Wat is ‘goed’ leiderschap binnen de brandweer?
13 augustus 2025
Welke specifieke elementen binnen de brandweer beïnvloeden het beheersmatig (‘koud’) leiderschap? En wat is ‘goed’ beheersmatig leiderschap binnen de brandweer, op elk niveau in de organisatie? Met deze twee hoofdvragen maakten lector Ricardo Weewer, senior onderzoeker Karin Dangermond en onderzoeker Joost Hermans de afgelopen 1,5 maand een ronde langs alle directeuren veiligheidsregio/commandanten brandweer. Van Groningen tot Sittard en van Alkmaar tot Arnhem.
Sluitstuk van 1,5 jaar onderzoek
De interviews vormden het sluitstuk van een onderzoek van ruim 1,5 jaar naar leiderschap binnen de brandweer. Hiervoor gingen de onderzoekers in gesprek met alle niveaus binnen de brandweer: manschappen, bevelvoerders, ploegchefs (postcommandanten), clustercommandanten (teamleiders) en tot slot directeuren/commandanten.
Een greep uit de onderwerpen
De onderzoekers spraken met de directeuren/commandanten onder meer over:
- de rol van familiecultuur (en hoe je hier als leidinggevende je voordeel mee kunt doen, maar ook wat valkuilen zijn)
- wat de meerwaarde is en ook de uitdagingen zijn van leidinggeven aan mensen met een grote passie en betrokkenheid (en hoe begrens je dit, als dat nodig is)
- op welke wijze het warme leiderschap het koude leiderschap beïnvloedt
- of een goede directeur/brandweercommandant een houdbaarheidsdatum heeft (en vooral: waarom)
- welke positieve maar ook negatieve rol hiërarchie kan spelen (en hoe je hierin eigenaarschap creëert)
- of er naast de regionalisering nog andere (lokale, regionale of landelijke) aspecten uit het verleden impact hebben op leiderschap anno 2025
- waarom het belangrijk is om er te zíjn en aandacht te geven (en hoe je dit doet)
- wat je in je moet hebben (nature), wat je aan kunt leren maar ook wat je leert door te ervaren en het belang van rolmodellen
- wat gevraagd wordt van leidinggeven ‘in de sandwich’ binnen je organisatie en naar het bestuur; en ook: wat is er nodig voor goed brandweerleiderschap in de toekomst (en waarom)?
Inzichten een plek geven in onderwijs
Het rapport met de onderzoeksresultaten verschijnt eind dit jaar. Daarnaast zijn de onderzoekers nu al in gesprek met de onderwijscollega’s over hoe de inzichten uit dit onderzoek een plek kunnen krijgen in de brandweeropleidingen. De resultaten en conclusies kunnen ook een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van een visie op leiderschap binnen de brandweer. Dit in navolging van de politie en defensie. Zij hebben onlangs op basis van onderzoek hun visies op leiderschap gewijzigd.
Meer informatie
Als onderdeel van dit onderzoek heeft het NIPV eerder een inventarisatie uitgevoerd onder HR-professionals. Met als doel om inzicht te krijgen in actuele ontwikkelingen rondom leiderschap binnen de veiligheidsregio’s. De belangrijkste uitkomsten zijn samengebracht in een publicatie.