Werkconferentie De spotlight op onderzoek naar de menskant van de brandweer
De afgelopen jaren hebben we veel onderzoek gedaan naar de brandweermens. Wat betekenen de onderzoeksresultaten voor jou?
Kerngegevens
16 mei 2023, 14.00 – 20.00 uur
Gelredome, Arnhem
€ 50
zie beschrijving
NIPV
Verslag werkconferentie
Van de werkconferentie is een (beeld)verslag gemaakt.
Lees het nieuwsbericht en bekijk het (beeld)verslag.
Meer informatie
De afgelopen jaren hebben we veel onderzoek gedaan naar de brandweermens. Denk aan de onderzoeken naar commandovoering (besluitvorming onder druk), leiderschap, brandweercultuur, vrijwilligheid en de beleving van brandweermensen. Hierdoor hebben we een steeds beter inzicht gekregen in het DNA van de brandweer. Tijdens de werkconferentie ‘busten’ we hardnekkige mythes, delen we de onderzoeksresultaten en bespreken we wat de nieuwe kennis betekent voor de brandweer en het leiderschap. Dit wordt voor velen een eyeopener en inspiratiebron!
Voor wie?
Deze werkconferentie is bedoeld voor iedereen die meer inzicht wil krijgen in de mens achter de brandweerman of -vrouw, zoals ploegchefs, postcommandanten, officieren, teamleiders en andere (operationeel) leidinggevenden bij de veiligheidsregio’s/brandweer, professionals die zich bezighouden met brandweerzorg, onderzoekers bij de veiligheidsregio’s, wetenschappers en HR-medewerkers.
Plenaire presentaties en inspirerende workshops
Het programma bestaat uit een combinatie van plenaire presentaties en inspirerende workshops. Sprekers die een bijdrage leveren zijn Ricardo Weewer, lector Brandweerkunde bij NIPV, Gerard Bouwmeester, directeur bedrijfsvoering bij Veiligheidsregio Haaglanden, en luitenant-kolonel Gijs Tuinman, Ridder der Militaire Willems-orde.
Programma
- Ontvangst
- Opening door dagvoorzitter Ed Oomes, senior officer Continuïteit- en Crisismanagement (Schiphol)
- Presentatie: analyse onderzoeken door Ricardo Weewer, lector Brandweerkunde NIPV
- Presentatie ‘Florian, Flore en Feniks’ door Gerard Bouwmeester, directeur bedrijfsvoering Veiligheidsregio Haaglanden en vrijwillig bevelvoerder bij Post Zuilen (Veiligheidsregio Utrecht)
- Pauze
- Workshopronde 1
- Netwerkbuffet
- Workshopronde 2
- Presentatie ‘Embracing the suck’ door luitenant-kolonel Gijs Tuinman, Ridder der Militaire Willems-orde
- Wrap-up door Ricardo Weewer, lector Brandweerkunde NIPV
- Afsluiting door dagvoorzitter Ed Oomes
Toelichting plenaire presentaties
Florian, Flore en Feniks
Door Gerard Bouwmeester, directeur bedrijfsvoering bij Veiligheidsregio Haaglanden
Een presentatie over de brandweer van toen, van nu en van straks, met een focus op de relatie tussen brandweermens en brandweerorganisatie. De feniks, als symbool voor heruitvinding, zal daarbij veelvuldig langs vliegen.
Embracing the suck
Door luitenant-kolonel Gijs Tuinman, Ridder der Militaire Willems-orde
In de wereld van veiligheid en onveiligheid gaat niks vanzelf. Er bestaat geen panklare oplossing voor ieder probleem die je vooraf kunt onderwijzen. De ‘boots on the ground’ hebben eigenlijk altijd gelijk.
