Blog: Dilemma’s rond de USAR-teams

9 februari 2023

De waarde van het hulpteam ter plaatse is aanmerkelijk groter dan alleen het redden van slachtoffers, blogt lector Crisisbeheersing Menno van Duin.

Hulpverleners bij aardbeving Turkije

Na iedere aardbeving of andere situatie met instortingen komen vanuit de gehele wereld USAR-teams naar de plaats des onheils om reddingswerkzaamheden te verrichten. Als het aantal uitzendingen van deze teams wordt afgezet tegen het aantal succesvolle reddingen zou hier beter gestopt kunnen worden. Het aantal reddingen is vrijwel altijd zeer gering en veelvuldig wordt er niemand levend uit het puin gehaald.

Cru gezegd zou dat geld dus beter uitgegeven kunnen worden door het totaal van alle kosten gewoon over te maken naar het betreffende land c.q. betrokken NGO’s. Daarbij moet niet vergeten worden dat (sommige van) deze teams ter plaatse ook weer gebruik maken van schaarse middelen (bijvoorbeeld auto’s en voedsel).

Toch is deze redenering veel te eenzijdig en zijn er zeker diverse redenen te noemen waarom het sturen van deze – veel aandachttrekkende – hulpteams ook nuttig kan zijn. Het is soms een waardevol politiek gebaar dat ook weer kan aanzetten de banden met het betreffende land te versterken. Het helpt soms mee om het thuisland van dat team bewust te maken van de ernst van de situatie (hetgeen de giften soms doet toenemen).

Verder is de waarde van de teams ter plaatse altijd beduidend groter dan alleen het redden van personen. Ook het onder het puin vandaan halen van overledenen heeft voor de nabestaanden grote waarde. Duidelijkheid is over het algemeen beter dan lange onzekerheid. Daarnaast brengen deze teams vaak enige structuur ter plaatse in de hulpverlening en de reddingswerkzaamheden. Bij elkaar wordt over het algemeen de inzet van deze teams ter plaatse zeer gewaardeerd en ook dat is het nodige waard.

Dat er deze keer daadwerkelijk mensen (al zo’n 10) zijn gered is zeer uitzonderlijk en geeft ook aan dat dit keer men ook echt snel ter plaatse was. In het verleden ging er soms erg veel tijd overheen alvorens toestemming e.d. was verleend om naar het gebied te vertrekken en werd bij aankomst ook nog veel tijd verloren.

Ten slotte is ons Nederlandse USAR-team inmiddels zo ervaren en getraind dat het ook in eigen land prima inzetbaar is – ook voor andere klussen dan de primaire werkzaamheden. Ook hiervoor zijn soms nog net te veel drempels.

Menno van Duin
lector Crisisbeheersing

Lees ook

03-12-2025
Harm Balk over de ‘wondere wereld’ van vakbekwaamheid: “Het samenspel kan beter”

“Ik zou graag zien dat het samenspel met de vakraden Incidentbestrijding en Risico- en Crisisbeheersing gaat verbeteren. Zodat de vraagstelling vanuit het werkveld beter gaat landen in wat vakbekwaamheid te doen heeft.”

02-12-2025
Communicatie over natuurbrandrisico’s leidt niet aantoonbaar tot meer brandstichting

Communicatie over natuurbrandrisico’s zorgt níet voor meer natuurbranden. Dat blijkt uit een inventarisatie van het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV).

01-12-2025
ProRail en NIPV onderzoeken brandveiligheid van elektrische fietsen en scooters in stallingen

Het aantal elektrische fietsen en scooters in Nederland groeit snel. Ook op stations ziet ProRail deze toename duidelijk terug in de fietsenstallingen. Omdat elektrische fietsen, door hun accu, een ander brandgedrag vertonen dan niet-elektrische fietsen, is het belangrijk om te weten of de huidige stallingen voldoende brandveilig zijn.

27-11-2025
Meer aandacht voor actuele ontwikkelingen in herziene leergang Ploegchef 

Vanaf januari 2026 is de vernieuwde opleiding beschikbaar in Canvas en ook te volgen bij de roi’s. In april 2026 gaat een leergang Ploegchef bij het NIPV van start.

26-11-2025
2025: jaar van inzichten en leerpunten voor bestrijden van natuurbranden

Nederland zet in op een brandweer die beter voorbereid is op complexe natuurbranden, met slimme repressie en internationale samenwerking.

25-11-2025
Blog: Bevolkingszorg, nazorg en herstelzorg: samenhang voorbij de vlam

Ook in de actuele discussie over maatschappelijke weerbaarheid krijgen herstel en nazorg weinig aandacht. Ten onrechte, blogt bijzonder hoogleraar Crises, Veiligheid & Gezondheid Michel Dückers.

25-11-2025
Update vanuit de Taskforce Natuurbrandbeheersing

De Taskforce Natuurbrandbeheersing heeft de afgelopen maanden opnieuw belangrijke stappen gezet in de uitvoering van de bovenregionale thema’s in het landelijk uitvoeringsplan. In september is het volledige projectenportfolio – inclusief het benodigde portfoliobudget voor 2026 – besproken met de RCDV.

24-11-2025
Blog: Het ontbreken van een Wildland-Urban Interface (WUI)-kaart is een gemiste kans 

In Nederland ontbreekt een kaart die de risicogebieden voor natuurbranden inzichtelijk maakt. Terwijl een natuurbrand in Nederland in potentie grote impact heeft, blogt onderzoeker Hugo Lambrechts.   

24-11-2025
Communicatie over natuurbrandrisico’s leidt niet aantoonbaar tot meer brandstichting

Communicatie over natuurbrandrisico’s zorgt níet voor meer natuurbranden. Dat blijkt uit een inventarisatie van het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV).