 hectare Ginkelse heide veranderde in een zwartgeblakerd veld. Peter Schut, taakcommandant Veiligheids- en Gezondheidsregio Gelderland-Midden (VGGM) vertelt over zijn ervaringen van 3 april 2025.
Veel Nederlanders onderschatten de risico’s van klimaatverandering, terwijl ze wel behoefte hebben aan meer informatie – en dat het liefst op een andere manier dan nu gebeurt.
Na gebleken succes geprolongeerd: op 1 september 2026 start een tweede traineeship omgevingsveiligheid voor afgestudeerden op HBO- en universitair niveau.
Tweehonderd experts in externe veiligheid bezochten op 11 juni het Jaarcongres Relevant in Utrecht. Het LEC IV was dit jaar partner van het congres. Naast een inhoudelijke bijdrage met een deelsessie over de rol van de veiligheidsregio’s in de advisering op het gebied van externe veiligheid, benutte het LEC het congres ook als contactmoment om het eigen netwerk uit te breiden en de samenwerking met andere EV-partners te verstevigen.
Luister de nieuwste podcast ‘Innovatie’ over de spanningen tussen innovatie, veiligheid en bestuurlijke verantwoordelijkheid binnen de energietransitie.
Het is een mooie klus voor trainees omgevingsveiligheid Klaudia Palka en Eva Wouters (VRR); samen met Antoon Kleijne hebben zij zich gestort op het actualiseren van de LOD-werkwijzer (Lines of defense), in opdracht van het LEC IV. De werkwijzer beschrijft organisatorische, bouwkundige en repressieve maatregelen voor brandbeheersing en –bestrijding in de industriële omgeving. De bestaande LOD-werkwijzer dateert van 2013 en was daarom toe aan herziening en actualisering. “Het is goed voor de kwaliteit van het document dat jonge mensen met een frisse blik de werkwijzer onder handen nemen”, vindt projectleider Antoon Kleijne.
Om professionals te ondersteunen bij het uitvoeren van het externe veiligheidsbeleid heeft het RIVM de Maatregelenwiki ontwikkeld. Een online platform waar professionals praktijkvoorbeelden kunnen vinden en delen over bijvoorbeeld het maken van planregels of het omgaan met voorschriften.
Negen maanden na de start van het Traineeship Omgevingsveiligheid zijn twaalf van de dertien trainees nog ‘aan boord’ en onverminderd vol enthousiasme over hun kennismaking met de veiligheidsregio’s en het taakveld waarin zij graag willen doorgroeien. In deze editie vertellen opnieuw drie trainees over hun passie en hun ervaringen tot dusver. Conclusie: de veiligheidsregio’s hebben met deze jonge generatie een mooie dosis talent voor de toekomst in huis gehaald.
“Je komt in een omgeving waar je nooit bent geweest, maar toch voelt het bekend omdat je tijdens de opleiding precies hebt geleerd wat je moet doen en hoe je dat moet aanpakken.”
- Pagina1
- Pagina2
- …
- Pagina50
- Volgende pagina