Toelichting workshops
Dilemma’s van een ploegchef
Door Wendy van Middelkoop, decaan Leiderschap en organisatie NIPV, Janneke Titzing, onderwijskundige NIPV en Pascal Pronk, ploegchef Veiligheidsregio Haaglanden
We zoomen in op de landelijke Community of Practice (CoP) bijeenkomsten voor ploegchefs/postcommandanten. Na een korte toelichting over het doel van de CoP en de dilemma’s/ thema’s die ploegchefs zelf hebben aangedragen om te bespreken, geven we een impressie van een CoP-bijeenkomst. Een ploegchef vertelt over een eigen ervaren sociaal dilemma, waarbij we met elkaar een intervisieronde doorlopen. Ten slotte wisselen we gedachten uit over het opzetten van dit soort intercollegiale intervisie in je eigen veiligheidsregio.
“Als het stopt, dan maak ik mij zorgen”: nut, noodzaak en grenzen van (zwarte) brandweerhumor
Door Karin Dangermond, onderzoeker NIPV
Welke rol speelt humor binnen de brandweercultuur in het algemeen en specifiek bij het verwerken van ingrijpende incidenten? En welke positie en verantwoordelijkheid heeft de leidinggevende hierin? Tijdens deze workshop bespreken we de verschillende redenen waarom humor een belangrijke rol speelt binnen de brandweercultuur en gaan we dieper in op ongeschreven regels en de grenzen van humor bij de brandweer.
Waarom brandweervrijwilligers vertrekken en wat jij daaraan (niet) kan doen
Door Mindel Leene, onderzoeker NIPV
Wat zijn redenen voor brandweervrijwilligers om te stoppen? Tijdens de workshop gaan we in gesprek over de uitkomsten van het onderzoek naar vertrekredenen van oud-brandweervrijwilligers. Wat leren we van de resultaten en wat betekenen de inzichten voor het behoud van vrijwilligers op jouw post of in jouw regio?
Toepassing van het vangnet van situationele commandovoering in de praktijk
Door Jeroen Wolbers, Assistant Professor of Crisis Governance, Universiteit Leiden
In deze workshop gaan we in op de wijze hoe officieren van dienst elkaar het beste kunnen helpen in het opbouwen en houden van goed situationeel bewustzijn tijdens commandovoering. We bespreken de resultaten van een experiment met 112 officieren van dienst waarin gemeten werd wat de effecten zijn van verschillende vormen van samenwerking op situationeel bewustzijn. De resultaten laten zien dat intensieve samenwerking niet altijd goed is voor de beeldvorming. Zelfstandige verkenning en periodieke afstemming hebben een positiever effect op de beeldvorming. We verkennen gezamenlijk de implicaties van deze resultaten voor commandovoering.
Commandovoering: van geleerde lessen naar verbeteringen
Door Leen van den Ouden, hoofd repressie veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond
Van 2016 tot 2019 hebben de korpsen Drenthe, Haaglanden, Gelderland-Zuid en Kennemerland deelgenomen aan een pilot commandovoering. In deze pilot werden officieren van dienst in de praktijk gevolgd nadat in een trainingsweek de meest recente inzichten over commandovoering waren gedeeld en getraind. In 2021 zijn de conclusies en aanbevelingen over de pilot opgeleverd. In deze workshop ga je zelf aan de slag met de onderzoeksresultaten en vertaal je die naar concrete verbeterstappen voor jezelf, voor jouw korps en voor de te ontwikkelen landelijke doctrine commandovoering.
Hoe de OvD aantoonbaar het verschil kan maken
Door Astrid Scholtens, onderzoeker Crisislab en Jan Idema, plaatsvervangend teamcommandant Veiligheidsregio Noord-Holland Noord
Veiligheidsregio Noord-Holland Noord zag zich door een tragisch ongeval waarbij een brandweerman om het leven kwam, genoodzaakt het operationeel optreden van de brandweer tegen het licht te houden. Dit heeft onder andere geleid tot het inzicht dat een andere werkwijze voor de OvD nodig was. Eentje die rekening houdt met de menskant en waarin de OvD echt in staat is om afwijkingen te kunnen ontdekken en waar nodig daarop in te kunnen grijpen. Daarmee zorgt hij of zij voor ‘rugdekking’ voor zijn of haar bevelvoerders. Deze werkwijze is tijdens echte incidenten, waaraan ook de veiligheidsregio’s Twente, Brabant Zuid-Oost en Zaanstreek-Waterland meededen, uitgeprobeerd. Ruim 300 inzetten zijn aan de hand van filmbeelden geanalyseerd om te kunnen beoordelen of deze werkwijze ook echt van meerwaarde is. Wat betekenen deze resultaten voor jou?
