Samen in gesprek over vrijwilligheid

11 maart 2025

Hoe kunnen we vrijwilligheid binnen de brandweer beter ondersteunen? Onderzoekers van het NIPV verzorgden in 10 veiligheidsregio’s een workshop. Hierin gingen leidinggevenden, beleidsmakers, communicatie- en HR-medewerkers in gesprek met brandweervrijwilligers over 3 cruciale thema’s: maatwerk, aandacht en steun, en beeldvorming. Wat heeft de workshop hun opgeleverd? Enkele regio’s vertellen over hun ervaringen.

Wat gaat goed en wat zijn knelpunten?

Tijdens de workshop zijn de deelnemers aan speciaal door het NIPV ontwikkelde gesprekstafels samen op onderzoek uitgegaan: wat gaat er in mijn regio goed en op welke punten zien we kansen om anders te kijken naar vrijwilligheid? Ook zijn de deelnemers uitgedaagd om samen te onderzoeken of hun ideeën wel of niet uitvoerbaar zijn. En wanneer ze moeten kiezen: welke knelpunten moeten echt opgelost worden en welke kunnen wat langer wachten?

Plan toetsen en aanscherpen

Fanny Schrauwen, beleidsadviseur vrijwilligheid in Midden- en West-Brabant, vertelt dat ze in haar regio al een implementatieplan vrijwilligheid hadden opgesteld, voordat de workshop plaatsvond. “Dit plan is gebaseerd op de conclusies van de landelijke onderzoeken en vertaald naar onze regio. Het was fijn om te concluderen dat de belangrijkste zaken uit de workshop al zijn opgenomen in het implementatieplan en dat een aantal ook al de hoogste prioriteit hebben.” Ook regio Kennemerland had al een traject doorlopen om een visie op te stellen over vrijwilligheid. Evelien Henstra, adviseur Menskant: “We hebben de workshop kunnen gebruiken om deze visie te toetsen en waar nodig aan te scherpen!”

Thema’s concreet op de agenda

In Veiligheidsregio IJsselland heeft de workshop geholpen om een aantal thema’s concreet op de agenda te krijgen. Dirk Jan Pullen, teamleider Brandweerzorg, vertelt: “Neem bijvoorbeeld het PPMO. Samen met de baanbegeleiding gaan we verkennen of er op bepaalde punten ruimte is voor meer maatwerk. Een ander thema dat uit de workshop kwam is de communicatie met onze vrijwilligers. Collega’s van Communicatie hebben dit opgepakt en gaan kijken hoe ze de communicatie nog beter kunnen laten aansluiten bij de behoeften van de vrijwilligers.”

Lees ook Er is toekomst voor de vrijwillige brandweer, als je anders kijkt

Wederzijds begrip en inzicht

Ook Veiligheidsregio Kennemerland heeft veel gehad aan de workshop. Evelien Henstra: “Het was heel waardevol om met veel collega’s vanuit diverse achtergronden en functies in gesprek te gaan over het thema vrijwilligheid. Door vanuit zoveel verschillende perspectieven naar een vraagstuk te kijken ontstaan nieuwe ideeën en wederzijds begrip en inzicht.” Mark Roche, teamleider Repressie in Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost, beaamt dit: “In het merendeel van de gevallen is de intentie van de ander(e afdeling) goed. Verschillende werkmethoden, belangen en uitgangspunten zorgen wel eens voor frustratie. Door hierover met elkaar te praten komt er veel meer inzicht en blijken we het vaak goed te bedoelen, en ook nog vaak hetzelfde te bedoelen!”

Programma Vrijwilligheid

Is er nog wel een toekomst voor de vrijwillige brandweer? Deze vraag was de aanleiding voor het programma Vrijwilligheid. Binnen dit programma heeft het NIPV 8 onderzoeken uitgevoerd. De overall conclusie is dat er toekomst is voor de vrijwillige brandweer. Maar hiervoor is het wel nodig om anders naar de vrijwillige brandweer te kijken. Er zijn mogelijkheden op 3 thema’s:

• Maatwerk: hoe stuurt de brandweer op pluriformiteit in plaats van op uniformiteit?
• Aandacht en steun: hoe geeft de brandweer aandacht aan brandweervrijwilligers en de cruciale rol van postcommandanten?
• Beeldvorming: hoe creëert de brandweer de juiste verwachtingen bij potentiële brandweervrijwilligers en werkgevers?

Lees de verbindende analyse