Update uit het netwerk Klimaatveiligheid
Nieuws van het programma Klimaatveiligheid, mei 2025
“De afgelopen weken valt het me steeds sterker op: we verschuiven naar een nieuwe fase. Klimaatveiligheid en veerkracht zijn niet langer alleen gespreksonderwerpen voor experts. Tijdens de lunch hoor ik vrienden praten over hun noodpakketten op zolder en over maatregelen tegen hitte in hun huizen”, vertelt Lana Garrels van het netwerk Klimaatveiligheid. Lees haar update.
Hallo allemaal!
Leuk dat er weer een nieuwe editie van onze nieuwsbrief verschijnt!
De afgelopen weken valt het me steeds sterker op: we verschuiven naar een nieuwe fase. Klimaatveiligheid en veerkracht zijn niet langer alleen gespreksonderwerpen voor experts. Tijdens de lunch hoor ik vrienden praten over hun noodpakketten op zolder en over maatregelen tegen hitte in hun huizen. Klimaatadaptatie is regelmatig in het nieuws, steeds meer mensen begrijpen wat het betekent, en in podcasts hoor ik mensen de nuances verkennen. Het is niet langer een onderwerp dat nog ‘op de kaart’ gezet moet worden; het ís op de kaart. We kunnen nuances aanbrengen – tof!
Deze observatie maakt mij blij, omdat ik soms moeite heb om onze voortgang en successen echt bewust te zien in de huidige context. De wereldpolitieke situatie werpt haar schaduw, harde stemmen van klimaatontkenners blijven ons werk afdoen als negatief of zinloos, en ondertussen worstelen we dagelijks om acute problemen van nu te verbinden met de langetermijnopgave van klimaatveiligheid.
Juist daarom waardeer ik des te meer wat ik de laatste tijd zie: klimaatadaptatie is in de fase van ‘mainstreaming’ beland. Oftewel – om het jargon van mijn studie even los te laten – het is onderdeel geworden van ons dagelijks leven. We zien het in de verschuiving van overkoepelende klimaatadaptatieprogramma’s naar structurele inbedding van klimaatadaptieve keuzes in de processen van lokale overheden en bij bedrijven en bewoners.
Natuurlijk realiseer ik me dat ik dit allemaal bekijk vanuit mijn eigen bubbel. Er zijn in Nederland veel mensen voor wie zorgen over eten op tafel of het betalen van zorgkosten urgenter zijn dan een duur noodpakket of maatregelen tegen hitte. Voor hen blijft klimaatadaptatie iets voor op de wensenlijst, niet op de concrete to-do-lijst. En precies dat maakt hen – samen met andere groepen – extra kwetsbaar voor extreem weer.
Daarom zijn er in deze ‘mainstreamingfase’ twee dingen waar we scherp op moeten blijven:
- Klimaatrechtvaardigheid moet centraal staan in de keuzes die we maken. Hoe zorgen we ervoor dat noodpakketten geen luxe worden voor alleen mensen met geld? Hoe zorgen we dat woningen van mensen die geen eigen maatregelen kunnen nemen, bestand zijn tegen hitte? Deze klimaatrechtvaardigheidsaspecten zijn niet nieuw, maar vragen juist nu extra aandacht, zeker als sommige bubbels – zoals de mijne – het gevoel krijgen dat ‘het nu wel geregeld is’.
- Borging wordt essentieel, anders moeten we opnieuw beginnen. Overkoepelende programma’s die een eerste aanzet moesten geven worden binnen de gemeente worden afgebouwd. Klimaatadaptatie moet onderdeel worden van alle processen. Het is niet langer van één programmaleider of team – het is van iedereen. Hoe zorgen we er samen voor dat de energie niet weglekt? Is het meewegen van klimaatveiligheid al net zo vanzelfsprekend als het omdoen van een gordel in de auto? Zo niet, dan kunnen we het nog niet helemaal loslaten en blijven kartrekkers zoals wij nodig.
Tot slot een persoonlijke noot. Wie mij goed kent, weet dat ik geloof in het delen van kwetsbaarheden. Juist daarin schuilt kracht, want dan kunnen we authentiek onszelf zijn – en vanuit die echtheid zijn we op ons sterkst. Mijn streven is om zoveel mogelijk met positiviteit en oplossingsgerichtheid te werken. Daardoor vind ik het soms moeilijk om frustratie toe te laten, vooral als die vanuit mijn ego groeit.
De afgelopen tijd voelde ik die frustratie wel een beetje. Frustratie dat we al jaren proberen om weerbaarheid, noodpakketten en weerkracht op de kaart te zetten vanuit de klimaathoek – en dat het nu, door wereldpolitieke ontwikkelingen, ineens snel gaat. Dan komt even die cynische gedachte: “Zie je wel, nu kan het ineens wel.”
Maar zodra ik dat loslaat, voel ik ook blijdschap. Want het maakt niet uit wanneer het gebeurt of wie het in gang zet – het belangrijkste is dát het gebeurt. We bewegen samen richting een weerbare, weerkrachtige samenleving. En dat is wat écht telt.
Hopelijk zie ik velen van jullie op het Event Klimaatveiligheid op 25 september 2025 in Driebergen-Zeist, en bij onze volgende netwerkbijeenkomst in november.
Tot die tijd, hartelijke groeten,
Lana Garrels