Operationele en bestuurlijke dilemma’s bij boerenprotesten

9 september 2022

Terwijl sommige boeren hun omgekeerde vlaggen verwijderen (uit respect voor degenen die zich erdoor gekwetst voelen), haalde de Raad van State deze week een streep door de vergunningverlening aan emissiearme veestallen. 

Momenteel lijkt er een impasse te zijn tussen boerenorganisaties en het kabinet en is het wachten op het rapport van gespreksleider Remkes.  Een vervolg van boerenprotesten is daarom niet uit te sluiten. Het lectoraat Crisisbeheersing van het NIPV deed onderzoek naar de operationele en bestuurlijke dilemma’s die daarbij (kunnen) spelen aan de hand van de dilemmamethodiek.

Dilemma’s beschouwd

Er is de afgelopen zomermaanden veel gebeurd – demonstraties, blokkades, dumpen van afval op de snelweg, bedreigingen, omgekeerde vlaggen – maar het merendeel van de acties is zonder grote problemen verlopen. De belemmeringen die er waren bij het optreden bij protestacties, zoals capaciteitstekort en gebrek aan middelen bij de politie, droegen bij aan een weloverwogen en pragmatische aanpak.

Begrip voor de zorgen van de boeren

Bij de aanpak van de boerenprotesten speelde begrip, naast operationele afwegingen, ook een rol. Burgemeesters zijn vooral ‘lenig’ omgegaan met demonstraties en andere vormen van protest en probeerden zoveel als mogelijk in contact te blijven met de boeren. Duidelijk is er begrip voor de zorgen van deze boeren en hun wantrouwen jegens de (rijks)overheid door het kwakkelende beleid van de laatste jaren. Demonstraties werden gefaciliteerd, maar daar waar er sprake was van onaanvaardbaar gedrag grepen bestuurders en de politie in.

Het ‘stikstofkaartje’ werd door velen als een blunder gezien. Onder andere omdat voorbijgegaan werd gegaan aan eerdere inspanningen van de boeren, maar ook van gemeenten en provincies met betrekking tot het stikstofbeleid. Onvoldoende is rekening gehouden met het feit dat juist gemeenten met de gevolgen van dit landelijke beleid worden geconfronteerd. Op lokaal niveau zijn in veel regio’s al enkele jaren gesprekken gaande tussen gemeenten, de provincie en boeren. Tijdens de boerenprotesten zien we dat het gesprek tussen de burgemeester en de boeren van groot belang was om wederzijds begrip en respect te behouden.

Urgentie

Het is evident dat voor natuurherstel snel iets moet veranderen in de landbouw. De meningen zijn nog verdeeld over de manier waarop dat moet gebeuren, maar zeker is dat de boeren en de overheid (en andere sectoren) dat samen zullen moeten doen. Hiermee benadrukken we dat in gesprek blijven van groot belang is. Er werd voorheen veel over boeren gesproken, maar er moet met hen gesproken worden.

Onderzoek operationele en bestuurlijke dilemma’s bij het boerenprotest

Download hier het rapport.

Lees ook

06-05-2025
Samenwerken aan een klimaatbestendig Limburg

Sinds 2018 werken allerlei partijen in Limburg samen aan klimaatadaptatie via de Klimaatadaptatietafel Limburg. Jeroen Hendrikx van Veiligheidsregio Limburg-Noord vertelt.

06-05-2025
“Veranderingen zijn niet altijd makkelijk, maar ik zie vooral kansen” 

Jitske Tensen startte in februari als teammanager Ondersteuning Onderwijs bij het NIPV. Ze kreeg zoals ze het zelf noemt “een vliegende start.” 

01-05-2025
Klimaatveiligheid: denk mee over prioriteiten van crisisorganisaties

In opdracht van het programma Klimaatveiligheid van het NIPV heeft kennisinstituut Deltares 10 knelpunten en 10 aanbevelingen geïdentificeerd in de (bovenregionale) samenwerking van crisisorganisaties. Denkt u mee over de implementatie van de aanbevelingen?

30-04-2025
Samenwerken aan een datagedreven aanpak van brand(weer)risico’s

Hoe kun je brand(weer)risico’s zo in beeld hebben dat je gerichte preventie en een adequate incidentbestrijding kunt organiseren?

30-04-2025
Langdurige crisis of langdurige inzet? Nieuwe inzichten in crisisbeheersing

Hoe kunnen we langdurige, complexe situaties duiden en welke gevolgen heeft dit voor de inrichting van de Nederlandse crisisbeheersing, met name binnen de veiligheidsregio’s?

30-04-2025
Geslaagde praktijkexperimenten rookgaskoeling

Deze week voeren onderzoekers van het NIPV, samen met brandweermensen uit de veilgheidsregio’s, praktijkexperimenten uit met met verschillende manieren van rookgaskoeling.

28-04-2025
Update uit het netwerk Klimaatveiligheid

Klimaatveiligheid en veerkracht zijn niet langer alleen gespreksonderwerpen voor experts. Lees de update vanuit het netwerk Klimaatveiligheid van Lana Garrels.

28-04-2025
Zes strategieën om beter om te gaan met acute schaarste

Het NIPV heeft zes strategieën uitgewerkt die crisisteams kunnen helpen beter om te gaan met situaties waarbij de hulpvraag het aanbod overstijgt.

28-04-2025
Update programma Klimaatveiligheid

Maart als droogste maand ooit en bosbranden op tal van plekken zijn zichtbare signalen en een bevestiging waarom we actief zijn met het thema klimaatveiligheid. En dat hebben we vooral samen te doen.