Samenwerking, kennisuitwisseling en onderzoek nodig voor effectieve risicocommunicatie over klimaatrisico’s

6 maart 2025

Als gevolg van de klimaatverandering krijgt ons land steeds vaker te maken met weersextremen die kunnen leiden tot allerlei problemen in de samenleving. Het NIPV heeft geïnventariseerd hoe de overheid en crisispartners communiceren over de klimaatrisico’s hitte en droogte, plaatselijk noodweer, natuurbranden en overstromingen. Hieruit blijkt dat er over het algemeen onvoldoende zicht is op de behoeften van de specifieke doelgroepen voor de inzet van effectieve doelgroepgerichte communicatie. Daarnaast is er vaak een gebrek aan capaciteit en financiële middelen en wordt de effectiviteit van risicocommunicatie nauwelijks onderzocht.  

Risicocommunicatie als (wettelijke) taak 

Veel verschillende organisaties hebben een (wettelijke) taak of belang als het gaat om risicocommunicatie over klimaatrisico’s. Door middel van risicocommunicatie kunnen burgers gestimuleerd worden zich voor te bereiden op toekomstige klimaatgerelateerde incidenten. Dit draagt bij aan de weerbaarheid van de samenleving. Het onderzoek levert drie aandachtspunten voor risicocommunicatie op.  

1. Werk structureel samen voor eenduidige communicatie 

Risicocommunicatie is vooral effectief als mensen dezelfde informatie ontvangen van de overheid en crisispartners over klimaatrisico’s. Hiervoor is samenwerking een belangrijke voorwaarde. Op dit moment wordt er op verschillende niveaus samengewerkt. Het Rijk en de veiligheidsregio’s werken landelijk samen via het netwerk Risico- en crisiscommunicatie. De waterschappen werken landelijk samen onder de paraplu van de Unie van Waterschappen. Soms wordt er regionaal samengewerkt tussen veiligheidsregio’s, waterschappen en gemeenten. De meeste organisaties spreken echter de wens uit om die samenwerking te intensiveren.  

Volgens onderzoeker Marije Bakker worden gemeenten nog te weinig betrokken bij de risicocommunicatie over klimaatrisico’s. Hier liggen kansen: gemeenten staan dichtbij de samenleving, waardoor mensen beter bereikt kunnen worden.  

2. Zorg voor de uitwisseling van kennis en ervaringen 

Tussen alle veiligheidsregio’s (en het Rijk, maar ook andere crisispartners) worden nog weinig kennis, initiatieven en ervaringen uitgewisseld over risicocommunicatie rondom klimaatrisico’s. Volgens Bakker kan een online platform bijdragen aan die uitwisseling, maar dan moet wel gezamenlijk afgesproken worden hoe toezicht gehouden kan worden op de kwaliteit van gedeelde kennis en voorbeelden.  

3. Onderzoek hoe risicocommunicatie doeltreffend ingezet kan worden 

Risicocommunicatie wordt meestal ingezet voor het algemene publiek. Bij de onderzochte organisaties is echter weinig zicht op de risicoperceptie en de informatiebehoeften die mensen hebben. Ook is er weinig bekend over de effectiviteit van de ingezette risicocommunicatie. Volgens Bakker is het begrijpelijk dat hier weinig zicht op is door beperkte capaciteit en financiële middelen, maar het zorgt er wel voor dat we niet weten of de ingezette risicocommunicatie daadwerkelijk bijdraagt aan een weerbare samenleving. Door te onderzoeken hoe mensen klimaatrisico’s inschatten, wat de informatiebehoefte is, wat mensen vinden van de huidige wijze waarop ze geïnformeerd worden over klimaatrisico’s en effectmetingen uit te voeren, kan de risicocommunicatie meer doeltreffend ingezet worden.  

Lees ook Winst te behalen op klimaatveiligheid door veiligheidsregio’s