Blog: Dilemma’s rond de USAR-teams

9 februari 2023

De waarde van het hulpteam ter plaatse is aanmerkelijk groter dan alleen het redden van slachtoffers, blogt lector Crisisbeheersing Menno van Duin.

Hulpverleners bij aardbeving Turkije

Na iedere aardbeving of andere situatie met instortingen komen vanuit de gehele wereld USAR-teams naar de plaats des onheils om reddingswerkzaamheden te verrichten. Als het aantal uitzendingen van deze teams wordt afgezet tegen het aantal succesvolle reddingen zou hier beter gestopt kunnen worden. Het aantal reddingen is vrijwel altijd zeer gering en veelvuldig wordt er niemand levend uit het puin gehaald.

Cru gezegd zou dat geld dus beter uitgegeven kunnen worden door het totaal van alle kosten gewoon over te maken naar het betreffende land c.q. betrokken NGO’s. Daarbij moet niet vergeten worden dat (sommige van) deze teams ter plaatse ook weer gebruik maken van schaarse middelen (bijvoorbeeld auto’s en voedsel).

Toch is deze redenering veel te eenzijdig en zijn er zeker diverse redenen te noemen waarom het sturen van deze – veel aandachttrekkende – hulpteams ook nuttig kan zijn. Het is soms een waardevol politiek gebaar dat ook weer kan aanzetten de banden met het betreffende land te versterken. Het helpt soms mee om het thuisland van dat team bewust te maken van de ernst van de situatie (hetgeen de giften soms doet toenemen).

Verder is de waarde van de teams ter plaatse altijd beduidend groter dan alleen het redden van personen. Ook het onder het puin vandaan halen van overledenen heeft voor de nabestaanden grote waarde. Duidelijkheid is over het algemeen beter dan lange onzekerheid. Daarnaast brengen deze teams vaak enige structuur ter plaatse in de hulpverlening en de reddingswerkzaamheden. Bij elkaar wordt over het algemeen de inzet van deze teams ter plaatse zeer gewaardeerd en ook dat is het nodige waard.

Dat er deze keer daadwerkelijk mensen (al zo’n 10) zijn gered is zeer uitzonderlijk en geeft ook aan dat dit keer men ook echt snel ter plaatse was. In het verleden ging er soms erg veel tijd overheen alvorens toestemming e.d. was verleend om naar het gebied te vertrekken en werd bij aankomst ook nog veel tijd verloren.

Ten slotte is ons Nederlandse USAR-team inmiddels zo ervaren en getraind dat het ook in eigen land prima inzetbaar is – ook voor andere klussen dan de primaire werkzaamheden. Ook hiervoor zijn soms nog net te veel drempels.

Menno van Duin
lector Crisisbeheersing

Lees ook

29-10-2025
Leren van inzet Brandweer Haaglanden na explosie Tarwekamp

Het NIPV heeft het operationeel optreden van Brandweer Haaglanden onderzocht bij de explosie aan de Tarwekamp in Den Haag.

27-10-2025
Nationale Reddingsvloot (NRV) oefent op Brielse Meer

Door samen te oefenen bereiden hulpverleningsdiensten zich voor op extreme watercalamiteiten en overstromingen die Nederland kunnen treffen.

27-10-2025
2 jaar programma Klimaatveiligheid: klimaatadaptatie is óók een veiligheidsvraagstuk

Programmamanager Charlotte van Ruijven en Lana Garrels, voorzitter van het netwerk Klimaatveiligheid, vertellen over het programma en over hun samenwerking.

24-10-2025
Realistisch oefenen voor specialistische teams bronbestrijding

Tijdens een grote oefening oefenden specialistische teams bronbestrijding in een metrostation. Deze eenheden vallen onder het landelijk specialisme Incidentbestrijding gevaarlijke stoffen (IBGS) en werken vanuit verschillende veiligheidsregio’s.

21-10-2025
Blog: Team NIPV rijdt op waterstof naar de overwinning

Onderzoeker-adviseur Margreet Spoelstra blikt terug op de Waterstofchallenge: een reis van 24 uur, 1100 kilometer, en een flinke dosis teamspirit, innovatie en waterstofveiligheid.

20-10-2025
Brandveilig gedrag senioren belangrijk onderwerp tijdens event Risicobeheersing

Welke gedragsfactoren van kwetsbare personen in woon-zorggebouwen spelen een rol bij brandveilig gedrag? Dat onderzocht Margo Karemaker, onderzoeker bij het NIPV en spreker tijdens het event risicobeheersing op 5 november.

16-10-2025
Nieuwe onderwijsmodule technisch natuurbrandonderzoek 

“In drie dagen leren de deelnemers de techniek om in een verbrand natuurgebied het exacte ontstaansgebied vast te kunnen stellen. Ook leren ze te zoeken naar de eventueel nog aanwezige brandoorzaak”, vertelt Joost Ebus.

16-10-2025
IJle Stelstra vertrekt als algemeen directeur NIPV

Algemeen directeur IJle Stelstra verlaat per 31 oktober het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV). Hij blijft actief binnen het veiligheidsdomein en maakt de overstap naar Instituut Clingendael, waar hij per 1 november start als Senior Associate Fellow.

15-10-2025
Informatiemanagement van groot belang bij uitbraak A-infectieziekte

Op 15 oktober 2025 tekenden de Landelijke Functie Opschaling Infectieziektebestrijding (LFI) van het RIVM en het NIPV de overeenkomst voor samenwerking binnen de Landelijke Voorziening Crisisbeheersing (LVCb).