Blog: De gouden brandpionier in de brandweerkathedraal

7 januari 2025

Tijdens het afgelopen Brandweerevent kreeg Ricardo Weewer, lector Brandweerkunde, de hoogste brandweeronderscheiding: het Gouden Kruis van Verdienste. Lector Lieuwe de Witte roemt de pioniersmentaliteit van zijn collega.

Onlangs kreeg mijn zeer gewaardeerde collega Ricardo Weewer, lector Brandweerkunde, tijdens het Brandweerevent de hoogste brandweeronderscheiding: het Gouden Kruis van Verdienste. Een zeer verdiende onderscheiding die zijn jarenlange inzet voor de brandweer en zijn enorme bijdrage aan brandweerkundig onderzoek en onderwijs in Nederland en daarbuiten benadrukt. Hoewel hij zelf zou zeggen dat hij dat niet alleen heeft gedaan en dat deze onderscheiding een beetje van alle collega’s is die hieraan gewerkt hebben, vind ik dat hij zichzelf daarmee tekortdoet. Nu wordt deze column geen lofzang op mijn collega, maar ga ik iets uit zijn werkwijze belichten dat hem kenmerkt en dat is zijn pioniersmentaliteit.

Er is iets met dat woord pionieren. Je kunt dat positief en negatief uitleggen. Het woord pionier roept bij mensen grofweg twee reacties op. De eerste groep reageert met een gezicht als een oorwurm. “Dat is wat proberen zonder dat je weet waar je aan begint.” Het tegenovergestelde effect ontstaat bij de tweede groep: “Yes! We gaan iets nieuws doen!” Hoewel pionieren in eerste instantie ‘iets uitproberen’ lijkt te betekenen, heeft het een veel diepere betekenis. Een pionier verricht baanbrekend werk en heeft de kwaliteiten om te blijven verkennen, uitzoeken en nieuwe mogelijkheden te zoeken. Maar er zitten ook valkuilen aan dat pionieren. Loop je te ver voor de troepen uit, dan word je niet begrepen. Ben je pionier in conservatieve en reactieve organisaties, dan is er snel weerstand tegen verandering. Wat dan helpt, is om in verbinding te staan met je doelgroep en veranderingen direct te koppelen aan de praktijk, of nog beter ze met de praktijk uit te vinden. Dat wordt ook wel participerend onderzoek genoemd. Daarnaast zijn lef en durf belangrijk om mythes en eigen overtuigingen te ontkrachten. En je moet erop vertrouwen dat het leidt tot een groter geheel.

Tijdens het Brandweerevent riep Ricardo Weewer op om groot te denken, of zoals hij dat noemde: kathedraaldenken. Oftewel we moeten niet bang zijn om ambitieuze doelen na te streven die mogelijk tientallen jaren duren om te voltooien. Het betekent in het hier en nu werken aan iets dat mogelijk verder reikt dan je eigen carrière. Die kathedraal kun je overigens als metafoor voor veel onderwerpen gebruiken. Een leuk element in een kathedraal is de ‘vliegende steunbeer’. Een boogconstructie die zorgt voor de afdracht van de krachten naar een externe kolom op enige afstand van de muur. Dit zorgt voor dunnere constructies en de mogelijkheid om ramen toe te voegen in de muren van de kathedraal.

Leuk dat pionieren en die kathedraal, maar wat heeft dat met brandveiligheid te maken? We staan binnen het vakgebied op een interessant kruispunt. Er verandert veel in onze leefomgeving en maatschappij (zie ook mijn vorige column) en deze veranderingen vragen om nieuwe frisse ideeën buiten de gebaande paden. Met andere woorden: we hebben meer pioniers nodig die de ruimte krijgen om creatief en flexibel te werken aan het innoveren van de brandveiligheidskathedraal. Vanuit het lectoraat Brandveiligheidskunde proberen we daaraan bij te dragen door bijvoorbeeld handvatten te bieden om brandveiligheid op een andere, meer doelgerichte manier aan te pakken. Maar dat kunnen we niet alleen, dus hierbij een oproep aan organisaties om dat pionierswerk mogelijk te maken en te ondersteunen!

Gelukkig hebben we binnen het NIPV een gouden brandpionier rondlopen, die blijft werken aan die mooie brandweerkathedraal!

Lieuwe de Witte
Lector Brandveiligheidskunde

Deze column is eerder verschenen in Brandveilig.com nr. 4, 2024.