Blog: Dilemma’s rond de USAR-teams

9 februari 2023

De waarde van het hulpteam ter plaatse is aanmerkelijk groter dan alleen het redden van slachtoffers, blogt lector Crisisbeheersing Menno van Duin.

Hulpverleners bij aardbeving Turkije

Na iedere aardbeving of andere situatie met instortingen komen vanuit de gehele wereld USAR-teams naar de plaats des onheils om reddingswerkzaamheden te verrichten. Als het aantal uitzendingen van deze teams wordt afgezet tegen het aantal succesvolle reddingen zou hier beter gestopt kunnen worden. Het aantal reddingen is vrijwel altijd zeer gering en veelvuldig wordt er niemand levend uit het puin gehaald.

Cru gezegd zou dat geld dus beter uitgegeven kunnen worden door het totaal van alle kosten gewoon over te maken naar het betreffende land c.q. betrokken NGO’s. Daarbij moet niet vergeten worden dat (sommige van) deze teams ter plaatse ook weer gebruik maken van schaarse middelen (bijvoorbeeld auto’s en voedsel).

Toch is deze redenering veel te eenzijdig en zijn er zeker diverse redenen te noemen waarom het sturen van deze – veel aandachttrekkende – hulpteams ook nuttig kan zijn. Het is soms een waardevol politiek gebaar dat ook weer kan aanzetten de banden met het betreffende land te versterken. Het helpt soms mee om het thuisland van dat team bewust te maken van de ernst van de situatie (hetgeen de giften soms doet toenemen).

Verder is de waarde van de teams ter plaatse altijd beduidend groter dan alleen het redden van personen. Ook het onder het puin vandaan halen van overledenen heeft voor de nabestaanden grote waarde. Duidelijkheid is over het algemeen beter dan lange onzekerheid. Daarnaast brengen deze teams vaak enige structuur ter plaatse in de hulpverlening en de reddingswerkzaamheden. Bij elkaar wordt over het algemeen de inzet van deze teams ter plaatse zeer gewaardeerd en ook dat is het nodige waard.

Dat er deze keer daadwerkelijk mensen (al zo’n 10) zijn gered is zeer uitzonderlijk en geeft ook aan dat dit keer men ook echt snel ter plaatse was. In het verleden ging er soms erg veel tijd overheen alvorens toestemming e.d. was verleend om naar het gebied te vertrekken en werd bij aankomst ook nog veel tijd verloren.

Ten slotte is ons Nederlandse USAR-team inmiddels zo ervaren en getraind dat het ook in eigen land prima inzetbaar is – ook voor andere klussen dan de primaire werkzaamheden. Ook hiervoor zijn soms nog net te veel drempels.

Menno van Duin
lector Crisisbeheersing

Lees ook

08-04-2025
Versie 2025 van Handboek C2000 verschenen

Het Handboek C2000 Brandweer is vernieuwd. Dit handboek bevat landelijke procedures en afspraken over C2000 en ook veel informatie die de veiligheidsregio’s kunnen gebruiken om C2000 optimaal in te richten.

08-04-2025
Dierlocaties en actuele dierziekten toegevoegd als kaartlagen in DATA4OOV

In DATA4OOV staan twee nieuwe kaartlagen onder het thema ‘Dieren’. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) stelt actuele gegevens beschikbaar over dierziekten en dierlocaties.

08-04-2025
Beoordelingsrichtlijn PFAS-reiniging blussystemen vastgesteld

De richtlijn geeft de industrie en brandweer houvast bij het reinigen van brandbestrijdingssystemen waarin eerder PFAS-houdend blusschuim is gebruikt.

07-04-2025
Natuurbrandanalisten aan de basis van risico-inschatting

Nieuw team van natuurbrandanalisten met verstand van meteorologie, vegetatie en brandgedrag ondersteunt specialistische natuurbrandteams en veiligheidsregio’s bij het inschatten van de risico’s op natuurbranden.

03-04-2025
Aantal brandweerkazernes in 2024 gelijk gebleven 

Het aantal brandweerkazernes (961) is in 2024 gelijk gebleven ten opzichte van 2023. Het betreft 837 vrijwillige kazernes, 78 beroeps en 46 combinatie kazernes.

02-04-2025
Landelijke dataset brandkraanlocaties: hogere updatefrequentie en nieuw endpoint

De aanlevering van de landelijke dataset ‘Brandkraanlocaties van drinkwaterbedrijven’ is vernieuwd. Wat betekent dit?

02-04-2025
170 natuurbranden in 2024

De brandweer rukte het afgelopen jaar uit voor 170 natuurbranden, waaronder 16 akkerbranden en 66 branden op militair terrein. Deze cijfers komen van het nieuwe dashboard Kerncijfers Natuurbranden van het NIPV.

31-03-2025
Woningbranden in 2024 eisen 30 dodelijke slachtoffers

Van de 30 dodelijke slachtoffers waren 16 personen alleenstaand. 16 van de 27 branden vonden plaats in een eengezinswoning.

28-03-2025
Samenwerken in de lucht: helikopters en drones bestrijden natuurbranden slimmer

“Communicatie tussen teams van de brandweer en Defensie was een belangrijk leerdoel van de jaarlijkse oefening Fire bucket operations (FBO).