Lessen uit een ervaringskoffer. Vangnetten, wat kan ik daarmee?
Door Aart van Oosten, Specialist Opleiden en Oefenen ROL-Brandweer, kennisregie Veiligheidsregio Zeeland
Vangnetten (omschreven in de Doctrine brandbestrijding) zijn cruciaal, dat weet Aart uit eigen ervaring. Het is van belang om de nodige hulp automatisch aan te bieden, zeker bij complexere of grootschaliger incidenten. Binnen Brandweer Zeeland is een systeem van vangnetten geïntroduceerd bij grotere incidenten. Zowel op afstand als bij het incident zelf worden officieren ingezet om de leidinggevenden te ondersteunen. Tijdens deze workshop ga je, aan de hand van praktijkvoorbeelden, op interactieve wijze aan de slag met vangnetten voor de brandweer. Is het een vangnet of een valkuil? Hoe oefen je hiermee? Voel jij je veilig genoeg om een vangnet in te schakelen? En hoe kun je vangnetten voor jezelf in je eigen regio realiseren?
Werkbeleving in breder perspectief: maak jij het verschil?
Door Margrethe Kobes, onderzoeker NIPV
In 2021 is een werkbelevingsonderzoek uitgevoerd onder ruim 6.000 repressieve brandweermensen. Hieruit is een landelijk beeld voortgekomen en zijn 25 regionale beelden opgesteld. In deze workshop gaan we na een korte presentatie van de resultaten met elkaar in gesprek. Wat zeggen de uitkomsten? En welke verbindingen zijn er met ander onderzoek? Bijvoorbeeld naar de interesse van werkgevers om brandweervrijwilligers in dienst te hebben, het werven en behouden van vrouwen bij de vrijwillige brandweer, of naar agressie van burgers tegen brandweerpersoneel. We gaan vooral in op de verschillende thema’s die jij interessant vindt, of waar jij binnen je korps mee aan de slag wilt gaan. In deze workshop bepaal jij de agenda.
De (on)mogelijkheden voor gedragsverandering
Door Margo Karemaker, onderzoeker NIPV
Wanneer je begrijpt hoe menselijk gedrag werkt, zie je ineens overal gedragspatronen en kun je verklaren waarom mensen zich op een bepaalde manier gedragen. Als je dat inzicht hebt, kun je inzetten op gedragsverandering. Het thema gedragsverandering wordt toegelicht aan de hand van onderzoek naar brandveilig gedrag bij senioren. Wat weet deze doelgroep al van brand en brandoorzaken? En hoe motiveer je deze doelgroep om zich brandveilig(er) te gedragen? Naar aanleiding van dit onderzoek worden tips voor gedragsbeïnvloeding besproken die je kunt inzetten binnen jouw eigen organisatie.
Toekomstbestendig tactisch leiderschap
Door Laurens van der Varst en Marte Luesink, onderzoekers NIPV
Een tactisch leider in het veiligheidsdomein verbindt het strategische en operationele niveau en werkt samen met netwerkpartners om een bijdrage te leveren aan de veiligheid in zijn/haar werkgebied. Er wordt veel gevraagd van een tactisch leider en de verwachting lijkt te bestaan dat deze persoon het spreekwoordelijke schaap met vijf poten zou moeten zijn.
Hoe ziet toekomstbestendig tactisch leiderschap eruit? Welke kwaliteiten en vaardigheden heeft een tactisch leider nodig? Hoe kan een organisatie toekomstbestendig leiderschap faciliteren? Wat is daarvoor nodig? In deze interactieve workshop halen we je ideeën op over het tactisch leiderschap van nu en de toekomst. Ook dagen we je uit na te denken over hoe tactisch leiderschap in je organisatie eruit ziet en of dit toekomstbestendig is.