Blog: Zowel één landelijk als lokale steunpunten gewenst!*
14 maart 2022
Voorkom dat mensen van het kastje naar de muur worden gestuurd.
Jan Mans – burgemeester van Enschede ten tijde van de vuurwerkramp – werd in 2000 overvallen toen opeens een legertje ambtenaren van VWS op de stoep stond in het gemeentehuis van Enschede en hem aangaf dat een informatie- en adviescentrum zou worden opgestart.
Dit onverwachte activisme vanuit het ministerie was een rechtstreeks gevolg van de parlementaire enquêtecommissie Bijlmerramp (rapport verscheen in 1999) die vaststelde dat indertijd in 1992 een goede gecoördineerde informatievoorziening ontbrak. De toenmalige minister (mevrouw Borst) moest bijna aftreden en had in 2000 haar lesje geleerd.
De kern van een IAC is dat het uitgaat van de één loketfunctie. Een slachtoffer van een calamiteit of andere directe betrokkene dient niet steeds van het kastje naar de muur te worden gestuurd. Er wordt fysiek dan wel virtueel één plaats gecreëerd waar deze persoon terecht kan. Achter dat ene loket zijn dat verschillende hulp- en ondersteuningsfuncties (over onderdak en wonen, over werk en uitkering, over medische en psychosociale zorg, e.v.) verenigd. Het zal duidelijk zijn dat bij een ’klassieke’ ramp die zich op één plaats voltrekt, het organiseren van een IAC nog betrekkelijk eenvoudig is. De nabestaanden van MH-17 woonden door het gehele land en toen is dan er ook voor gekozen een digitaal centrum in te richten.
Bij de coronacrisis zagen wij wel vele plekken waar mensen informatie konden verkrijgen (Infoportalen) maar lang niet iedereen was op de hoogte van al deze – veelal gescheiden – informatie- en adviespunten.
In deze Oekraïne-situatie is het zeker ook ingewikkeld hoe je dat het beste kan organiseren; we zien al vele initiatieven en coördinatiepunten. Op landelijk niveau lijkt met het Knooppunt Coördinatie en Informatie Oekraïne (KCIO) een centrale actor in de maak die zowel de professionals als de burgers kan ondersteunen. Daarvoor is het nodig dat dit punt (of een ander) wel het landelijk aangewezen centrale punt wordt met een duidelijk budget, mandaat en bevoegdheden.
Al zal dit de duidelijkheid en communicatie landelijk aanmerkelijk kunnen bevorderen, hiermee zijn we er zeker nog niet. In een fors aantal steden (naar schatting zo’n 50-75, maar ook denkbaar is dat alle gemeenten een apart herkenbaar loket inrichten) zal ook een fysiek IAC ingericht moeten worden. Een plek waar Oekraïners (en mogelijk straks ook Russen) maar ook de eigen inwoners in de regio terecht kunnen voor informatie en advies.
Menno van Duin, lector Crisisbeheersing
* Michel Duckers, Marleen Kraaij, IJle Stelstra, Maaike van Dam en Vina Wijkhuijs dank voor het meelezen
Lees ook
Donderdag 21 november ondertekenden vertegenwoordigers van de Academie Nationale Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), de Nederlandse Defensie Academie, het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV) en de Politieacademie een samenwerkingsakkoord Leiderschap in Veiligheid (LNV).
Met de komst van de Voertuig Positie Service (VPS) is er vanaf nu landelijk inzicht in de real-time posities van prioriteitsvoertuigen. Binnen een veiligheidsregio, en over de grenzen van de regio’s heen. Door de VPS hoeven de toepassingen niet meer met alle veiligheidsregio’s afzonderlijk te koppelen, maar is alleen een verbinding naar de VPS voldoende.
De wereld is in de greep van transities en die beïnvloeden ook de industrie en het veiligheidsdomein. Een belangrijk thema voor de veiligheidsregio’s, stelde Ron Bouwman, programmamanager van het LEC IV, bij de aftrap van de netwerkdag op 13 november.
De energietransitie leidt tot veiligheidsrisico’s in de samenleving, waarover door de uitvoerende partijen en de overheid nog onvoldoende structureel wordt nagedacht. Die waarschuwing geeft onderzoeker Johan Reinders v van het NIPV.
Op 10 oktober hield het LEC Industriële Veiligheid een informatiebijeenkomst voor het bedrijfsleven, gericht op kennisbevordering over de Omgevingswet.
Ook het LEC Industriële Veiligheid was present op het Brandweerevent en verzorgde een deelsessie, over scenariodenken en ‘industriële risico’s’, die zich steeds vaker ook buiten de klassieke ‘Seveso-regio’s’ kunnen voordoen.
Op dit moment is het nodig om een workaround te gebruiken om activiteiten te koppelen in LCMS Plot.
Drie trainees stellen zich voor en vertellen over hun ervaringen tot nu toe.
Een werkbezoek aan Nederland was een goed moment om de verdere bevordering van kennisuitwisseling tussen het Roemeense Department for Emergency Situations en het NIPV te bekrachtigen.