Politie bereidt zich voor op klimaatverandering: “We willen dat het niet bij onderzoek blijft, maar echt landt in de praktijk”

Nieuws van het programma Klimaatveiligheid, oktober 2025

Klimaatverandering raakt niet alleen burgers, bedrijven en veiligheidsregio’s – ook de politie bereidt zich actief voor op de gevolgen ervan. Onder leiding van Sara Jahfari, projectleider klimaatveiligheid bij de politie, is het afgelopen anderhalf jaar gewerkt aan een breed programma om de politiemedewerkers en de organisatie voor te bereiden op de impact van klimaatverandering op de politietaken. “We willen weten: kunnen we straks nog overal komen? Waar moeten we oog voor hebben met toenemende spanningen in de maatschappij aangaande het klimaat? En wat zijn onze taken, in de samenwerking met veiligheidspartners, tijdens een klimaatramp?” 

Vier lijnen van klimaatveiligheid 

Het project Klimaatveiligheid is onderdeel van het bredere programma Duurzaamheid en Milieuveiligheid binnen de politie. Binnen het project klimaatveiligheid worden vier thema’s onderscheiden: 

• Crisis en inzetbaarheid – Is de politie voorbereid op een stapeling van crises, als gevolg van klimaatverandering, die tegelijkertijd plaatsvinden en op verschillende plekken?  

• Continuïteit van de organisatie – Kunnen voertuigen blijven rijden, gebouwen functioneren en teams bereikbaar blijven? 

• Handhaving en opsporing – Hoe moeten we als gevolg van klimaatverandering omgaan met de toename van spanningen in de maatschappij, of nieuwe vormen van criminaliteit b.v. door schaarste? 

• Impact op medewerkers – Wat voor impact heeft klimaatverandering – of extreem weer zoals b.v. hittegolven – op de mentale en fysieke weerbaarheid van politiemedewerkers?  

“Wij kijken niet alleen naar rampen zelf, maar ook naar de organisatie die daar middenin moet functioneren,” zegt Jahfari. “Dat maakt het programma uniek: we kijken van binnenuit hoe we onze taken kunnen blijven uitvoeren in een veranderend klimaat.” 

Van ver weg naar dichtbij 

Een belangrijke stap bijvoorbeeld is de samenwerking met het KNMI. Terwijl de meeste klimaatscenario’s zich uitstrekken tot 2050 of 2100, bleek dat voor de politie te abstract. “Dan krijg je vier scenario’s voor de verre toekomst – dat landde niet. Dus werken we nu samen aan prognoses voor de komende tien tot vijftien jaar, per politie-eenheid. Dat maakt het tastbaar.” 

Een KNMI-medewerker werkt zelfs een jaar lang binnen de politieorganisatie om kennis en vragen over en weer te vertalen. “We willen weten: wat kunnen we nú al doen in de voorbereiding, en hoe kunnen we de samenwerking met partners versterken?” 

Onderzoek in de praktijk 

In totaal zijn elf onderzoeken gestart – verdeeld over vraagstukken van de vier thema’s. Bijvoorbeeld binnen het thema Impact op de medewerker voert de politie samen met TNO experimenten uit in zogeheten klimaatkamers, waar politiecollega’s onder extreme hitte werken. “We meten niet alleen fysieke prestaties, maar ook mentale weerbaarheid,” legt Jahfari uit. “Wat doet hitte met concentratie, geheugen en besluitvorming? Die kennis is ook interessant voor brandweer en ambulance.” 

Een ander onderzoek – voor het thema crisis en inzetbaarheid – richt zich op de impact van klimaatrampen. Wat vraagt een dergelijke ramp van de politie? Of de samenwerking met partners? Zo wordt ook gekeken naar buitenlandse casussen – van overstromingen tot droogte – en hoe die de veiligheid en criminaliteit beïnvloeden. “In Frankrijk ontstaan bijvoorbeeld conflicten rond waterschaarste. Wat betekent dat voor de politie, en wat kunnen we daarvan leren voor Nederland?” 

Samen met de veiligheidsregio’s 

Hoewel de politie haar eigen taken onderzoekt, benadrukt Jahfari dat samenwerking met veiligheidsregio’s essentieel blijft. “De coördinatie bij rampen ligt bij de veiligheidsregio’s, maar we oefenen en leren samen. In de eenheid Midden-Nederland lopen al gezamenlijke pilots, en we willen dit verder uitbreiden.” 

Ook op strategisch niveau is de verbinding sterk. “We trekken samen op met het landelijke programma Klimaatveiligheid van Charlotte van Ruijven. We willen niet dat onze kennis in een lade belandt, maar dat het echt onderdeel wordt van voorbereiding en training.” 

Bewustwording groeit snel 

Toen het project startte, was er volgens Jahfari nog veel onduidelijkheid binnen de organisatie. “Mensen vroegen: wat heeft klimaatverandering met ons werk te maken? Inmiddels zien we enorme betrokkenheid – ook van collega’s in sleutelposities die willen weten wat ze kunnen doen.” 

Die bewustwording is mede het resultaat van een uitgebreide voorbereiding. Duurzaamheid & Milieuveiligheid (waar klimaatveiligheid onder valt) is inmiddels benoemd als één van de drie strategische thema’s in de nieuwe politieagenda. “We staan pas aan het begin, maar de bereidheid om te leren en samen te werken is groot,” zegt Jahfari. 

Van kennis naar actie 

De komende periode staan het uitvoeren van de onderzoeken en het delen van resultaten centraal. “We willen dat de inzichten direct gebruikt worden in trainingen, oefeningen en beleid,” besluit Jahfari. “Klimaatverandering is geen ver-van-ons-bed-show. Het raakt ons allemaal – en daar willen we goed op voorbereid zijn.” 
 
Wil je meer weten over de impact van klimaat op veiligheid en politiewerk? Jahfari en Jop Bertels (politiecommissaris en portefeuillehouder klimaatveiligheid) vertellen in een podcast over het vertalen van kennis uit de onderzoeken naar de praktijk:

De politie voorbereiden op de effecten van klimaatverandering wordt ondersteund met een SAOP (Stichting Arbeidsmarkt en Opleidingsfonds Politie), subsidie voor onderzoek door de politieacademie en externe kennispartners. Voor het omzetten van kennis naar voorbereiding wordt nauw samengewerkt met de operatie, bedrijfsvoering en onderwijs. Het project is onderdeel van de opgave Duurzaamheid en Milieuveiligheid.  
 
Voor vragen kan contact opgenomen worden met: effecten-klimaatverandering-op-politiewerk@politie.nl