Netcentrisch werken: van berichtjes sturen naar doorlopende netwerksamenwerking
4 maart 2024
In 2005 publiceerde de Adviescommissie Coördinatie ICT Rampenbestrijding (ACIR) het rapport ‘De Vrijblijvendheid Voorbij’. Hieruit bleek dat Nederland nog niet zo goed op weg was met informatievoorziening bij grootschalig gezamenlijk optreden. De veiligheidsregio’s zijn toen gericht in informatiemanagement gaan investeren. Bijna twintig jaar later werken nu zo’n 200 crisispartners samen via de Landelijke Voorziening Crisisbeheersing (LVCb). Met name nog tijdens de crisis, maar langzaam maar zeker ook in álle fases van crisisbeheersing.
Adviseur Netcentrisch werken Martijn Korpel vertelt hoe de netcentrische werkwijze zich door de jaren heen heeft ontwikkeld.
Omslag nodig
“Toen ik in 2001 het veiligheidsdomein binnenstapte, was er nog geen Landelijk Crisis Management Systeem (LCMS). Informatieoverdracht ging via de telefoon, sms en e-mail. Qua (crisis)informatiemanagement werkte elke organisatie anders. Denk aan de verschillende veiligheidsregio’s, de politie, de waterschappen en bijvoorbeeld Rijkswaterstaat. Maar in een crisis heeft iedereen een stukje van de informatiepuzzel. Om in een netwerk van hulpdiensten en partners in de vitale infrastructuur samen de juiste keuzes te kunnen maken, moet je alle stukjes bij elkaar leggen. Dat begint bij het bijhouden en delen van een situatiebeeld. Waarin je opneemt wat ánderen van jou nodig hebben. Daarvoor was een omslag in de manier van denken nodig.”
Netcentrisch werken is de norm
“Inmiddels is die omslag ruimschoots gemaakt: netcentrisch werken bij een crisis is gemeengoed voor veel organisaties in het veiligheidsdomein en de vitale sectoren. Je merkt dat relevante partners elkaar sneller vinden, hun belangen delen en die met elkaar afwegen. Denk bijvoorbeeld aan de containerramp met de MSC Zoë of de brand op de autocarrier Fremantle Highway. Maar ook de manier waarop we de opvang van vluchtelingen en ontheemden uit Oekraïne organiseren: het zijn casussen waarin veel partijen elkaar écht beter zien en hun informatie met elkaar delen.”
Samenwerken in alle fases van crisisbeheersing
“Wat we nu breed zien gebeuren, is dat we samenwerken en informatie delen in een netwerk vooropstellen in álle fases van crisisbeheersing. Dat we niet enkel wachten tot wordt opgeschaald, maar in het reguliere al risico’s uitwisselen met vitale partijen. Om zo samen voorbereid te zijn op een mogelijk incident. Dit is een kentering: niet meer alleen de blauwe lichten centraal, maar de samenwerking tussen de verschillende partijen. Voor, tijdens en na een incident. Doorlopend risico’s scannen, vinger aan de pols houden, informatie uitwisselen. Is er een incident, dan focus je daarop. Maar ondertussen monitor je het geheel, betrek je de juiste partners en deel je informatie. En soms is het dan niet eens meer nodig om op te schalen.”
Waar kunnen we het verschil maken?
“De manier waarop we anno 2024 in Nederland informatie delen tussen zo’n 200 organisaties is best uniek in de wereld. Dat hebben we toch maar mooi met elkaar gefikst. Een ambitie voor de toekomst is samen de kwaliteit van situatiebeelden nog beter maken. Door de focus op verwachte trends, knelpunten, onzekerheden en dilemma’s te leggen, kunnen we nog veel meer verschil gaan maken.”
Podcastreeks en symposium
De ontwikkelingen die Korpel noemt, worden ook besproken in de podcastreeks De Kracht van Netwerken: Samen door de Crisis. In deze podcast praten diverse experts over de verschillende vormen van samenwerking tussen organisaties bij crises. Op 24 januari 2024 vond het gelijknamige symposium plaats. Professionals op het gebied van risico- en crisisbeheersing kwamen bij elkaar om kennis en ervaringen uit te wisselen. De onderstaande video geeft een impressie van de dag en van de belangrijkste ‘lessons learned’.